Σε κίνδυνο το κλίμα της Ευρώπης – Προειδοποίηση για κατάρρευση των ρευμάτων στον Ατλαντικό – Ποιό είναι το σύστημα AMOC;

θα μπορούσε να καταρρεύσει γύρω στα μέσα του αιώνα, ή ακόμη και ήδη από το 2025.

Το σύστημα ωκεάνιων ρευμάτων θα μπορούσε να καταρρεύσει μέσα σε λίγες δεκαετίες, αν η περιβαλλοντική μόλυνση συνεχιστεί, προειδοποιούν οι επιστήμονες.

Τα τελευταία χρόνια έχει αναφερθεί εξασθένηση της κυκλοφορίας, αλλά οι εκτιμήσεις της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC), με βάση τις προσομοιώσεις του μοντέλου Climate Model Intercomparison Project (CMIP) υποδηλώνουν ότι μια πλήρης κατάρρευση είναι απίθανη εντός του 21ου αιώνα. Η ανατροπή σε μια ανεπιθύμητη κατάσταση του κλίματος είναι, ωστόσο, μια αυξανόμενη ανησυχία με την αύξηση των συγκεντρώσεων αερίων του θερμοκηπίου.

Το γεγονός αυτό θα επηρέαζε κάθε άνθρωπο στον πλανήτη, ειδικά τους κατοίκους της Δυτικής Ευρώπης που θα μπορούσαν να έρθουν αντιμέτωποι με σκληρούς χειμώνες. Αυτό αποκαλύπτει μία νέα μελέτη που δημοσιεύθηκε την Τρίτη στο περιοδικό Nature.

Η Γη υπό… βρασμό

Το σύστημα Κυκλοφορίας του Ατλαντικού (AMOC) – μέρος του οποίου είναι το Ρεύμα του Κόλπου που κρατά ζεστή τη Δυτική Ευρώπη- θα μπορούσε να καταρρεύσει γύρω στα μέσα του αιώνα, ή ακόμη και ήδη από το 2025.

H νέα μελέτη έρχεται να προστεθεί σε προηγούμενη προειδοποίηση για καταστροφική κατάρρευση των ωκεάνιων ρευμάτων στην Ανταρκτική.

Τι είναι η Κυκλοφορία του Ατλαντικού

Όπως εξηγεί το CNN, το AMOC είναι ένα πολύπλοκο σύστημα ρευμάτων που λειτουργεί σαν ένας γιγάντιος παγκόσμιος ιμάντας μεταφοράς θερμότητας. Μεταφέρει θερμό νερό από τους τροπικούς προς τον Βόρειο Ατλαντικό, όπου το νερό ψύχεται, γίνεται πιο αλμυρό, βυθίζεται και αρχίζει να κινείται πίσω προς το νότο.

Τμήμα του παγκόσμιου συστήματος κυκλοφορίας των ωκεανών, το AMOC παίζει κρίσιμο ρόλο στο κλιματικό σύστημα, συμβάλλοντας στη ρύθμιση των παγκόσμιων καιρικών συνθηκών. Η κατάρρευσή του θα είχε τεράστιες επιπτώσεις, όπως πολύ πιο ακραίους χειμώνες και άνοδο της στάθμης της θάλασσας που θα επηρέαζαν τμήματα της Ευρώπης και των ΗΠΑ, καθώς και μετατόπιση των μουσώνων στους τροπικούς.

Εδώ και χρόνια, οι επιστήμονες προειδοποιούν για την αστάθειά του καθώς η κλιματική κρίση επιταχύνεται, απειλώντας να διαταράξει την ισορροπία της θερμοκρασίας και της αλατότητας από την οποία εξαρτάται η ισχύς αυτών των ρευμάτων.

Πώς επηρεάζεται από την κλιματική κρίση

Καθώς οι ωκεανοί θερμαίνονται και οι πάγοι λιώνουν, περισσότερο γλυκό νερό εισρέει στον ωκεανό και μειώνει την πυκνότητα του νερού, καθιστώντας το λιγότερο ικανό να βυθιστεί. Όταν τα νερά γίνονται πολύ γλυκά, πολύ θερμά ή και τα δύο, ο ιμάντας μεταφοράς σταματά.

Οι προβλέψεις που βασίζονται σε παρατηρήσεις βασίζονται στην ανίχνευση σημάτων έγκαιρης προειδοποίησης, κυρίως σε αύξηση της διακύμανσης (απώλεια ανθεκτικότητας) και αυξημένη αυτοσυσχέτιση (κρίσιμη επιβράδυνση), τα οποία έχουν αναφερθεί πρόσφατα για το AMOC.

Υπολογίζουμε ότι μια κατάρρευση του AMOC θα συμβεί γύρω στα μέσα του αιώνα υπό το τρέχον σενάριο μελλοντικών εκπομπών.

Αυτό έχει ξανασυμβεί. Πριν από περισσότερα από 12.000 χρόνια, το γρήγορο λιώσιμο των παγετώνων προκάλεσε τη διακοπή της λειτουργίας του AMOC, οδηγώντας σε τεράστιες διακυμάνσεις της θερμοκρασίας στο βόρειο ημισφαίριο κατά 10 έως 15 βαθμούς Κελσίου μέσα σε μια δεκαετία.

Έέκθεση του 2019 από τη Διακυβερνητική Επιτροπή για την Κλιματική Αλλαγή του ΟΗΕ προέβλεψε ότι ο AMOC θα αποδυναμωθεί κατά τη διάρκεια αυτού του αιώνα, αλλά ότι η πλήρης κατάρρευσή της πριν από το 2100 είναι απίθανη.

Τα τελευταίας τεχνολογίας μοντέλα του συστήματος Earth μπορούν να αναπαράγουν ένα τέτοιο σενάριο, αλλά η εξάπλωση μεταξύ των μοντέλων είναι μεγάλη και το κρίσιμο όριο είναι ελάχιστα περιορισμένο10,. Με βάση τη γενιά μοντέλων CMIP, η έκθεση AR IPCC αναφέρει ότι μια κατάρρευση στον 21ο αιώνα είναι πολύ απίθανη (μέτρια εμπιστοσύνη). Μεταξύ των μοντέλων CMIP, υπάρχει μεγαλύτερη διαφορά στην απόκριση AMOC σε σενάρια θέρμανσης, επομένως αυξημένη αβεβαιότητα στην εκτίμηση μιας μελλοντικής κατάρρευσης. Υπάρχουν, ωστόσο, προκαταλήψεις μοντέλων ως προς την υπερεκτιμημένη σταθερότητα του AMOC, τόσο από τον συντονισμό μέχρι το ιστορικό ρεκόρ του κλίματος, την κακή αναπαράσταση του σχηματισμού βαθέων υδάτων, την αλατότητα και την απορροή παγετώνων.

Τι αποκαλύπτει η μελέτη

Για τη νέα μελέτη, οι επιστήμονες ανέλυσαν τις επιφανειακές θερμοκρασίες στον Βόρειο Ατλαντικό σε μια περιοχή νότια της Γροιλανδίας για μια περίοδο 150 ετών, μεταξύ 1870 και 2020. «Έπρεπε να πάμε πίσω στο χρόνο», δήλωσε ο Peter Ditlevsen, καθηγητής κλιματικής φυσικής στο Πανεπιστήμιο της Κοπεγχάγης και ένας από τους συντάκτες της έκθεσης.

Βρήκαν «σήματα έγκαιρης προειδοποίησης» για κρίσιμες αλλαγές στην AMOC, γεγονός που τους οδήγησε να προβλέψουν «με μεγάλη εμπιστοσύνη» ότι θα μπορούσε να κλείσει ή να καταρρεύσει ήδη από το 2025 και το αργότερο μέχρι το 2095.

«Το πιθανότερο σημείο κατάρρευσης είναι κάπου μεταξύ 2039 και 2070», δήλωσε ο Ditlevsen.

Η έκθεση ζητά να ληφθούν γρήγορα και αποτελεσματικά μέτρα για να μειωθούν οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου ώστε να συγκρατηθούν οι παγκόσμιες θερμοκρασίες και να επιβραδυνθεί το λιώσιμο της Αρκτικής.