Γερ. Παπαδόπουλος στο “Π”: Ο προσεισμικός έλεγχος κτιρίων και πάλι στο προσκήνιο
Του
Δρος ΓΕΡΑΣΙΜΟΥ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ
Σεισμολόγου, Επιστημονικού Συνεργάτη UNESCO,
Μέλους Συμβουλίου Διοίκησης Ελληνικού Μεσογειακού Πανεπιστημίου
Οι πρόσφατες εξελίξεις έφεραν και πάλι στο προσκήνιο το θέμα του προσεισμικού ελέγχου των δημόσιων κτιρίων της χώρας. Πράγματι, πριν από δύο μήνες ψηφίστηκε στη Βουλή ένα νομοθέτημα που προβλέπει ρυθμίσεις τέτοιες, ώστε αφενός να βελτιωθεί ο τρόπος διενέργειας των προσεισμικών ελέγχων, υπό τον συντονισμό αρμόδιων υπηρεσιών, όπως ο ΟΑΣΠ και το ΤΕΕ, και αφετέρου να εξευρεθούν τα απαιτούμενα κονδύλια, π.χ. από το Ταμείο Ανάκαμψης.
Το πρόσφατο νομοθέτημα συμπληρώθηκε από Κοινή Υπουργική Απόφαση (ΚΥΑ), που εκδόθηκε προ μηνός και εξειδικεύει τις προβλέψεις του νομοθετήματος. Η όλη ρύθμιση δίνει προτεραιότητα αφενός σε κτίρια συνάθροισης ευαίσθητου πληθυσμού, δηλαδή σε εκπαιδευτήρια παντός τύπου και σε νοσοκομεία, και αφετέρου σε κτίρια που είναι κρίσιμης επιχειρησιακής σημασίας σε περιπτώσεις έκτακτων περιστατικών, όπως είναι τα κτίρια της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας. Προ ολίγων ημερών έγιναν και σχετικές ανακοινώσεις από το υπουργείο Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας.
Με τις ρυθμίσεις αυτές αναμένεται να ξεκινήσει η πρώτη φάση του προσεισμικού ελέγχου των προαναφερόμενων κτιρίων, έπειτα από ένα στάδιο δύο – τριών μηνών, κατά τη διάρκεια του οποίου θα υπάρξουν προπαρασκευαστικές ενέργειες εκ μέρους του ΟΑΣΠ και του ΤΕΕ. Πρακτικά μιλώντας, η έναρξη του ελέγχου αναμένεται μετά το καλοκαίρι. Η όλη εξέλιξη είναι θετική και ενθαρρυντική. Ελπίζεται ότι αυτή η σημαντική επιχείρηση θα προχωρήσει, δεδομένου ότι, ενώ είχε ξεκινήσει ήδη από το 2001, με πρωτοβουλία του τότε ΥΠΕΧΩΔΕ, με τα χρόνια βάλτωσε, με αποτέλεσμα μέχρι τώρα να έχει πραγματοποιηθεί πρωτοβάθμιος προσεισμικός έλεγχος μόνο στο ένα τέταρτο εκ των 80.000 δημόσιων κτιρίων.
Όμως, παρά τις ενθαρρυντικές εξελίξεις, προκύπτουν ορισμένα σημαντικά ερωτήματα για θέματα που δεν αντιμετωπίζονται ούτε από το σχετικό νομοθέτημα ούτε από τη συνοδευτική ΚΥΑ. Το πρώτο ερώτημα αφορά το τι προβλέπεται για όσα κτίρια έχουν ελεγχθεί στο παρελθόν. Θα ελεγχθούν και πάλι τα κτίρια αυτά; Δεδομένου ότι ουδεμία μνεία γίνεται στις πρόσφατες ρυθμίσεις, κάποιος μπορεί να εικάσει ότι οι προγενέστεροι έλεγχοι θεωρούνται ως μη γενόμενοι και τα κτίρια που ελέγχθηκαν στο παρελθόν θα πρέπει να ελεγχθούν και πάλι. Αυτή η άποψη ενισχύεται από το γεγονός ότι οι πρόσφατες ρυθμίσεις προβλέπουν ότι οι μηχανικοί που θα διενεργήσουν τους σχετικούς ελέγχους θα πρέπει να παρακολουθήσουν ενημερωτικά σεμινάρια και να έχουν σχετικά προσόντα, όπως επάρκεια στις στατικές μελέτες. Αν έτσι έχουν τα πράγματα, τότε εκπέμπεται το μήνυμα ότι οι περίπου 20.000 – 25.000 έλεγχοι που έγιναν από το 2001 και μετά είναι άκυροι και κακώς έχουν δημιουργήσει την εντύπωση σε αρμόδιες υπηρεσίες, π.χ. σε δήμους της χώρας, ότι οι έλεγχοι που δεν έδειξαν προβλήματα στα κτίρια αποτελούν εγγύηση για τη μελλοντική συμπεριφορά των κτιρίων σε επερχόμενους σεισμούς. Έχω ακούσει από δημάρχους να μου λένε «είμαστε εντάξει, ελέγξαμε τα σχολεία μας και τα βρήκαμε επαρκή».
