Στρεπτόκοκκος Α: Ποιοι κινδυνεύουν –Τι πρέπει να προσέχουν οι γονείς
Δεν υπάρχει εμβόλιο
–Ποιοι κινδυνεύουν
–Τι πρέπει να προσέχουν οι γονείς
Του
ΑΡΗ ΜΠΕΡΖΟΒΙΤΗ
Έξι θανάτους παιδιών από στρεπτόκοκκο Α είχαμε στη χώρα μας από τις 10 Φεβρουαρίου μέχρι τώρα. Ο τελευταίος θάνατος αφορά επτάχρονο παιδί από τη Νάουσα, που κατέληξε το βράδυ της Κυριακής 11 Ιουνίου στη ΜΕΘ του Ιπποκράτειου Νοσοκομείου Θεσσαλονίκης, με κλινική εικόνα σηπτικής καταπληξίας.
Παράλληλα, από το σχολικό και εξωσχολικό περιβάλλον του παιδιού στη Νάουσα βρέθηκαν θετικά άλλα επτά παιδιά, στα οποία χορηγήθηκαν αντιβιοτικά. Από τα παιδιά αυτά, ένα εννιάχρονο (από το συγγενικό περιβάλλον του επτάχρονου) νοσηλεύεται στο Νοσοκομείο Γεννηματάς της Θεσσαλονίκης, με σταθερή την κατάσταση της υγείας του.
Στη χώρα μας, οι λοιμώξεις από διεισδυτικό στρεπτόκοκκο της ομάδας Α δεν επιτηρούνταν μέσω του συστήματος υποχρεωτικής δήλωσης νοσημάτων. Ο ΕΟΔΥ απέστειλε ενημερωτικό σημείωμα με οδηγίες σε όλα τα νοσηλευτικά ιδρύματα της χώρας σχετικά με την αναγκαιότητα να δηλώνονται όλα τα σχετικά περιστατικά. Επίσης, εστάλησαν οδηγίες στις Διευθύνσεις Δημόσιας Υγείας σχετικά με τη διαχείριση κρουσμάτων στρεπτόκοκκου στο οικιακό και στο σχολικό περιβάλλον και ενημερώθηκε η επιστημονική κοινότητα.
Επιπλέον, ο ΕΟΔΥ βρίσκεται σε συνεχή επικοινωνία με το ECDC (τον ευρωπαϊκό ΕΟΔΥ) και συμμετέχει ενεργά στο Κοινό Δίκτυο Επιδημιολογικής Επιτήρησης του νοσήματος σε ευρωπαϊκό επίπεδο και σε περίπτωση επικαιροποίησης των οδηγιών προς τις Αρχές Δημόσιας Υγείας θα ενημερώσει άμεσα το κοινό και την ιατρική κοινότητα.
Όπως ανακοίνωσε ο ΕΟΔΥ, σύμφωνα με αναφορές διεθνών και ευρωπαϊκών φορέων Δημόσιας Υγείας (WHO, ECDC), καταγράφεται αύξηση των περιπτώσεων στρεπτόκοκκου Α σε παιδιά ηλικίας κάτω των δέκα ετών σε ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες από τον Σεπτέμβριο του 2022 έως σήμερα. Κατά την ίδια περίοδο, αναφέρθηκαν επίσης αρκετοί θάνατοι σε παιδιά ηλικίας κάτω των 10 ετών (Ηνωμένο Βασίλειο, Γαλλία, Ιρλανδία). Αξίζει να σημειωθεί ότι μέχρι σήμερα δεν προκύπτει εμφάνιση κάποιου νέου στελέχους στρεπτόκοκκου. Ο στρεπτόκοκκος της ομάδας Α είναι ευαίσθητος στα συνήθη αντιμικροβιακά. Σύμφωνα με τον ΕΟΔΥ, είναι η συνηθέστερη αιτία βακτηριακής φαρυγγίτιδας σε παιδιά σχολικής ηλικίας.
Τι πρέπει να γνωρίζουμε
Ο στρεπτόκοκκος της ομάδας Α, γνωστός και ως πυογόνος στρεπτόκοκκος ή GAS (Group A Streptococcus), είναι ένα βακτήριο που μπορεί να προκαλέσει διάφορες λοιμώξεις στον άνθρωπο, συνήθως ήπιες αλλά και πολύ σοβαρές σε σπάνιες περιπτώσεις, ακόμη και θανατηφόρες αν δεν αντιμετωπιστούν κατάλληλα. Σε ένα μικρό ποσοστό ατόμων (1% – 5%) το βακτήριο εντοπίζεται στον φάρυγγα, στο δέρμα ή και σε άλλα σημεία χωρίς να νοσούν. Αποτελούν, δηλαδή, αυτά τα άτομα υγιείς φορείς του βακτηρίου.
Πώς μεταδίδεται
Ο στρεπτόκοκκος της ομάδας Α μεταδίδεται μέσω:
• των μολυσμένων σταγονιδίων από τις εκκρίσεις ασθενών,
• της επαφής με επιμολυσμένες επιφάνειες,
• της επαφής με μολυσμένες δερματικές βλάβες ασθενών,
• υγιών φορέων του βακτηρίου.
Ο στρεπτόκοκκος της ομάδας Α μεταδίδεται πολύ πιο εύκολα από άτομα που είναι συμπωματικά και νοσούν απ’ ό,τι από υγιείς φορείς του βακτηρίου.
Ποια είναι τα συμπτώματα
Συνήθως προκαλεί λοιμώξεις, όπως φαρυγγοαμυγδαλίτιδα, πυρετό και δερματικό εξάνθημα, γνωστό ως οστρακιά, δερματικές λοιμώξεις, όπως μολυσματικό κηρίο και κυτταρίτιδα, δηλαδή φλεγμονή της επιδερμίδας και του υποδόριου λίπους.
Σε κάποιες περιπτώσεις, εάν η στρεπτοκοκκική λοίμωξη δεν θεραπευτεί με τα κατάλληλα αντιβιοτικά, μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές επιπλοκές, όπως προσβολή των νεφρών (μεταστρεπτοκοκκική σπειραματονεφρίτιδα) ή της καρδιάς (ρευματικός πυρετός). Τα συμπτώματα που θα παρουσιάσει το πάσχον άτομο είναι ανάλογα με το είδος της λοίμωξης που θα του προκαλέσει το βακτήριο. Για παράδειγμα, η φαρυγγοαμυγδαλίτιδα εκδηλώνεται με πυρετό, κυνάγχη (πονόλαιμο), δυσκαταποσία, διόγκωση των αμυγδαλών με λευκωπό επίχρισμα, διόγκωση των λεμφαδένων και αιμορραγικά στίγματα στην υπερώα (ουρανίσκο).
Σε σπάνιες περιπτώσεις, ο στρεπτόκοκκος της ομάδας Α μπορεί να προκαλέσει διεισδυτική νόσο στον άνθρωπο, δηλαδή πολύ σοβαρή λοίμωξη, που χωρίς την κατάλληλη και άμεση αντιμετώπιση μπορεί να οδηγήσει στον θάνατο. Μορφές διεισδυτικής νόσου του βακτηριδίου αποτελούν η νεκρωτική περιτονίτιδα και το στρεπτοκοκκικό σύνδρομο τοξικής καταπληξίας.
Ποιοι είναι πιο ευάλωτοι
Οποιοσδήποτε μπορεί να νοσήσει από στρεπτοκοκκική λοίμωξη. Ωστόσο, πιο ευάλωτοι στο βακτήριο είναι τα μικρά παιδιά, οι ηλικιωμένοι, οι ανοσοκατεσταλμένοι, οι έχοντες χρόνια νοσήματα και όσοι διαβιούν σε κακές συνθήκες υγιεινής και σε συνθήκες συγχρωτισμού. Ο πυογόνος στρεπτόκοκκος αποτελεί ένα από τα πιο συχνά αίτια φαρυγγοαμυγδαλίτιδας στα παιδιά σχολικής ηλικίας.
Τα μέτρα πρόληψης
Αυτήν τη στιγμή δεν υπάρχει εμβόλιο για την πρόληψη της στρεπτοκοκκικής λοίμωξης από τον πυογόνο στρεπτόκοκκο της ομάδας Α. Ωστόσο, υπάρχουν κάποια εμβόλια υπό μελέτη έναντι του βακτηρίου.
Τα μέτρα πρόληψης περιλαμβάνουν:
• σωστή εφαρμογή των κανόνων υγιεινής και της υγιεινής των χεριών,
• εφαρμογή των μέτρων ατομικής προστασίας,
• αποφυγή του συγχρωτισμού και σωστό αερισμό των χώρων,
• σωστή καθαριότητα και απολύμανση των επιφανειών και των συχνά χρησιμοποιούμενων αντικειμένων, σύμφωνα με τις οδηγίες των ειδικών,
• περιορισμό των ατόμων που νοσούν σε κατ’ οίκον νοσηλεία, τουλάχιστον για ένα εικοσιτετράωρο μετά την έναρξη της αντιβιοτικής αγωγής.
Πώς μπορεί να διαγνωσθεί
Υπάρχουν διάφορες εξετάσεις για τη διάγνωση της λοίμωξης από στρεπτόκοκκο της ομάδας Α, ανάλογα με την κλινική εικόνα του ασθενούς. Για παράδειγμα, η στρεπτοκοκκική φαρυγγοαμυγδαλίτιδα μπορεί να διαγνωσθεί γρήγορα με καλλιέργεια φαρυγγικού επιχρίσματος, καθώς και με ένα ταχύ τεστ ανίχνευσης του αντιγόνου του στρεπτόκοκκου, που είναι γνωστό ως strep test.
Ποια είναι η θεραπεία
Η στρεπτοκοκκική λοίμωξη από στρεπτόκοκκο της ομάδας Α πρέπει να αντιμετωπίζεται εγκαίρως με τα κατάλληλα αντιβιοτικά, ανάλογα με τη βαρύτητα της λοίμωξης.
Τι πρέπει να προσέχουν οι γονείς
Οι λοιμώξεις από στρεπτόκοκκο προκαλούν διάφορα συμπτώματα, όπως πονόλαιμο, πυρετό, ρίγη και μυϊκούς πόνους. Εάν το παιδί σας εμφανίζει αδιαθεσία, θα πρέπει να επικοινωνήσετε με τον γιατρό σας. Ειδικότερα, οι γονείς θα πρέπει να επικοινωνήσουν με τον παιδίατρο εάν:
• Τα συμπτώματα του παιδιού δεν παρουσιάζουν βελτίωση.
• Το παιδί τρώει λιγότερο από το κανονικό.
• Το παιδί παρουσιάζει σημάδια αφυδάτωσης.
• Το μωρό είναι κάτω των 3 μηνών και έχει θερμοκρασία 38℃ ή είναι μεγαλύτερο των 3 μηνών και έχει θερμοκρασία 39℃ ή υψηλότερη.
• Το παιδί φαίνεται πολύ κουρασμένο ή ευερέθιστο.
