Τόνια Αντωνίου στο “Π”: Οι πυρκαγιές είναι εδώ, αλλά η κυβέρνηση είναι αλλού
Της
ΤΟΝΙΑΣ ΑΝΤΩΝΙΟΥ
πρώην Βουλευτού ΠΑΣΟΚ – ΚΙΝΑΛ
Η εκδήλωση πυρκαγιών είναι ένα φαινόμενο με πολλές αιτίες, που δυστυχώς έχει οδηγήσει σε μεγάλες καταστροφές στη χώρα μας τις τελευταίες δεκαετίες. Στους παράγοντες που επιτείνουν το φαινόμενο έχει προστεθεί πλέον και η κλιματική κρίση ως συνέπεια της κλιματικής αλλαγής. Οι καταστροφές από τις πυρκαγιές έχουν τόσο περιβαλλοντική όσο και οικονομική διάσταση, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις έχουν και έναν τραγικό απολογισμό σε ό,τι αφορά ανθρώπινες ζωές.
Ωστόσο, παρότι το φαινόμενο είναι συχνό στη χώρα μας και έχει προσλάβει διαστάσεις εθνικής απειλής, δεν φαίνεται να έχει προκαλέσει αντίστοιχου μεγέθους αντανακλαστικά σε κυβερνητικό επίπεδο, τουλάχιστον κατά την τελευταία δεκαετία, παρότι αποτέλεσε και θέμα κυρίαρχης αντιπαράθεσης στο πολιτικό πεδίο με αφορμή το Μάτι.
Θα περίμενε κάποιος από την κυβέρνηση Μητσοτάκη ότι θα είχε διαμορφώσει από το 2019 μέχρι σήμερα μια ολοκληρωμένη στρατηγική διαχείρισης του φαινομένου, όπως και άλλων φαινομένων που προκαλούν φυσικές καταστροφές. Μια τέτοια στρατηγική θα έπρεπε να βασίζεται σε ένα τρίπτυχο που περιλαμβάνει τις δράσεις πρόληψης και την προετοιμασία πριν από την εκδήλωση του φαινομένου, την ανταπόκριση κατά τη στιγμή που εκδηλώνεται το φαινόμενο και τις δράσεις αποκατάστασης, ώστε να επέλθει η ανάκαμψη από τις καταστροφικές του συνέπειες. Αυτά δεν είναι καινούργια πράγματα. Δεν ζήτησε κανείς από την κυβέρνηση να ανακαλύψει την Αμερική.
Μια τέτοια στρατηγική, όμως, προϋποθέτει πολιτική βούληση, η οποία –όπως φαίνεται– δεν υπάρχει. Η κυβέρνηση έχει τοποθετήσει τον πήχη πολύ χαμηλά, εκεί από όπου τον παρέλαβε από την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ το 2019, και έχει επιλέξει μία και μοναδική μέθοδο αντιμετώπισης των πυρκαγιών, που είναι οι εκκενώσεις, με σκοπό να προστατευθούν οι ανθρώπινες ζωές, αυτές δηλαδή που δεν προστατεύθηκαν στο Μάτι. Σημαντικό ζήτημα η προστασία της ανθρώπινης ζωής, ασφαλώς, αλλά δεν είναι το μόνο ζήτημα. Σε αυτό το σημείο τελειώνει και η οποιαδήποτε ανάληψη ευθύνης εκ μέρους της. Για τα υπόλοιπα ευθύνονται, ως συνήθως, οι άλλοι, είτε το ανθρώπινο λάθος είτε οι εμπρηστές είτε η κλιματική κρίση, και ολόκληρος ο πανίσχυρος επικοινωνιακός μηχανισμός της επιστρατεύεται για να κατευθύνει εκεί την προσοχή της κοινής γνώμης. Ούτε κουβέντα για κυβερνητική ανεπάρκεια, για την απουσία στρατηγικής πρόληψης, για την απουσία προμήθειας κατάλληλων μέσων πυρόσβεσης, για την απουσία οποιασδήποτε πολιτικής για την αποκατάσταση των πολλαπλών συνεπειών των φυσικών καταστροφών.
Στην πρώτη τετραετία της, η κυβέρνηση Μητσοτάκη, από κρίση σε κρίση, ακολουθούσε την ίδια επικοινωνιακή μέθοδο, προσπαθώντας να δείξει ότι αναβαθμίζει τον τομέα της Πολιτικής Προστασίας. Έτσι, έφτασε να δημιουργήσει μέχρι και υπουργείο με τον βαρύγδουπο τίτλο «Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας». Βεβαίως, μετά από κάθε διαχειριστική αποτυχία ακολουθούσε και μια «συγγνώμη».
Αυτό που θα έπρεπε να είχε κάνει, αλλά ποτέ δεν έκανε, ήταν να ξεκαθαρίσει τις αρμοδιότητες όλων των κρατικών φορέων που εμπλέκονται στο τρίπτυχο «πρόληψη, αντιμετώπιση, αποκατάσταση», να μειώσει τη γραφειοκρατία και να απλουστεύσει τις διαδικασίες. Στον τομέα της πρόληψης, το βασικό προαπαιτούμενο είναι να χωριστεί η χώρα σε ζώνες ευαλωτότητας και να μεταφερθούν προσωπικό, μέσα, πόροι και δυνατότητα λήψης αποφάσεων στο πλησιέστερο προς τους πολίτες επίπεδο, δηλαδή στην Αυτοδιοίκηση. Στον τομέα της αντιμετώπισης και της καταστολής των πυρκαγιών, η βασική μέριμνα πρέπει να είναι η αξιοποίηση και η ενίσχυση του υπάρχοντος ανθρώπινου δυναμικού της Πυροσβεστικής, με αποκατάσταση της αξιοκρατίας και αναβάθμιση της εκπαίδευσής του, η ενίσχυση του Πυροσβεστικού Σώματος και των άλλων μηχανισμών Πολιτικής Προστασίας με σύγχρονα και αποτελεσματικά τεχνικά μέσα και η αξιοποίηση των εθελοντών και της εμπειρίας τους. Στον τομέα της αποκατάστασης, σήμερα υπάρχει το απόλυτο τίποτα, συνοδευόμενο από βαρύγδουπες εξαγγελίες περί επίσπευσης των διαδικασιών. Η τεχνογνωσία, όμως, υπάρχει διεθνώς και αρκεί η κυβέρνηση να αντιγράψει τις βέλτιστες πρακτικές που ακολουθούνται σε άλλες χώρες, παραμερίζοντας τα εμπόδια της γραφειοκρατίας και των περίπλοκων και χρονοβόρων διαδικασιών, που γονατίζουν τελικά τους πολίτες.
Φαίνεται, όμως, ότι όλα αυτά τα ζητήματα, για τα οποία χρειάζεται κάποιος να… σπάσει και αυγά, δεν αποτελούν προτεραιότητες για την κυβέρνηση, η οποία νιώθει ασφαλής και άτρωτη μέσα στην επικοινωνιακή ομπρέλα που έχει δημιουργήσει, θεωρώντας ότι η τακτική της μετατόπισης των ευθυνών είναι αποτελεσματική για την ίδια. Άλλωστε, τα «ενδιαφέροντα» και οι προτεραιότητες του επιτελικού κράτους της «Μαξίμου ΑΕ» είναι άλλα…