Ένα άλλο σημαντικό ερώτημα είναι η δυνατότητα ενός φορέα, π.χ. ενός δήμου, να αναθέσει σε ιδιωτικό τεχνικό γραφείο τον έλεγχο των κτιρίων του. Πληροφορήθηκα ότι μια τέτοια ρύθμιση βρίσκεται σε εξέλιξη σε δήμο της Αττικής, ίσως και σε άλλους. Διαβάζοντας προσεκτικά τόσο το πρόσφατο νομοθέτημα όσο και τη συνοδευτική ΚΥΑ, αντιλαμβάνομαι ότι δεν υπάρχει πλέον αυτή η δυνατότητα και ότι η μόνη επιλογή είναι εκείνη που προβλέπει η νέα ρύθμιση. Σε μια τέτοια περίπτωση, είναι άκυρη η πρωτοβουλία ενός φορέα να ελέγξει τα κτίριά του με τη σύμπραξη ιδιωτικού τεχνικού γραφείου;
Το τελευταίο σημαντικό ερώτημα αφορά τα επόμενα στάδια του προσεισμικού ελέγχου, δηλαδή εκείνα που θα πρέπει να ακολουθήσουν όταν από τον πρωτοβάθμιο, ταχύ οπτικό έλεγχο, προκύψει ότι ένα κτίριο ενδεχομένως δεν πληροί την απαιτούμενη στατική επάρκεια. Σε μια τέτοια περίπτωση, θα πρέπει να ακολουθήσει ο ενδελεχής ενόργανος έλεγχος του κτιρίου (β’ φάση). Και αν αποδειχθεί η στατική ανεπάρκεια του κτιρίου, θα πρέπει να ακολουθήσει η τρίτη φάση, εκείνη της προσεισμικής επέμβασης για την ενίσχυση του κτιρίου, ώστε αυτό να καταστεί στατικώς επαρκές. Όμως, το πρόσφατο νομοθέτημα ουδέν προβλέπει για τη δεύτερη και την τρίτη φάση των ελέγχων. Ίσως αναμένεται το συνολικό αποτέλεσμα του πρωτοβάθμιου ελέγχου και μετά να παρθούν σχετικές αποφάσεις.
Τέλος, ανοιχτό παραμένει το θέμα που αφορά τους ελέγχους των υπόλοιπων δημόσιων κτιρίων, δηλαδή εκείνων που δεν αναφέρονται στο πρόσφατο νομοθέτημα. Υπάρχει πληθώρα τέτοιων κτιρίων σε όλη τη χώρα, στα οποία επίσης υπάρχει καθημερινή συνάθροιση κοινού, όπως δημαρχιακά και άλλα διοικητικά καταστήματα, υπουργεία, μουσεία και άλλα. Στο πρόσφατο νομοθέτημα ουδεμία αναφορά γίνεται στα κτίρια αυτά.
Ας ελπίσουμε ότι οι πρόσφατες ρυθμίσεις θα εφαρμοστούν όπως προβλέπεται και ότι με την πάροδο του χρόνου θα επιλυθούν και τα υπόλοιπα θέματα, τα οποία προς το παρόν δεν έχουν αντιμετωπιστεί.
