Θεοδ. Ψαλτοπούλου στο “Π”: Η παγκόσμια κοινότητα θα πρέπει να είναι έτοιμη για την επόμενη πανδημία

July 3, 2023 στις κατηγορίες ΑΠΟΨΕΙΣ,Αρθρογράφοι,γράφουν,ΥΓΕΙΑ,

–Απειλεί την Ελλάδα ο ιός του Δυτικού Νείλου

Της
ΘΕΟΔΩΡΑΣ ΨΑΛΤΟΠΟΥΛΟΥ
Καθηγήτριας Θεραπευτικής – Επιδημιολογίας –
Προληπτικής Ιατρικής, Ιατρική Σχολή ΕΚΠΑ

Οι πολιτικές δημόσιας υγείας έχουν αναδειχθεί ως διαχρονική αναγκαιότητα των κυβερνητικών σχεδιασμών παγκοσμίως, στο ταχέως μεταβαλλόμενο περιβάλλον των πολλαπλών κρίσεων που αντιμετωπίζει η ανθρωπότητα. Αν και στις 5 Μαΐου του 2023 ο γενικός διευθυντής του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας κήρυξε το τέλος της παγκόσμιας έκτακτης ανάγκης αναφορικά με τη νόσο Covid-19, μέσα στον ίδιο μήνα προειδοποίησε ότι η παγκόσμια κοινότητα θα πρέπει να είναι έτοιμη να ανταποκριθεί στην επόμενη πανδημία.

Εστιάζοντας στα τρέχοντα θέματα δημόσιας υγείας μεταδοτικών νοσημάτων που αντιμετωπίζει η χώρα μας, σύμφωνα με την πιο πρόσφατη επιδημιολογική έκθεση του ΕΟΔΥ παρατηρείται πολύ χαμηλή κυκλοφορία των αναπνευστικών ιών. Η κυκλοφορία του ιού SARS–CoV-2 είναι χαμηλή, αλλά όχι μηδενική. Επίσης, η διεισδυτική λοίμωξη με στρεπτόκοκκο ομάδας A, η οποία απασχόλησε την κοινή γνώμη, παρουσιάζει πτωτική τάση.

Ο ιός του Δυτικού Νείλου μεταδίδεται κυρίως με το τσίμπημα μολυσμένων κοινών κουνουπιών, τα οποία μολύνονται από πτηνά. Η πλειονότητα των ατόμων που μολύνονται από τον ιό του Δυτικού Νείλου δεν εμφανίζουν συμπτώματα ή παρουσιάζουν μόνο ήπια νόσο, ενώ πολύ λίγα άτομα (<1% όσων μολύνονται) εμφανίζουν σοβαρή νόσο, κυρίως εγκεφαλίτιδα ή μηνιγγίτιδα. Άτομα άνω των 50 ετών και άτομα με ανοσοκαταστολή και χρόνια υποκείμενα νοσήματα κινδυνεύουν περισσότερο να αρρωστήσουν σοβαρά. Στην περίοδο μετάδοσης του 2023 και σύμφωνα με τα στοιχεία της 21ης Ιουνίου 2023, οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης δεν έχουν προς το παρόν αναφέρει κανένα κρούσμα μόλυνσης από τον ιό του Δυτικού Νείλου στον άνθρωπο. Ομοίως, οι γειτονικές χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης δεν έχουν αναφέρει κρούσματα μόλυνσης από τον ιό σε ανθρώπους.

Τα μέτρα προστασίας
Παρ’ όλα αυτά, δεδομένου ότι η επιδημιολογία του ιού του Δυτικού Νείλου είναι σύνθετη και καθορίζεται από πολλούς αλληλεπιδρώντες παράγοντες, οι περιοχές κυκλοφορίας του ιού και οι περιοχές εμφάνισης κρουσμάτων κατά την περίοδο 2023 δεν μπορούν να προβλεφθούν με ασφάλεια και για αυτόν τον λόγο ο Εθνικός Οργανισμός Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ) συνιστά την τήρηση ατομικών μέτρων προστασίας από τα κουνούπια σε όλη την επικράτεια, καθ’ όλη την περίοδο κυκλοφορίας των κουνουπιών. Τα μέτρα προστασίας περιλαμβάνουν τη χρήση εγκεκριμένων εντομοαπωθητικών σώματος και περιβάλλοντος, σίτες, κουνουπιέρες, κλιματιστικά/ανεμιστήρες και κατάλληλα μακριά ρούχα. Επίσης υπάρχει σύσταση να μη μένουν στάσιμα νερά πουθενά, ώστε να περιοριστούν οι εστίες αναπαραγωγής των κουνουπιών στους ιδιωτικούς χώρους. Ειδικά τα άτομα μεγαλύτερης ηλικίας, άτομα με ανοσοκαταστολή ή χρόνια υποκείμενα νοσήματα πρέπει να τηρούν σχολαστικά τα μέτρα προστασίας από κουνούπια.

Η Ευρώπη βιώνει μια τάση αύξησης της θερμοκρασίας, τα κύματα καύσωνα και οι πλημμύρες γίνονται πιο συχνά και έντονα, ενώ τα καλοκαίρια γίνονται μεγαλύτερα και θερμότερα. Αυτό δημιουργεί πιο ευνοϊκές συνθήκες για χωροκατακτητικά είδη κουνουπιών όπως το Aedes Albopictus (Ασιατικό Κουνούπι Τίγρης) και το Aedes Aegypti. Το είδος κουνουπιών Aedes Albopictus, γνωστός φορέας των ιών chikungunya και δάγκειου πυρετού, επεκτείνεται όλο και πιο βόρεια και δυτικά στην Ευρώπη και σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του ECDC έχει εγκατασταθεί σε 13 χώρες και 337 περιοχές της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Επίσης, το κουνούπι Aedes Aegypti, το οποίο μεταδίδει τους ιούς του δάγκειου πυρετού, του κίτρινου πυρετού, του ιού chikungunya, του ιού Zika και του ιού Δυτικού Νείλου, έχει εγκατασταθεί στην Κύπρο από το 2022 και ενδέχεται να συνεχίσει να εξαπλώνεται σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες.

Ο ιός Mpox (πρώην ευλογιά των πιθήκων) μεταδίδεται κυρίως μέσω της επαφής δέρμα με δέρμα, συμπεριλαμβανομένης της σεξουαλικής επαφής, με άτομο που έχει τη νόσο. Μπορεί μάλιστα να μεταδοθεί σε άλλους ανθρώπους ακόμη και πριν από την έναρξη των συμπτωμάτων. Μέχρι τώρα έχουν αναφερθεί μόνο μεμονωμένα περιστατικά Mpox λοίμωξης.

Παρ’ όλα αυτά, λόγω της καλοκαιρινής περιόδου και των διακοπών, έχουν ανακοινωθεί συστάσεις για τήρηση των προληπτικών μέτρων σε ορισμένες ομάδες πληθυσμού. Με βάση τα στοιχεία της τρέχουσας επιδημίας, ο συνολικός κίνδυνος της Mpox λοίμωξης παραμένει μέτριος για τους άνδρες που έχουν σεξουαλικές επαφές με άνδρες και χαμηλός για τον ευρύτερο πληθυσμό. Ωστόσο, το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων (ECDC) έχει προειδοποιήσει για την πιθανότητα αύξησης των κρουσμάτων κατά αυτήν την καλοκαιρινή περίοδο λόγω των αυξημένων μετακινήσεων.

Τα μέτρα ατομικής προστασίας περιλαμβάνουν τη συζήτηση με ιατρό σχετικά με τον εμβολιασμό, την ενημέρωση από αξιόπιστες πηγές, τη συζήτηση με τους σεξουαλικούς συντρόφους, την άσκηση ασφαλούς σεξουαλικής επαφής και την τήρηση καλής υγιεινής των χεριών. Όσοι διατρέχουν κίνδυνο ενθαρρύνονται να ελέγχουν τον εαυτό τους για συμπτώματα όπως εξάνθημα με φυσαλίδες σε οποιοδήποτε μέρος του σώματος (συχνά ξεκινά γύρω από το στόμα, τον πρωκτό ή τα γεννητικά όργανα), φλεγμονή και πόνο στο ορθό, πρησμένους λεμφαδένες και πυρετό.

Όσοι υποψιάζονται ότι μπορεί να έχουν Mpox λοίμωξη θα πρέπει να αναζητήσουν ιατρική συμβουλή. Θα πρέπει επίσης να υποβληθούν σε εξετάσεις, να απέχουν από σεξουαλικές επαφές, να ρωτήσουν στενές επαφές και σεξουαλικούς συντρόφους εάν έχουν παρόμοια συμπτώματα και να αποφύγουν στενές σωματικές επαφές. Άτομα που έχουν έρθει σε επαφή με τον ιό θα πρέπει επίσης να αναζητήσουν ιατρική συμβουλή, ακόμα κι αν δεν έχουν συμπτώματα. Μπορεί να είναι επιλέξιμα για εμβολιασμό, που μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο λοίμωξης ή σοβαρής νόσησης. Η επικοινωνία και η δέσμευση της κοινότητας είναι απαραίτητες για τον έλεγχο της επιδημίας Mpox σε ευρωπαϊκό επίπεδο.