Πολλαπλά και κρίσιμα τα θέματα που θα απασχολήσουν τη νέα ηγεσία του ΥΠΕΞ
Του
ΧΡΗΣΤΟΥ Θ. ΜΠΟΤΖΙΟΥ
Πρέσβη ε.τ.
H Ελλάδα είναι μια φιλειρηνική χώρα σε μια από τις πλέον ευαίσθητες γεωπολιτικές περιοχές της υφηλίου. Εξ αυτού επιβάλλεται η άσκηση ενεργής εξωτερικής πολιτικής και συνεχής εγρήγορση και ετοιμότητα για την αντιμετώπιση των εξωτερικών προκλήσεων και απειλών, που τα τελευταία χρόνια έχουν επιβαρυνθεί από τη ρευστότητα που επικρατεί στις διεθνείς σχέσεις, λόγω των ανταγωνισμών, των περιφερειακών συγκρούσεων, όπως ο ρωσοουκρανικός πόλεμος, και της οικονομικής κρίσης.
Η συμμετοχή της Ελλάδος ως πλήρους μέλους σε δύο από τους σημαντικότερους διεθνείς οργανισμούς, όπως η ΕΕ και το ΝΑΤΟ, παρέχει τη δυνατότητα μιας σχετικής εγγύησης για την προστασία των εθνικών της συμφερόντων αλλά και για τη συνεισφορά της στην ασφάλεια και στη σταθερότητα στην περιοχή που την περιβάλλει, τα Βαλκάνια και την Ανατολική Μεσόγειο.
Η νέα ελληνική κυβέρνηση που προέκυψε από τις εκλογές της 25ης Ιουνίου κληρονομεί όλα τα θέματα που αφορούν τις σχέσεις μας με τις γειτονικές χώρες, όπως και γενικότερα, που επηρεάζουν την ασφάλεια και τα ευρύτερα εθνικά μας συμφέροντα. Από τα βασικότερα είναι οι σχέσεις με την όμορη και γειτονική Τουρκία, με τον προσανατολισμό της εξωτερικής της πολιτικής να μην έχει καταστεί σαφής μετά την πανηγυρική επανεκλογή του Ταγίπ Ερντογάν στην Προεδρία. Οι προεκλογικές μεγαλοστομίες του για «αιώνα της Τουρκίας» και άλλα ηχηρά παρόμοια δεν φαίνεται να επαναλαμβάνονται. Πολύ πιθανόν ο τούρκος Πρόεδρος να έχει μπει σε σκέψεις ως προς τη συνέχιση της μεγαλομανίας του να καταστήσει την Τουρκία μεγάλη περιφερειακή δύναμη, ειδικά μετά την αμφισβήτηση της παντοδυναμίας του Βλαντιμίρ Πούτιν με το γνωστό επεισόδιο της στασιαστικής κίνησης του Πριγκόζιν. Σε ό,τι αφορά τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, πιθανότατα η πορεία τους θα διαφανεί μετά την επικείμενη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ, κατά την οποία αναμένεται να υπάρξει συνάντηση μεταξύ του τούρκου Προέδρου και του έλληνα πρωθυπουργού.
Ήσσονος συγκριτικά σημασίας, αλλά εξίσου σημαντικές είναι οι σχέσεις και με τις άλλες γειτονικές χώρες και ιδιαίτερα με την Αλβανία, οι πολιτικές ηγεσίες της οποίας επηρεάζονται από τις υποδείξεις της Άγκυρας όσον αφορά τις σχέσεις με τη χώρα μας. Τελευταίως, οι ελληνοαλβανικές σχέσεις δοκιμάζονται από την υπόθεση με τη φυλάκιση του εκλεγμένου δημάρχου Χειμάρρας Φρέντι Μπελέρη, ο οποίος κατηγορείται για εξαγορά ψηφοφόρων, ενώ ακόμη δεν έχει εκδικασθεί η υπόθεση από την αρμόδια δικαστική αρχή. Το αίτημα του Μπελέρη για παροχή άδειας ώστε να παραστεί, με συνοδεία αστυνομικών, στην ορκωμοσία του απορρίφθηκε, γεγονός που μπορεί να έχει ως επακόλουθο την έκπτωσή του και την ακύρωση της ετυμηγορίας των ψηφοφόρων της Χειμάρρας. Αυτά, όπως έλεγε ένας γνώστης των αλβανικών πραγμάτων, μόνο στην Αλβανία μπορούν να συμβούν! Άλλο ουσιώδες και ακανθώδες θέμα που θα απασχολήσει τη νέα πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΞ είναι το Μεταναστευτικό – Προσφυγικό, καθώς μετά και το ναυάγιο στα ανοιχτά της Πύλου έχει καταστεί ζωτικό θέμα της εξωτερικής μας πολιτικής.
