Η Αρκτική στο μακρινό παρελθόν
Έπειτα από 20 χρόνια προσπαθειών, διεθνής ερευνητική ομάδα κατάφερε να απομονώσει θραύσματα μορίων DNA από το παγωμένο υπέδαφος της Γροιλανδίας, ένα θεαματικό επίτευγμα που ανοίγει παράθυρο στην εποχή που η Αρκτική φιλοξενούσε ένα καταπράσινο οικοσύστημα.
«Το γενετικό υλικό έχει ηλικία τουλάχιστον 2 εκατ. ετών, σχεδόν διπλάσια σε σχέση με το DNA από το μαμούθ της Σιβηρίας, που κατείχε το ρεκόρ μέχρι σήμερα», αναφέρουν οι ερευνητές στο περιοδικό «Nature».
Μαστόδοντα, λαγοί, καριμπού, δέντρα, κοράλλια και φύκια είναι μερικά από τα 135 είδη που αναγνωρίστηκαν από το γενετικό υλικό τους. Οι ερευνητές βρήκαν επίσης DNA από λεύκες και σημύδες που σχημάτιζαν μεγάλα δάση.
«Είναι σχεδόν μαγικό να μπορούμε να σχεδιάζουμε μια τόσο πλήρη εικόνα ενός αρχαίου οικοσυστήματος», σχολίασε στους «New York Times» η Μπεθ Σαπίρο, παλαιογενετίστρια του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια στη Σάντα Κρουζ.
Συνεπικεφαλής της νέας μελέτης ήταν ο Έσκε Βίλερσλεβ του Πανεπιστημίου της Κοπεγχάγης, πρωτοπόρος στην απομόνωση αρχαίου DNA. Το 2003 επινόησε μια μέθοδο με την οποία βρήκε στο υπέδαφος της Σιβηρίας DNA από φυτά ηλικίας 400.000 ετών, το αρχαιότερο μέχρι εκείνη την εποχή.
Πολλοί επιστήμονες πίστευαν τότε ότι η ανάκτηση αρχαιότερου γενετικού υλικού θα ήταν πρακτικά αδύνατη. Και πράγματι, οι πρώτες προσπάθειες στη Γροιλανδία απέβησαν άκαρπες.
Η πρώτη επιτυχία ήρθε το 2017, χάρη σε μια βελτιωμένη μέθοδο η οποία εντόπισε ίχνη DNA σε έναν γεωλογικό σχηματισμό της Γροιλανδίας, που είχε χρονολογηθεί με τη βοήθεια απολιθωμάτων στα 2 εκατ. χρόνια.
Στις μελέτες αυτού του είδους ένας σοβαρός κίνδυνος είναι η επιμόλυνση των δειγμάτων από σύγχρονο DNA. Οι συντάκτες της μελέτης λένε ότι αυτό το ενδεχόμενο αποκλείεται, δεδομένου ότι το γενετικό υλικό σημύδας περιείχε μεταλλάξεις που δεν υπάρχουν σήμερα στο είδος. Επιπλέον, το DNA έφερε βλάβες που εμφανίζονται μόνο όταν τα μόρια μένουν παγιδευμένα σε ιζήματα για πολύ καιρό.
Η ανάλυση δείχνει ότι η Γροιλανδία ήταν κάποτε σχετικά θερμή και καλυπτόταν από δέντρα που, με κάποιον τρόπο, μπορούσαν να επιζούν στο σκοτάδι στη διάρκεια του αρκτικού χειμώνα.
Σήμερα, μόνο χαμηλή βλάστηση μπορεί να επιζήσει στο απομονωμένο νησί.
Οι ερευνητές σκοπεύουν τώρα να συνεχίσουν την προσπάθεια σε ιζήματα ηλικίας 4 εκατ. ετών στον Καναδά.
