Τελικά οι προγραμματικές δηλώσεις της κυβέρνησης βρίσκονται στην Έκθεση του ECOFIN;

July 3, 2023 στις κατηγορίες ΑΠΟΨΕΙΣ,Αρθρογράφοι,γράφουν,ΤΟ ΘΕΜΑ,

Του
ΝΙΚΟΥ ΣΤΡΑΒΕΛΑΚΗ,
Οικονομολόγου του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών

Μπορεί η παραίτηση Τσίπρα και η εκκίνηση των μετεκλογικών εξελίξεων στον ΣΥΡΙΖΑ να κυριαρχούν στην ειδησεογραφία, όμως τα πράγματα στην κοινωνία είναι πολύ σοβαρά για να αφεθούν στην επικοινωνιακή τακτική της Νέας Δημοκρατίας.

Στην κυβέρνηση, αυτό που θέλουν είναι να συνεχίσουμε να συζητάμε για τον ΣΥΡΙΖΑ, όπως κάναμε και προεκλογικά. Ο λόγος είναι ότι φοβούνται να μας πουν αυτά που προτίθενται να πράξουν σε νευραλγικούς τομείς της οικονομίας και της κοινωνίας. Έτσι, περιορίζονται σε ευχολόγια, όπως οι τέσσερις άξονες που ανέφερε ο κ. Μητσοτάκης στο Υπουργικό Συμβούλιο. Είναι βέβαια και τα επιδόματα που προτίθεται να διανείμει το νεοσύστατο υπουργείο Οικογένειας για τον προσεταιρισμό ανθρώπων του περιθωρίου, που, κάτω από την επιρροή τμήματος του ιερατείου, στράφηκαν στην Ακροδεξιά. Αυτό προκάλεσε την κίτρινη επίθεση στην υπουργό κ. Ζαχαράκη από ακροδεξιό πολιτικό και έντυπο, αποδεικνύοντας ότι χρειαζόμαστε υπουργείο Ισότητας και όχι Οικογένειας.

Σε αυτήν την πυκνή σε γεγονότα και συχνά αποπροσανατολιστική μετεκλογική περίοδο, «ευτυχώς» υπάρχει το ECOFIN και δεν χρειάζεται να περιμένουμε εναγωνίως τις προγραμματικές δηλώσεις. Η Έκθεση Συστάσεων για την Ελλάδα, που βγήκε στη δημοσιότητα στις 13/6/2023, δίνει τον αληθινό τόνο της κυβερνητικής πολιτικής που θα εφαρμοστεί στη συνέχεια.

Η ουσία της έκθεσης βρίσκεται στις τρεις τελευταίες σελίδες (σελ. 27 – 29). Το σκεπτικό της δεν έχει σε τίποτα να κάνει με τα προβλήματα της ελληνικής κοινωνίας. Είναι χαρακτηριστικό ότι σε μια χώρα με 12% καταγεγραμμένη ανεργία και 2,5 εκατ. μακροχρόνια ανέργους, σύμφωνα με τη Eurostat, δεν γίνεται ούτε μια ευθεία αναφορά στο θέμα. Αντίθετα, το βασικό ζήτημα είναι «οι στενές διασυνδέσεις ανάμεσα στις οικονομίες της Ευρωζώνης» και τα πιθανά προβλήματα που μπορούν να γεννηθούν από αυτό.

Ως εκ τούτου, σύμφωνα με την έκθεση, αναγκαία είναι: 1) Διασφάλιση της βιωσιμότητας του χρέους περιορίζοντας την ευρεία ενίσχυση της συνολικής ζήτησης. 2) Υψηλά επίπεδα δημοσίων επενδύσεων. 3) Μισθολογικές εξελίξεις που περιορίζουν τις απώλειες αγοραστικής δύναμης. 4) Διασφάλιση ότι η ενεργειακή υποστήριξη των επιχειρήσεων είναι αποδοτική. 5) Διατήρηση, παρακολούθηση και έλεγχος των (μακροοικονομικών και χρηματοπιστωτικών) κινδύνων».

Φαινομενικά, το 1 και το 5 αντιφάσκουν με τα υπόλοιπα. Πώς είναι δυνατόν να περιορίσουμε τη ζήτηση αυξάνοντας τις δημόσιες δαπάνες; Πώς γίνεται να υποστηρίζονται ενεργειακά οι επιχειρήσεις και να ελέγχονται οι μακροοικονομικοί και χρηματοπιστωτικοί κίνδυνοι; Η απάντηση είναι απλή: η έκθεση δεν εισηγείται λιτότητα για όλους, εισηγείται λιτότητα για τους πολλούς. Γράφει χαρακτηριστικά η πρώτη σύσταση για την Ελλάδα: «Να περιοριστούν τα μέτρα» για την επιδότηση των λογαριασμών ρεύματος και η εξοικονόμηση να χρησιμοποιηθεί για «τον περιορισμό των ελλειμμάτων».

Για να μην αφήσει αμφιβολία ότι αυτό αφορά τον κόσμο και όχι τις επιχειρήσεις, η σύσταση συνεχίζει: «Να εξασφαλιστεί συνετή δημοσιονομική πολιτική με περιορισμό της ονομαστικής αύξησης… των πρωτογενών δαπανών». Δεν τους πειράζει η επιδότηση των επιχειρήσεων, ούτε η αύξηση των δημοσίων επενδύσεων, τους πειράζει η επιδότηση των λογαριασμών του κόσμου και των κρατικών δαπανών για υγεία και παιδεία.

Αλλά η μονόπλευρη λιτότητα δεν σταματά εδώ. Στις συστάσεις αναφέρεται ότι «το φορολογικό σύστημα πρέπει να γίνει πιο φιλικό στις επενδύσεις», ενώ λίγες γραμμές παρακάτω διαβάζουμε για διεύρυνση της φορολογικής βάσης, εννοώντας τους αυτοαπασχολούμενους και τους ελεύθερους επαγγελματίες. Κοντολογίς, η προτεραιότητα της κυβερνητικής πολιτικής θα είναι τα φορολογικά βάρη να πέσουν στα μεσαία στρώματα και όχι στις επιχειρήσεις και στα κέρδη.

Από τις συστάσεις του ECOFIN δεν λείπουν οι δημόσιοι υπάλληλοι. Συνιστάται να παραμείνει ο αριθμός τους σταθερός και να ελεγχθούν οι μισθοί τους και η μισθολογική τους κλίμακα.

Οι συστάσεις καταλήγουν με δύο σημαντικά θέματα για την κοινωνία. Το ECOFIN ζητά την «ενίσχυση της δευτερογενούς αγοράς ‘‘κόκκινων’’ δανείων». Δηλαδή, το πέρασμα των δανείων της λαϊκής κατοικίας, κυρίως, στα χέρια «κορακιών» και την επιτάχυνση των πλειστηριασμών. Ενώ περίοπτη θέση στην έκθεση κατέχει η δημόσια υγεία και η φαρμακευτική δαπάνη, φέρνοντας στη μνήμη μας τις δηλώσεις του κ. Πνευματικού κατά την προεκλογική περίοδο.

Το συμπέρασμα είναι ξεκάθαρο: μπαίνουμε σε μια περίοδο λιτότητας για τους πολλούς, απέναντι στην οποία το μόνο «επιτρεπτό» μέτρο είναι η μερική προστασία των πραγματικών μισθών του ιδιωτικού τομέα. Η αναμέτρηση της κυβέρνησης με την κοινωνία μπαίνει σε νέα φάση.