Θ. Ψαλτοπούλου στο “Π”: Οι επιπτώσεις στην υγεία από τις φυσικές καταστροφές
Της
ΘΕΟΔΩΡΑΣ ΨΑΛΤΟΠΟΥΛΟΥ
Παθολόγου, Καθηγήτριας Επιδημιολογίας
και Προληπτικής Ιατρικής στην Ιατρική Σχολή του ΕΚΠΑ
Οι επιπτώσεις μιας τεράστιας φυσικής καταστροφής στη Δημόσια Υγεία, όπως αυτής των εκτεταμένων πλημμυρών στη Θεσσαλία, παρουσιάζονται σε τρεις άξονες: Μολυσματικές ασθένειες, μη μολυσματικά (μεταδοτικά) νοσήματα, όπως αύξηση των καρδιαγγειακών νοσημάτων, κα, τέλος, επιπτώσεις στην ψυχική υγεία.
1.Μεταδοτικά νοσήματα (μολυσματικές ασθένειες). Στις πληγείσες περιοχές ο υδροφόρος ορίζοντας μπορεί να μολύνεται με λύματα, εντομοκτόνα, φυτοφάρμακα και απόβλητα, τα οποία περνούν στο δίκτυο ύδρευσης, γιατί έχουν σπάσει σωληνώσεις, με τελικό αποτέλεσμα το μη ασφαλές πόσιμο νερό. Γι’ αυτό και διενεργούνται δειγματοληπτικοί εργαστηριακοί έλεγχοι σε αντιπροσωπευτικά προκαθορισμένα σημεία ολόκληρου του δικτύου διανομής, από την πηγή υδροληψίας μέχρι τη διάθεση στον καταναλωτή. Το βράσιμο του νερού είναι επιβοηθητικό, αλλά δεν απομακρύνει όλους τους παθογόνους παράγοντες, ούτε άλλες τοξικές ουσίες κ.λπ. Εξίσου απαραίτητος με την ασφάλεια του νερού είναι ο έλεγχος της ασφάλειας τροφίμων σε όλα τα στάδια παραγωγής (από τις πρώτες ύλες και την παρασκευή μέχρι την αποθήκευση και τη διανομή). Ο μεγαλύτερος κίνδυνος αφορά τις ιογενείς γαστρεντερίτιδες (νοροϊοί, ροταϊοί), όπως και τις σαλμονελλώσεις, τη γαστρεντερίτιδα από σιγκέλλα, καθώς και τις ηπατίτιδες Α και Ε (μετάδοση μέσω της κοπρανοστοματικής οδού).
Πρέπει να σημειωθεί ότι οι ευάλωτοι πληθυσμοί (άτομα μεγάλης ηλικίας, με σοβαρά προβλήματα υγείας, παιδιά και εγκυμονούσες) έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο επιπλοκών μετά από μόλυνση από μεταδοτικά νοσήματα, όπως οι γαστρεντερίτιδες.
Στα έλη που δημιουργούνται από τα στάσιμα νερά, εάν έχουμε καλοκαιρινή θερμοκρασία, υπάρχει κίνδυνος μετάδοσης μολυσματικών ασθενειών από κουνούπια (ιός του Δυτικού Νείλου και σπάνια ελονοσία) και γι’ αυτό γίνεται η αντίστοιχη επιτήρηση, όπως και συστήνεται η χρήση εντομοαπωθητικών. Σοβαρό θέμα παραμένει η συλλογή, η ταφή και η αποτέφρωση νεκρών ζώων, ώστε να μειωθεί η πιθανότητα μεταδοτικών νοσημάτων. Ταυτόχρονα υπάρχει η πιθανότητα για μόλυνση από λεπτόσπειρα από ποντίκια και τρωκτικά, καθώς και από λεγιονέλλα, λόγω του υγρού περιβάλλοντος.
Λόγω του αυξημένου συγχρωτισμού του πληθυσμού, καθώς και των δυσμενών συνθηκών διαβίωσης, αυξάνεται η πιθανότητα μετάδοσης λοιμώξεων του αναπνευστικού συστήματος (ιογενείς και μικροβιακές λοιμώξεις, Covid), καθώς και εμφάνισης δερματικών εξανθημάτων.
2.Αύξηση καρδιαγγειακών νοσημάτων και αιφνίδιων θανάτων, ειδικά τους πρώτους μήνες μετά από φυσικές καταστροφές. Όπως έχει μελετηθεί και στον τυφώνα «Katrina», αυτή η αύξηση μπορεί να επιμείνει και τα επόμενα χρόνια. Επίσης, μεγάλη προσοχή χρήζουν τα άτομα με σοβαρά προβλήματα υγείας, όπως νεφροπαθείς, διαβητικοί, καρκινοπαθείς κ.ά., όσον αφορά τη σταθερή χορήγηση της φαρμακευτικής τους αγωγής, που δυσκολεύει κάτω από τις ακραίες συνθήκες των πλημμυρών.
3.Όσον αφορά τις ψυχολογικές επιπτώσεις, αναμένεται να παρουσιαστούν υψηλά ποσοστά μετατραυματικού στρες, άγχους και κατάθλιψης, γι’ αυτό και είναι πολύ σημαντική η έγκαιρη παρέμβαση στους πληθυσμούς αυτούς.
