Δημόσια υγεία, νεοφιλελευθερισμός και στη μέση η κοινωνία – Του Ν. Στραβελάκη
Του
ΝΙΚΟΥ ΣΤΡΑΒΕΛΑΚΗ,
Οικονομολόγου του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών
Η συζήτηση για τη δημόσια υγεία και την υγεία γενικότερα δεν είναι ελληνικό προνόμιο. Όπως συμβαίνει συνήθως, στην Ελλάδα το ζήτημα το συζητάμε με διαφορά φάσης από τον υπόλοιπο κόσμο.
Στις περισσότερες χώρες ο περιορισμός των δωρεάν υπηρεσιών υγείας, η ιδιωτικοποίηση της υγείας και της κοινωνικής ασφάλισης ήταν φαινόμενο της περιόδου του νεοφιλελευθερισμού (1980 – 2008). Στην εποχή μας, η οικονομική κρίση, οι τρομακτικές τιμές των φαρμάκων και η πανδημία έχουν επαναφέρει τη συζήτηση για Εθνικό Σύστημα Υγείας ακόμη και σε χώρες που δεν το εφάρμοσαν ποτέ, όπως οι ΗΠΑ.
Ο κ. Μητσοτάκης, όμως, είναι ένας ρομαντικός του νεοφιλελευθερισμού. Έτσι, έκανε σκοπό του την εφαρμογή πολιτικών που, όπου κι αν εφαρμόσθηκαν την τελευταία τριακονταετία, τώρα εγκαταλείπονται. Έτσι, αντί να συζητάμε για την ενίσχυση του ΕΣΥ, συζητάμε για την αποψίλωσή του.
Την αρχή έκανε ο κ. Πνευματικός, γιατρός και βουλευτής της ΝΔ στην προηγούμενη Βουλή. Ο κ. Πνευματικός, με ιδιαίτερα άκομψο τρόπο, είπε ότι σε καρκίνους προχωρημένου σταδίου δεν έχει κανένα νόημα η συνέχιση της φαρμακευτικής αγωγής. Η λογική του ήταν: Αφού ο ασθενής δεν έχει ελπίδα, γιατί να ξοδεύουμε κι άλλα λεφτά επάνω του; Να περιοριστούμε στην ανακούφισή του από το πόνο.
Η οργή που ξεσήκωσε ο κυνισμός των δηλώσεων Πνευματικού εξανάγκασε τον κ. Μητσοτάκη να τον απομακρύνει. Ο κ. Πνευματικός μπορεί να έφυγε, η λογική του όμως, δυστυχώς, παρέμεινε. Και η λογική αυτή είναι ότι το Εθνικό Σύστημα Υγείας κάνει στον καθένα αυτά που προβλέπονται από το ασφαλιστήριο συμβόλαιό του, είτε αυτό είναι του ΕΟΠYΥ είτε ιδιωτικό είτε και τα δύο. Αυτό, όμως, καταργεί την έννοια της δημόσιας υγείας, αφού ο καθένας θα παίρνει περίθαλψη ανάλογη του εισοδήματός του. Με άλλα λόγια, οι υπηρεσίες υγείας για τους φτωχούς, τους ανέργους και τους ανασφάλιστους θα είναι από πενιχρές έως ανύπαρκτες. Σε αυτό το πνεύμα και ο άτυπος εκπρόσωπος Τύπου της ΝΔ κ. Πορτοσάλτε, που δήλωσε ότι «η ισότητα στην υγεία είναι μια επικίνδυνη σοβιετική αντίληψη».
Ο άμεσος σκοπός αυτής της πολιτικής είναι να πάψει να χρηματοδοτεί ο κρατικός προϋπολογισμός τα δημόσια νοσοκομεία. Τα νοσοκομεία θα πρέπει να τα φέρνουν «ίσα βάρκα, ίσα νερά» και αν θέλουν να προσλάβουν προσωπικό θα πρέπει να βγάλουν και πλεόνασμα. Δηλαδή, δεν μιλάμε απλώς για ένα άνισο σύστημα υγείας αλλά για το πρώτο βήμα στην αποψίλωση των κρατικών νοσοκομείων. Τα νοσοκομεία δεν θα μπορούν να προσλαμβάνουν προσωπικό, να αγοράζουν μηχανήματα, υλικά και φάρμακα, πολλώ δε μάλλον να βελτιώνουν τις κτιριακές τους υποδομές. Σταδιακά, τα δημόσια νοσοκομεία θα περάσουν στη διαχείριση ιδιωτών, ίσως και στην ιδιοκτησία τους.
Είναι μέχρι να συνηθίσει ο κόσμος σε μια ρητορική τύπου Χατζηδάκη για την Ολυμπιακή Αεροπορία, που υποτίθεται ότι μας έβαζε μέσα πέντε εκατομμύρια την ημέρα. Τότε θα νιώσουμε και ανακούφιση πουλώντας τα νοσοκομεία 1 ευρώ για να σκάσουμε 170 εκατ. στον ιδιώτη μέτοχο αργότερα, όταν θα δυσκολεύεται να τα φέρει βόλτα.
Σε αυτό δεν πρέπει να υποτιμάμε τη συζήτηση που γίνεται διεθνώς για τις τιμές των φαρμάκων. Στο πιο φημισμένο συνέδριο ορθόδοξων οικονομολόγων στην Ευρώπη, το «Common Good Summit», που το διοργανώνει το Πανεπιστήμιο της Τουλούζης, το θέμα αυτό έχει κεντρική θέση. Ο Ariel Pakes του Χάρβαρντ θεωρεί δικαιολογημένες τις τιμές των φαρμάκων, αφού περιλαμβάνουν και τον κίνδυνο της έρευνας και της ανάπτυξης. Το μόνο πρόβλημα που αναγνωρίζει είναι ότι οι Αμερικανοί πληρώνουν αυτό το κόστος, αφού οι τιμές των φαρμάκων στις ΗΠΑ είναι τετραπλάσιες από την Ευρώπη. Ο νομπελίστας Jean Tirole αντέτεινε ότι δεν μπορεί ένα κουτί σύγχρονα φάρμακα για τον καρκίνο να κοστίζει 40.000 ευρώ, τονίζοντας ότι κάτι πρέπει να γίνει με τα δικαιώματα παραγωγής των φαρμάκων. Συνολικά, μπαίνουμε σε μια εποχή που οι Αμερικανοί θα απαιτήσουν σημαντικά υψηλότερες τιμές για τα φάρμακα στην Ευρώπη και αυτό θα αποτελέσει αιτία κοινωνικών συγκρούσεων.
Κοντολογίς, είναι μια κρίσιμη συγκυρία για τη δημόσια υγεία, που –όπως είναι λογικό– θα λυθεί σε μια αντιπαράθεση της όποιας κυβέρνησης προκύψει από τις εκλογές με την κοινωνία. Πριν από αυτό, όμως, προέχει η μεγαλύτερη δυνατή αποδυνάμωση αυτής της κυβέρνησης. Γι’ αυτό, όλοι στις κάλπες.
ΤΟ ΠΑΡΟΝ
Φωτό: ot.gr