Η λαθρομετανάστευση και το προσφυγικό χρήζουν αποσαφήνισης και ευρύτερης αντιμετώπισης σε Ευρωπαϊκό επίπεδο. Τα τραγικά γεγονότα της Πύλου και, παλαιότερα, της Λαμπεντούζα δεν πρέπει να επαναληφθούν, γιατί προσβάλλουν τον πολιτισμό και τον ανθρωπισμό μας. Η Ελλάδα οφείλει να διαφυλάξει την εικόνα της ως χώρα που αντιλαμβάνεται τους λόγους που προκαλούν τη μετανάστευση και την προσφυγιά, με τις ιστορικές εμπειρίες του ελληνικού λαού από αρχαιοτάτων χρόνων, και να καταθέσει στα αρμόδια διεθνή φόρουμ κατάλληλες και ρεαλιστικές προτάσεις για την αντιμετώπισή τους. Αναγκαία κρίνεται η στενότερη συνεργασία με τις μεσογειακές χώρες, Ιταλία, Ισπανία και Μάλτα, που αποτελούν τις κύριες πύλες εισόδου οικονομικών μεταναστών και προσφύγων. Η συνεργασία θα μπορούσε να προσλάβει και σταθερή μορφή, με τακτικές και περιοδικές συναντήσεις, κατά τις οποίες θα εξετάζονται οι επιπτώσεις για τις χώρες εισόδου και θα προτείνονται συγκεκριμένα μέτρα. Οι συναντήσεις αυτές ουδέν το επιλήψιμο μπορεί να έχουν, όταν ληφθούν υπόψη ανάλογες, και σε ανώτατο επίπεδο, χωρών με ηγετικό ρόλο στην ΕΕ και σε άλλα διεθνή όργανα. Αρκεί μια απλή αναφορά στις τακτικές συναντήσεις μεταξύ Γαλλίας και Γερμανίας.
Στενά συνδεμένο με την αντιμετώπιση του Μεταναστευτικού – Προσφυγικού είναι και το μέλλον των οικονομικών μεταναστών που ήδη βρίσκονται στην Ελλάδα. Ακόμα δεν έχει πλήρως διαμορφωθεί και αποσαφηνιστεί η μεταναστευτική μας πολιτική. Πολλοί είναι εκείνοι που εκτιμούν και προτείνουν ότι πολιτικά ορθό θα ήταν να ενθαρρύνουμε την επιστροφή στις χώρες προέλευσής τους. Να είμαστε φειδωλοί στην απόδοση της ελληνικής υπηκοότητας και με αυστηρά κριτήρια, κυρίως θρησκευτικά. Όμως, όπως δείχνουν τα πράγματα, μεγάλος αριθμός οικονομικών μεταναστών θα παραμείνει στη χώρα μας. Ήδη πολλοί έχουν λάβει την ελληνική υπηκοότητα, ενώ άλλοι έχουν λάβει αρνητική απάντηση. Οι φόβοι που εκφράζονται από ορισμένους κύκλους, για δημιουργία μειονοτήτων με την απόδοση της ελληνικής υπηκοότητας σε αλλογενείς, είναι αβάσιμοι. Οι μειονότητες έχουν ιστορικές καταβολές και όχι κοινωνικές.
Ένα από τα πλέον θετικά στοιχεία όσον αφορά τη νέα πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΞ είναι η υπουργοποίηση (σε θέση υφυπουργού) της κ. Αλεξάνδρας Παπαδοπούλου, η οποία προέρχεται από το διπλωματικό σώμα και μέχρι την ανάληψη των υπουργικών καθηκόντων της ήταν διαπιστευμένη πρέσβης της Ελλάδος στην Ουάσινγκτον, διαθέτει ευρύτατη πείρα λόγω της προϋπηρεσίας της σε σημαντικά και μαχητικά πόστα πολυμερούς και διμερούς ενδιαφέροντος, και διαθέτει αναγνωρισμένες ικανότητες και απόδοση. Η πείρα και οι γνώσεις της στην άσκηση της εξωτερικής πολιτικής θα είναι μεγάλα εφόδια για την προάσπιση των ελληνικών συμφερόντων, ιδιαίτερα στα πλαίσια της ΕΕ, που είναι και ο τομέας που της έχει ανατεθεί.
Παράλληλα έχει και αρμοδιότητα στα θέματα διοίκησης όλων των υπηρεσιών του ΥΠΕΞ. Σίγουρα θα γνωρίζει ότι τα τελευταία χρόνια υπάρχει, για πολλούς ουσιώδεις και επουσιώδεις λόγους, μια ανησυχητική υποβάθμιση της διπλωματικής μας υπηρεσίας. Ως αρμόδια υφυπουργός και γνώστης των δυσλειτουργιών που παρατηρούνται, μπορεί να συμβάλει στην αποκατάσταση των πραγμάτων και στην εύρυθμη λειτουργία και αποδοτικότητα των υπηρεσιών εσωτερικού και εξωτερικού.
Αντίστοιχα θετική είναι και η παραμονή του κ. Κώστα Φραγκογιάννη στη θέση του υφυπουργού για την Οικονομική Συνεργασία, με αρμοδιότητα την προώθηση των διμερών οικονομικών σχέσεων, την προσέλκυση ξένων επενδύσεων στην Ελλάδα και τον χειρισμό της θετικής ατζέντας με την Τουρκία. Η αποκτηθείσα εμπειρία από την προηγούμενη θητεία του στο ΥΠΕΞ και η σεμνότητα που τον διακρίνει στην άσκηση των καθηκόντων του αποτελούν εχέγγυα για την περαιτέρω επιτυχή συνέχιση του έργου του.
