Εικόνα παραίτησης έδινε η κυβέρνηση Μητσοτάκη
Οι προκλήσεις για την Αθήνα την επόμενη ημέρα των εκλογών
–Οι νέες διεθνείς ισορροπίες και τα μηνύματα Ερντογάν
Του
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΤΣΑΚΑΛΟΥ
Mπροστά σε παλιές και νέες προκλήσεις θα βρεθεί η νέα κυβέρνηση από την επομένη κιόλας της ορκωμοσίας της σε ό,τι αφορά τα μεγάλα ζητήματα της εξωτερικής πολιτικής αλλά και τις διεθνείς και περιφερειακές εξελίξεις, που δυστυχώς είτε περιθωριοποιήθηκαν είτε ήρθαν με λάθος τρόπο στο προσκήνιο στη μακρά αυτή, πολύμηνη προεκλογική περίοδο.
Η εικόνα παραίτησης που έδινε η Ελληνική Πολιτεία και η κυβέρνηση Μητσοτάκη τους τελευταίους μήνες της θητείας της σε ό,τι αφορά την εξωτερική πολιτική, κυρίως για αποφυγή απρόβλεπτων γεγονότων που θα επέφεραν πολιτικό κόστος, είχε αντανάκλαση και στη διεθνή εικόνα της χώρας, αλλά άφησε συγχρόνως σημαντικά κενά, τα οποία πρέπει τώρα με ταχύτητα να καλυφθούν.
Η θητεία της νέας κυβέρνησης και του νέου υπουργού Εξωτερικών ξεκινά με δύο κρίσιμα δεδομένα: Πρώτον, ο πόλεμος στην Ουκρανία και η στρατηγική αντιπαράθεση της Δύσης με τη Ρωσία συνεχίζεται και, δεύτερον, στην απέναντι πλευρά του Αιγαίου υπάρχει πλέον ένας πανίσχυρος Ερντογάν με ανανεωμένη πενταετή θητεία, ο οποίος στέλνει αντιφατικά μέχρι στιγμής μηνύματα.
Ο πόλεμος στην Ουκρανία και η απουσία προοπτικής σύντομης ειρήνευσης καθορίζει τη μεγάλη εικόνα των διεθνών σχέσεων, καθώς η Ελλάδα θα πρέπει να συνεχίσει να εκμεταλλεύεται τη στρατηγική θέση της και την επιλογή που έκανε με το να ταχθεί από την πρώτη στιγμή στο πλευρό των συμμάχων της. Οι σχέσεις με τις ΗΠΑ έχουν ενισχυθεί σημαντικά, η Αλεξανδρούπολη έχει ενταχθεί σε έναν συνολικό, μακροπρόθεσμο στρατηγικό σχεδιασμό των Αμερικανών και είναι η ώρα που θα πρέπει η Αθήνα να διαμορφώσει ένα νέο πλαίσιο ώστε να κεφαλαιοποιήσει αυτήν τη συνεργασία. Διότι δεν αρκεί μόνο να υπάρχει το στρατιωτικό αποτύπωμα των Αμερικανών στη χώρα μας, αλλά θα πρέπει και η Ελλάδα να επωφεληθεί έμπρακτα από αυτήν τη σχέση.
Ο συνεχιζόμενος πόλεμος στην Ουκρανία, δυστυχώς, δεν αφήνει κανένα περιθώριο προς το παρόν για προσπάθεια αποκατάστασης, έστω και στοιχειωδώς, των σχέσεων με τη Ρωσία και αυτό είναι ένα σημαντικό κενό στην εξωτερική πολιτική μας, καθώς η Ρωσία, ως μέλος του ΣΑ του ΟΗΕ, έχει κρίσιμο ρόλο στο Κυπριακό αλλά και σε περιφερειακές κρίσεις που ενδιαφέρουν άμεσα την Ελλάδα, όπως η Λιβύη. Η Αθήνα θα πρέπει να είναι έτοιμη να εκμεταλλευθεί έστω και μια χαραμάδα που μπορεί να παρουσιαστεί για αποκατάσταση των ελληνορωσικών σχέσεων, χωρίς αυτό φυσικά να σημαίνει ότι θα πρέπει να κάνει βήματα πίσω από τη σταθερή θέση και τη στάση της στο πλευρό των συμμάχων για εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανίας.
Οι σχέσεις της Ελλάδας με τις ΗΠΑ και αυτή η κεφαλαιοποίηση που πρέπει να επιδιώξει η Αθήνα συνδέονται άμεσα και με την τροπή που θα πάρουν οι αμερικανοτουρκικές σχέσεις. Κομβικό σημείο βεβαίως θα είναι η άρση του τουρκικού βέτο για την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ, καθώς, εφόσον γίνει, θα ανοίξει ο δρόμος για αποκατάσταση των σχέσεων Άγκυρας – Ουάσινγκτον, με ότι αυτό σημαίνει. Και η πρώτη επίπτωση θα φανεί στο θέμα των F-16, καθώς θα κλιμακωθούν οι πιέσεις στην ομάδα των μελών του Κογκρέσου που αντιτίθεται στη συμφωνία, με επικεφαλής τον Μπομπ Μενέντεζ.
Βεβαίως, ένα ναυάγιο στην υπόθεση της Σουηδίας θα δημιουργήσει ακόμη μεγαλύτερο ρήγμα μεταξύ των δύο χωρών, θα φέρει ακόμη πιο μακριά την υπόθεση των F-16 και τότε η Τουρκία θα είναι υποχρεωμένη να διαβεί τον Ρουβίκωνα, αναζητώντας, όπως έχει απειλήσει, εναλλακτικά μαχητικά, χωρίς να αποκλείει μάλιστα και την ίδια τη Ρωσία, κάτι που θα οδηγούσε σε σοβαρή κρίση τις σχέσεις της με τη Δύση.
Η Αθήνα και η Διπλωματική Υπηρεσία παρακολουθούν όλο αυτό το διάστημα με ιδιαίτερη προσοχή τις εξελίξεις στις σχέσεις Άγκυρας – Ουάσινγκτον, συγχρόνως όμως προσπαθούν να αποκρυπτογραφήσουν και τα μηνύματα που στέλνει η Τουρκία μετά τους σεισμούς, κυρίως όμως μετά την ανάληψη των καθηκόντων του ΥΠΕΞ από τον Χακάν Φιντάν.
Η απουσία εντάσεων στο Αιγαίο έχει αποτιμηθεί θετικά από την Αθήνα, χωρίς βεβαίως να υπάρχουν ψευδαισθήσεις ότι πρόκειται για μια μόνιμη και διαρκή κατάσταση. Όπως επίσης έχει αξιολογηθεί θετικά το γεγονός ότι μετά τις κινήσεις μεταναστών στη νησίδα του Έβρου και την επικοινωνία του υπηρεσιακού ΥΠΕΞ Βασίλη Κασκαρέλη με τον Χακάν Φιντάν τουλάχιστον σε δύο περιπτώσεις οι Τουρκικές Αρχές μάζεψαν μετανάστες που προσπαθούσαν να φτάσουν σε ελληνικές νησίδες και τους οδήγησαν πάλι σε τουρκικό έδαφος. Εκφράζεται βεβαίως και η άποψη ότι αυτό συνέβη εν όψει της προσπάθειας που θα καταβληθεί το επόμενο διάστημα για επαναδιαπραγμάτευση της Συμφωνίας ΕΕ – Τουρκίας για το Μεταναστευτικό, όπου η Άγκυρα θα επιδιώξει και θεσμικά ανταλλάγματα, που αφορούν την αναθεώρηση της Τελωνειακής Ένωσης, τη συνέχιση των ενταξιακών διαπραγματεύσεων και την κατάργηση της βίζας για τους τούρκους πολίτες.
Από τις εκλογές στην Τουρκία και μετά δεν έχουν υπάρξει ηχηρές δημόσιες παρεμβάσεις τούρκων παραγόντων για τα ελληνοτουρκικά και αυτό δημιουργεί ερωτηματικά για το εάν πρόκειται για μια νέα τακτική ή απλώς η Άγκυρα περιμένει τον σχηματισμό της νέας ελληνικής κυβέρνησης.
Γεγονός είναι ότι το πρώτο κρίσιμο κρας τεστ θα γίνει στο Βίλνιους της Λιθουανίας, όπου θα συναντηθούν, ενάμιση χρόνο μετά, οι κ. Ερντογάν και Μητσοτάκης, ύστερα από μια περίοδο υψηλότατης έντασης, που ακολουθήθηκε από ύφεση μετά τους σεισμούς.
Εκεί θα διαπιστωθούν οι προθέσεις Ερντογάν και από την κατάληξη αυτής της συνάντησης θα εξαρτηθεί και η συνέχιση της αποκλιμάκωσης επί του πεδίου. Ο κ. Μητσοτάκης έχει δείξει μέχρι στιγμής ότι προτιμά την ακινησία στα ελληνοτουρκικά, παρά μια εμπλοκή σε διαπραγματεύσεις με την Τουρκία.
Όμως ο πειρασμός της εμπλοκής σε μια παράτολμη διαπραγμάτευση με την Τουρκία στις αρχές της νέας θητείας (όπως όλα δείχνουν) του, που θεωρεί ότι το κόστος θα είναι διαχειρίσιμο, θα είναι μεγάλος…
Βεβαίως, ο έλληνας πρωθυπουργός θα πρέπει να γνωρίζει ότι οι αντιδράσεις στη δρομολόγηση μιας διαδικασίας για «Πρέσπες του Αιγαίου», όπως ίσως θα επιθυμούσαν οι Αμερικανοί, είναι κάτι που θα φέρει απέναντί του όλη την αντιπολίτευση αλλά και μεγάλο μέρος της ΝΔ…
Η Αθήνα θα πρέπει να αντιμετωπίσει και ένα άλλο σοβαρό ζήτημα, που είναι η επικοινωνιακή διαχείριση του Μεταναστευτικού. Η χώρα μας έχει βρεθεί στο στόχαστρο συντονισμένων επιθέσεων από ΜΚΟ, «επαγγελματίες» του Μεταναστευτικού, ευρωβουλευτές και ευρωπαίους και εγχώριους δικαιωματιστές, που τελικά δεν έχουν άλλο στόχο από την υπονόμευση της διεθνούς εικόνας και την αποδυνάμωση της Ελλάδας. Είναι κάτι που ζούμε συστηματικά τα τελευταία χρόνια και κλιμακώθηκε με το τελευταίο, τραγικό ναυάγιο ανοικτά της Πύλου, όταν όλοι αυτοί, με τη στήριξη δυστυχώς και εσωτερικών δυνάμεων, στοχοποίησαν την Ελλάδα σχεδόν πριν καν βουλιάξει το πλοίο…
Και αυτή η κατασυκοφάντηση της Ελλάδας γίνεται όταν η χώρα μας είναι ο πρώτος σταθμός για εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους τα τελευταία χρόνια, όταν καθημερινά περισυλλέγει μετανάστες από τη θάλασσα και όταν απλώς δηλώνει ότι είναι αποφασισμένη να προστατεύει τα σύνορά της και να μη γίνεται εκούσιος συνεργός των κυκλωμάτων παράνομης διακίνησης μεταναστών και προσφύγων.
