Κατάθλιψη, άγχος και καρκίνος: πραγματική ή πλασματική συσχέτιση;
Η κατάθλιψη και το άγχος θεωρείται εδώ και καιρό ότι σχετίζονται με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου. Ωστόσο, τα διαθέσιμα στοιχεία δεν παρέχουν σαφείς αποδείξεις ώστε να τεκμηριωθεί η συσχέτιση.
Οι Ιατροί της Θεραπευτικής Κλινικής της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών Θεοδώρα Ψαλτοπούλου (Καθηγήτρια Επιδημιολογίας και Προληπτικής Ιατρικής), Γιάννης Ντάνασης και Θάνος Δημόπουλος (Πρύτανης ΕΚΠΑ) συνοψίζουν τα ευρήματα σχετικής μελέτης των Lonneke A. van Tuijl και συνεργατών στην έγκριτη επιστημονική επιθεώρηση Cancer.
Οι ερευνητές θέλησαν να παρέχουν μια ισχυρότερη βάση για να προσδιορίσουν τους πιθανούς συσχετισμούς μεταξύ κατάθλιψης, άγχους και συχνότητας εμφάνισης καρκίνου συνολικά, αλλά και επιμέρους τύπων καρκίνου όπως καρκίνος του μαστού, του πνεύμονα, του προστάτη, του παχέος εντέρου, δηλαδή καρκίνων που σχετίζονται με το αλκοόλ και καρκίνων που σχετίζονται με το κάπνισμα.
Οι ερευνητές προχώρησαν σε μετα-αναλύσεις δεδομένων από τους συμμετέχοντες στη μελέτη «Ψυχοκοινωνικοί Παράγοντες και Επίπτωση Καρκίνου (PSY-CA)» που πραγματοποιήθηκε στο Ηνωμένο Βασίλειο, στον Καναδά, στην Ολλανδία και στη Νορβηγία. Η μελέτη PSY-CA περιλαμβάνει δεδομένα από 18 ομάδες συμμετεχόντων που έχουν διαθέσιμες μετρήσεις δεικτών κατάθλιψης ή άγχους. Συνολικά, περιλαμβάνει 319.613 άτομα και 25.803 περιστατικά καρκίνου σε διάστημα παρακολούθησης 8-26 ετών.
Τόσο τα συμπτώματα όσο και η διάγνωση της κατάθλιψης και του άγχους εξετάστηκαν ως πιθανοί προγνωστικοί παράγοντες μελλοντικού κινδύνου εμφάνισης καρκίνου. Δεν ανεδείχθηκαν συσχετισμοί μεταξύ κατάθλιψης ή άγχους και εμφάνισης καρκίνου γενικά, αλλά και ειδικότερα καρκίνων που σχετίζονται με το αλκοόλ, καρκίνο του μαστού, του προστάτη, και του ορθού. Η κατάθλιψη και το άγχος συσχετίστηκαν με αυξημένη συχνότητα εμφάνισης καρκίνου του πνεύμονα και καρκίνων που σχετίζονται με το κάπνισμα. Ωστόσο, οι συσχετισμοί εξασθένησαν σημαντικά όταν οι αναλύσεις προσαρμόστηκαν επιπλέον για γνωστούς παράγοντες κινδύνου ανάπτυξης καρκίνου, όπως το κάπνισμα, η χρήση αλκοόλ και ο αυξημένος δείκτης μάζας σώματος.
Πράγματι, σύμφωνα με τη βιβλιογραφία, φαίνεται ότι η συσχέτιση μεταξύ κατάθλιψης και καρκίνων που σχετίζονται με το κάπνισμα μπορεί να αποδοθεί στην αυξημένη συχνότητα καπνιστών μεταξύ των ατόμων που εμφανίζουν κατάθλιψη. Επιπλέον, μπορεί να υπάρχουν κοινοί γενετικοί ή/και περιβαλλοντικοί παράγοντες οι οποίοι να αυξάνουν την πιθανότητα εμφάνισης τόσο κατάθλιψης/άγχους όσο και συγκεκριμένων τύπων καρκίνου.
Η αξιοπιστία των αποτελεσμάτων της συγκεκριμένης μελέτης έγκειται στην άρτια στατιστική ανάλυση των δεδομένων από μεγάλο αριθμό συμμετεχόντων και στη μεθοδολογική προσέγγιση των ερευνητών που περιόρισαν σημαντικά την πιθανότητα συστηματικών σφαλμάτων στη μετα-ανάλυση. Συμπερασματικά, η κατάθλιψη και το άγχος δεν φαίνεται να σχετίζονται με αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου.