Η «κατάρριψη» του Πριγκόζιν – Του Π. Αδαμίδη

August 28, 2023 στις κατηγορίες ΑΠΟΨΕΙΣ,Αρθρογράφοι,γράφουν,ΕΥΡΩΠΗ - ΚΟΣΜΟΣ,

Του
ΠΟΛΥΚΑΡΠΟΥ ΑΔΑΜΙΔΗ
Δικηγόρου, Αν. Καθηγητή Κοινοτικού Δικαίου,
Διεθνών Σχέσεων και Προμηθειών στη Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων

Τα νέα συνέπεσαν με την εθνική γιορτή της Ουκρανίας. Σε μια αποστροφή ειρωνείας της Ιστορίας ή σε μια εκδοχή δημιουργίας κατά παραγγελία ενόχων. Ο Γεβγκένι Πριγκόζιν, επικεφαλής και ιδρυτής της διαβόητης Βάγκνερ, της μακριάς χειρός της ρωσικής πολιτικής, που προσφέρει την «ασυλία» της αποστασιοποίησης, «καταρρίφθηκε» με το αεροπλάνο στο οποίο επέβαινε.

Στην αντίστροφη πορεία Μόσχας προς Αγία Πετρούπολη, από όπου ξεκίνησε τον επιχειρηματικό καλπασμό του τη δεκαετία του ’90 και αναδείχθηκε σε κραταιό ολιγάρχη, με δύναμη στρατιωτικής επιβολής στη Ρωσία, στην Ασία και στην Αφρική.

Η «κατάρριψή του» αποτελεί τον ορισμό ενός προαναγγελθέντος θανάτου. Μια νομοτελειακή κατάληξη της ανταρσίας που ξεκίνησε προ διμήνου. Θα ήταν αδύνατο για τους όρους λειτουργίας του ρώσου Προέδρου και του συστήματος εξουσίας του να ανεχθεί τον Πριγκόζιν. Και εδώ ξεκινούσε η βασική παρανόηση, των σχέσεων υπαγωγής και ελέγχου μεταξύ του Προέδρου Πούτιν και του κλειστού κύκλου των στενών συνεργατών του, των λεγόμενων «σιλοβίκι».

Ο ρώσος Πρόεδρος δεν είναι απλά ο πρώτος μεταξύ ίσων. Είναι το σημείο αναφοράς, το επίκεντρο από το οποίο αντλούν δύναμη και νομιμοποίηση οι στενοί αυτοί συνεργάτες του. Και αν ακόμα θεωρούνταν ότι ένας προβεβλημένος εξ αυτών, όπως ήταν ο Πριγκόζιν, ήταν ανεκτό να καταφέρεται εναντίον κορυφαίων στελεχών του κρατικού μηχανισμού, όπως ο υπουργός Άμυνας Σοϊγκού ή ο Αρχηγός των Ενόπλων Δυνάμεων Γερασίμοφ, κατά τρόπο που θα μπορούσε να εκληφθεί και ως έκφραση της δυσαρέσκειας εναντίον του ρώσου Προέδρου, με την ανταρσία του Ιουνίου ξεπεράστηκε κάθε όριο. Από τη στιγμή κατά την οποία η κίνηση ονομάστηκε από τον Πρόεδρο Πούτιν ως προδοτική και ως πισώπλατη μαχαιριά στη Ρωσία, η τύχη του Πριγκόζιν είχε αποφασιστεί.

Θα μπορούσε να προβληθεί, στο πλαίσιο της ανάλυσης, η ένσταση πως ο Πριγκόζιν είχε λάβει συγχώρεση από τον ρώσο Πρόεδρο, καθώς μεσολάβησε ένα διάστημα εκτόνωσης της κρίσης, στη διάρκεια του οποίου ο ιδρυτής της Βάγκνερ φάνηκε να στρατεύεται εκ νέου και να αναλαμβάνει αποστολές για λογαριασμό της Ρωσίας και του μεγαλείου της, όπως έλεγε. Εκ των πραγμάτων, το διάστημα αυτό ήταν ο ικανός χρόνος που φαινόταν να χρειάζονταν οι ρωσικές υπηρεσίες για να διαχειριστούν τις συνέπειες της ανταρσίας του Ιουνίου, να αδρανοποιήσουν δυνητικούς πυρήνες αμφισβήτησης και κινητοποίησης της Βάγκνερ και να διαμορφώσουν ένα μεταβατικό πλαίσιο για τον έλεγχό της και τη χρησιμοποίησή της για τη συνέχιση της προώθησης των ρωσικών συμφερόντων, ιδίως στο εξωτερικό, με έμφαση στην Αφρική. Και ούτε λόγος να γίνεται για την ισχύ της φερόμενης άφεσης αμαρτιών ενός προδότη, όπως ο ίδιος ο Πρόεδρος Πούτιν τον χαρακτήρισε. Είναι άνευ αντικειμένου, κατ’ επέκταση, κάθε συζήτηση για ηθική δέσμευση και θεωρητική ασυλία του Πριγκόζιν.

Ο ίδιος ο Πριγκόζιν καταγράφεται πλέον, πέρα από θεωρίες συνωμοσίας και σκηνοθετημένου θανάτου, ως απολεσθείς. Η διαδρομή του, με όλα τα εντυπωσιακά, επιχειρηματικά ιδίως επιτεύγματά της, δείχνει ότι δεν είχε το υπόβαθρο να διαχειριστεί την επιτυχία του. Ένας πρώην κατάδικος με διαδοχικές καταδίκες, που σε δεδομένη χρονική συγκυρία προσδέθηκε στο άρμα εξουσίας του ανερχόμενου Πούτιν και επελέγη να δραστηριοποιηθεί σε εξαιρετικά επικερδείς θεματικές. Από την τροφοδοσία και τα κρατικά συμβόλαια μέχρι τον τζόγο και τη δημιουργία του ιδιωτικού στρατού της Βάγκνερ, που απέκτησε δικαιώματα εκμετάλλευσης σε ορυκτό πλούτο, ειδικά της Αφρικής, αμύθητης αξίας. Εκεί όμως έχασε και τον προσανατολισμό του και θεώρησε ότι ασκεί δική του δύναμη και εξουσία. Η εξόντωσή του είναι ένα ηχηρό μήνυμα του ρώσου Προέδρου προς κάθε επίδοξο μιμητή. Του δόθηκε ο χρόνος να το οργανώσει. Συγχρόνως, όμως, είναι και μια υπενθύμιση ότι κανείς αμφισβητίας δεν πρέπει να πιστεύει τις εγγυήσεις του. Για την επόμενη φορά.