Ν. Ζενέτος στο “Π”: Οφείλουμε να δώσουμε προτεραιότητα στη θωράκιση και στην ανθεκτικότητα των πόλεων
Του
ΝΙΚΟΥ ΖΕΝΕΤΟΥ
Δημάρχου Ιλίου
Τα ακραία καιρικά φαινόμενα που ζήσαμε το τελευταίο διάστημα, με τις καταστροφικές τους συνέπειες στη ζωή, στην περιουσία και στο πολύτιμο φυτικό και ζωικό κεφάλαιο της χώρας, δεν αποτελούν παρά την αρχή ενός δραματικού φαινομένου που θα μας απασχολήσει, πολύ και ποικιλοτρόπως, τα επόμενα χρόνια. Οι εικόνες με τις πυρκαγιές να καίνε πολύτιμο δασικό πλούτο της χώρας ή με τις πλημμύρες να προκαλούν μια, άνευ προηγουμένου, βιβλική καταστροφή στον θεσσαλικό κάμπο αποτελούν γροθιά στο στομάχι μιας κοινωνίας που οφείλει να κινηθεί, συλλήβδην, με γρήγορους ρυθμούς.
Η κλιματική κρίση, μέχρι χθες πεδίο συζήτησης μιας χούφτας «γραφικών» ανθρώπων, έχει μπει ήδη στη ζωή μας, απαιτώντας δράσεις, εγρήγορση, μέτρα, κατευθύνσεις και, κυρίως, πρόληψη. Η αλλαγή του κλίματος αναδεικνύει τον προβληματισμό αν οι υποδομές των προηγούμενων δεκαετιών είναι επαρκείς, αν οι πόλεις είναι ανθεκτικές και θωρακισμένες και αν απαιτείται άμεσα αναθεώρηση των σχεδίων διαχείρισης των κινδύνων πλημμύρας.
Ειδικά για την Περιφέρεια Αττικής οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής εντοπίζονται κυρίως στον αυξημένο κίνδυνο δασικών πυρκαγιών, σε πλημμυρικά φαινόμενα και στην εμφάνιση καύσωνα. Ό,τι βιώνουμε και ό,τι ακολουθεί δεν είναι σενάριο επιστημονικής φαντασίας αλλά πραγματικότητα, αφού σύμφωνα με τους επιστήμονες οι αστικές περιοχές αναμένεται να πληγούν από ξηρασίες, καταιγίδες, πλημμύρες, περισσότερα κύματα καύσωνα, από το φαινόμενο της αστικής θερμικής νησίδας και της αστικής χαράδρας, από την αύξηση της συχνότητας και της έντασης των ακραίων καιρικών φαινομένων αλλά και από την αύξηση της στάθμης της θάλασσας. Όλα αυτά, μοιραία, θα επηρεάσουν την οικονομική ανάπτυξη, το βιοτικό επίπεδο και την υγεία των ανθρώπων.
Η προσαρμογή στη νέα πραγματικότητα είναι πλέον επιτακτική. «Προσαρμόσου ή εξαφανίσου», λέει ένας πανάρχαιος νόμος της φύσης, γεγονός το οποίο ουδείς δικαιούται να αγνοεί. Κλειδί αποτελεί η πρόληψη και όχι η, εκ των υστέρων, παρέμβαση. Πρόληψη, προετοιμασία, ετοιμότητα είναι το τρίπτυχο πίσω από το οποίο Πολιτεία και Αυτοδιοίκηση πρέπει να στοιχηθούν για να ενισχύσουν την ανθεκτικότητα των πόλεων.
Αυτό το τρίπτυχο περιλαμβάνει δημιουργία υποδομών για την πρόληψη πλημμυρικών συμβάντων (έργα διευθέτησης ρεμάτων / χειμάρρων, διαχείρισης επιφανειακών υδάτων, αντιπλημμυρικής προστασίας σε περιοχές υψηλών οικιστικών αναγκών), δράσεις για την εφαρμογή Σχεδίων Διαχείρισης Λεκανών Απορροής Ποταμών, άμεση ολοκλήρωση των έργων αντιπλημμυρικής προστασίας, όπου βρίσκονται σε εξέλιξη, στελέχωση με εξειδικευμένο προσωπικό, σχεδιασμό και εγκατάσταση συστήματος πυρανίχνευσης μέσω αισθητήρων, χρηματοδότηση μικρών έργων πυρόσβεσης με συλλογή νερού (μικροί ταμιευτήρες – φράγματα που έχουν και αντιπλημμυρική προστασία), σχέδια αστικής κινητικότητας για τη μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου στο αστικό περιβάλλον κ.ά.
