Η Διάσκεψη της Σαουδικής Αραβίας – Του Π. Αδαμίδη

August 14, 2023 στις κατηγορίες ΑΠΟΨΕΙΣ,Αρθρογράφοι,γράφουν,ΕΥΡΩΠΗ - ΚΟΣΜΟΣ,

Του
ΠΟΛΥΚΑΡΠΟΥ ΑΔΑΜΙΔΗ
Δικηγόρου, Αν. Καθηγητή Κοινοτικού Δικαίου,
Διεθνών Σχέσεων και Προμηθειών στη Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων

Ο πόλεμος στην Ουκρανία εξακολουθεί να σοβεί από τις 24 Φεβρουαρίου 2022, όταν και ξεκίνησε η ρωσική εισβολή. Οι εναλλαγές στις επιθέσεις και τις αντεπιθέσεις συνεχίζονται. Τελευταία εξέλιξη η νέα ρωσική επίθεση στα βορειοανατολικά, στην περιοχή του Χαρκόβου. Αποτιμάται και ως προσπάθεια αντιπερισπασμού σε σχέση με την ουκρανική αντεπίθεση στα νότια και ανατολικά της χώρας, εδώ και δύο και πλέον μήνες.

Και ενώ οι εμπόλεμοι προσπαθούν να κατοχυρώσουν και να αποσπάσουν εδαφικά οφέλη, εντείνοντας ακόμα και τις πυραυλικές επιθέσεις ή τις επιθέσεις με drones, οι διπλωματικές προσπάθειες για ειρήνη συνεχίζονται. Και δεν θα μπορούσε να γίνει και διαφορετικά. Η Ιστορία έχει δείξει, σε πάμπολλες περιπτώσεις, ότι προηγείται η κορύφωση της αντιπαράθεσης πριν τη σίγαση των όπλων. Σε μια απέλπιδα προσπάθεια να ενισχυθούν οι θέσεις των εμπλεκομένων στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων.

Ήδη από τον Ιούνιο ξεκίνησαν οι προσπάθειες, με μια άτυπη συνάντηση ενδιαφερομένων κρατών στη Δανία. Συνεχίστηκαν με την αποστολή-διάβημα ηγετών των αφρικανικών κρατών στο Κίεβο και στην Αγία Πετρούπολη. Η αφρικανική ήπειρος διατρέχει μέγιστο κίνδυνο σιτοδείας, εάν δεν συνεχιστεί η προμήθειά της σε σιτηρά από τον σιτοβολώνα της Ουκρανίας αλλά και σε λιπάσματα από τη Ρωσία. Τέθηκε, μάλιστα, όπως λέγεται, στις συναντήσεις που πραγματοποιούν οι ηγέτες των αφρικανικών κρατών και το θέμα της άμεσης αποδέσμευσης 200.000 τόνων λιπασμάτων, που παραμένουν σε ρωσικά λιμάνια και, λόγω των κυρώσεων και των συνεπειών τους, δεν μπορούν να εξαχθούν.

Σε κορύφωση των διεργασιών και διαβουλεύσεων για την ειρήνευση στην Ουκρανία, ακολούθησε και η Διάσκεψη στην Τζέντα της Σαουδικής Αραβίας. Μια κατ’ αρχήν επιτυχία για τον μεγαλύτερο εξαγωγέα αργού πετρελαίου, που έχει διαύλους επικοινωνίας και αποδοχής τόσο στη Ρωσία όσο και στην Ουκρανία. Ο συντονισμός δράσεών της με τη Ρωσία σε θέματα εξαγωγής και τιμών πετρελαίου διαδραματίζει πρωταγωνιστικό ρόλο για τη λειτουργία της παγκόσμιας αγοράς ενέργειας αλλά και την κατοχύρωση των συμφερόντων και της επιρροής των δύο κρατών. Από την άλλη, το βασίλειο των Σαούντ έχει στηρίξει όλες τις αποφάσεις του ΟΗΕ για την καταδίκη της ρωσικής εισβολής και την επιβολή κυρώσεων.

Η διάσκεψη έχει ως αποτέλεσμα την αδιαμφισβήτητη ενίσχυση του διεθνούς προφίλ του ισχυρού Μοχάμεντ Μπιν Σαλμάν, του πραγματικού ηγέτη της χώρας. Συγκεντρώνοντας 40 χώρες στη διάσκεψη, επιβεβαιώνει την επιρροή και τη διεθνή αποδοχή του, που δοκιμάστηκαν σε διάρκεια μετά τη δολοφονία Κασόγκι. Οι συμμετέχοντες, εξάλλου, στη διάσκεψη εκπροσωπούσαν κατά βάση το σύνολο του διεθνούς γεωπολιτικού παζλ. Από σφοδρούς επικριτές της Ρωσίας μέχρι και τα μεγάλα κράτη που είναι εταίροι της στους BRICS, τη Βραζιλία, δηλαδή, την Ινδία, τη Νότια Αφρική και την Κίνα.

Η Διάσκεψη της Σαουδικής Αραβίας είναι, κατά τούτο, ένας σημαντικός σταθμός στην αναζήτηση λύσης για τον πόλεμο στην Ουκρανία. Δεν πρέπει όμως να μας διαφεύγει ότι, σε επίπεδο δηλώσεων, προσώρας δημιουργεί ένα ανησυχητικό προηγούμενο για την Κύπρο και τα εθνικά μας συμφέροντα. Τονίστηκε, κατά τούτο, ειδικά από την Κίνα, ότι για την ειρήνευση πρέπει να αναζητηθεί μια λύση σε πολιτικό επίπεδο. Η επιλογή του πλαισίου είναι εξόχως ανησυχητική. Ήδη η υποκατάσταση του ΟΗΕ από περιφερειακές ακόμα και διεθνείς διασκέψεις, ως forums, για την αναζήτηση λύσεων, προβληματίζει για τη μετεξέλιξη της αρχιτεκτονικής της διεθνούς συλλογικής ασφάλειας.

Η επιλογή, ωστόσο, οποιασδήποτε πολιτικής φόρμουλας ως μέσου επίλυσης των διαφορών και η εγκατάλειψη του διεθνούς δικαίου είναι μια αρνητική εξέλιξη. Τα δύσκολα έπονται.