Στην εξίσωση ασφαλώς βρίσκεται και η τοπική αυτοδιοίκηση, η οποία οφείλει να δίνει προτεραιότητα στη θωράκιση και στην ανθεκτικότητα των πόλεων, με ολοκληρωμένο σχέδιο που προσδιορίζει και ιεραρχεί τα απαραίτητα μέτρα προσαρμογής σε τοπικό επίπεδο.
Με τη βαθιά πεποίθηση ότι οι τοπικές Αρχές μπορούν να διαδραματίσουν ουσιαστικό ρόλο, στον Δήμο Ιλίου υλοποιούμε, πολλά χρόνια, σημαντικό έργο για το περιβάλλον και την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, με πρωτοβουλίες ανάπλασης και αύξησης κοινόχρηστων χώρων, προσβασιμότητας, ηλεκτροκίνησης και εξοικονόμησης ενέργειας, υπογραφή του Συμφώνου των Δημάρχων (Φεβρουάριος 2010) και υποβολή Σχεδίου Δράσης για την Αειφόρο Ενέργεια στην αρμόδια Επιτροπή του (Ιούνιος 2012).
Η πολιτική δέσμευσή μας να ενισχύσουμε την κλιματική ανθεκτικότητα μέχρι το 2030 αποτυπώνεται και στο ότι ο δήμος μας επιλέχθηκε, κατόπιν αξιολόγησης, να συμμετάσχει μαζί με 117 ακόμα δήμους και περιφέρειες από όλη την Ευρώπη στην Αποστολή της ΕΕ για την Προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή (EU Mission Adaptation to Climate Change) και να υπογράψουν πρώτοι τον Χάρτη της Αποστολής. Στόχος είναι να υποστηριχθεί η μετάβασή τους προς την κλιματική ανθεκτικότητα μέχρι το 2030 (ανθεκτικότητα και θωράκιση απέναντι σε ακραία καιρικά φαινόμενα) αλλά και να καταδειχθεί σε εκατομμύρια Ευρωπαίους ότι ένα πράσινο, καθαρό και υγιές μέλλον είναι εφικτό για όλους.
Συνοψίζοντας, θα έλεγα ότι τούτες τις μέρες αντιληφθήκαμε όλοι, με τραγικό τρόπο, ότι το μεγάλο ζητούμενο πλέον είναι ο επαναπροσδιορισμός και η διαμόρφωση ενός νέου Εθνικού Σχεδίου Διαχείρισης Κινδύνων Καταστροφών και Προσαρμογής στην Κλιματική Αλλαγή, η οποία απαιτεί, επιπλέον, εκπαίδευση στελεχών, αύξηση της ετοιμότητας των πολιτών απέναντι στον κίνδυνο και καλλιέργεια κουλτούρας πρόληψης. Το σημαντικό είναι να αποφευχθεί, με κάθε τρόπο, να γίνουν οι τραγικές εικόνες του τελευταίου διαστήματος «κανονικότητα» της καθημερινότητάς μας.
Ελπίδα για αλλαγή νοοτροπίας αποτελεί το ότι η κοινωνία αποδέχεται πλέον την καταστροφή του περιβάλλοντος και την έννοια της κλιματικής κρίσης ως το σημαντικότερο πρόβλημα στον πλανήτη. Ένας νέος διάλογος ξεκινά με την κοινωνία, προκειμένου οι πολιτικές να μη διαμορφώνονται εν κενώ, χωρίς ανατροφοδότηση, χωρίς ανταπόκριση σε πραγματικές ανάγκες. Ας μην ξεχνάμε ότι τα άτομα που βλάπτονται περισσότερο είναι εκείνα που φέρουν τη μικρότερη ευθύνη. Πολιτεία, Αυτοδιοίκηση και πολίτες έχουμε ακόμα την ευκαιρία να καθορίσουμε τη μελλοντική πορεία του κλίματος, με άμεση, δραστική κινητοποίηση, χωρίς δισταγμό και πισωγυρίσματα. Ας μην την αφήσουμε να πάει χαμένη.
