Η ΟΔΟΣ ΤΗΣ ΣΥΓΓΝΩΜΗΣ
Συγγραφέας
MAHI BINEBINE
Mετάφραση
ΑΓΓΕΛΟΣ ΑΓΓΕΛΙΔΗΣ
ΜΑΡΙΑ ΑΓΓΕΛΙΔΟΥ
Τα ξέρω όλα αυτά επειδή έχω αρμενίσει πολύ καιρό σε θάλασσες φουρτουνιασμένες. Επειδή έχω πολεμήσει με όπλα άνισα μέσα σ’ έναν κόσμο αντρών, σ’ έναν κόσμο φτιαγμένο από άντρες για άντρες. Είχα συνέχεια τα μάτια μου τέσσερα, κόρη μου. Γύριζα χτύπημα το χτύπημα, πάλευα με νύχια και με δόντια – για να κάνω με αξιοπρέπεια τη δουλειά μου. Την ελευθερία δεν σου τη δίνουν, την αρπάζεις. Αγωνίστηκα για την ελευθερία μου στη σκηνή. Και στο δρόμο. Αγωνίστηκα με το κοκκινάδι μου, το κολ μου, τις πούδρες μου και τις εφαρμοστές μου κελεμπίες, κόντρα στην υποκρισία των τάχα μου θρήσκων, αυτών των ίδιων που έρχονταν στα κρυφά και ζητιάνευαν φίλτρα έρωτα ή αγάπης. Στη σκηνή πολέμησα με τα τσακίσματα της φωνής μου, με τα λυγίσματα του κορμιού μου, με την άνεση και τη χάρη μιας γυναίκας ελεύθερης αυτούς που μ’ έβριζαν. Μια ζωή στον πόλεμο, κόρη μου. Τώρα είναι η σειρά σου !
Πηγαίνουμε παντού. Παίζουμε όπου μας καλούνε. Κι αν οι πλούσιοι γεμίζουν σελίδες ολόκληρες στην ατζέντα μου, τραγουδάω πολλές φορές μισοτιμής και για τους φτωχούς. Η επιτυχία, όπως πάντα, παραμένει κάτι ανεξήγητο. Δεν υπακούει ούτε σε κανόνες ούτε σε λογική. Μπορεί να δοθεί στον ταλαντούχο ή στη μετριότητα. Ή σε κανέναν από τους δυό. Το μυστήριο εξακολουθεί ανεξιχνίαστο από την απαρχή του κόσμου. Εμείς γίναμε ξαφνικά διάσημοι – κι αυτό προβλημάτισε όλο το σινάφι. Κανένας δεν κατάλαβε πώς μια μισότρελη με μια χούφτα παλιούς και δυό χούφτες μυξιάρικα κατάφερε να βρεθεί από τη μια μέρα στην άλλη στρογγυλοκαθισμένη στο θρόνο. Πολύ που μας ένοιαξε ! Εμείς ήμασταν στην κορυφή του κόσμου – κι εκεί σκοπεύαμε να μείνουμε. Η φήμη μας προπορευόταν, άνοιγε το δρόμο για παραστάσεις ολοένα και πιο ξέφρενες, ολοένα και πιο τολμηρές· κι αυτές με τη σειρά τους μας άνοιξαν το δρόμο για τα πλουσιόσπιτα. Και για τα σπίτια των ισχυρών. Η πρωτεύουσα μας δέχτηκε με ανοιχτές αγκάλες, δίναμε τη μια παράσταση μετά την άλλη: από τα πολυτελή ριαντ της μεδίνας στη χλιδή των επαύλεων των διπλωματών. Μια πορεία με προδιαγεγραμμένη τη μοιραία κατάληξή της: το βασιλικό παλάτι. Σε μια χώρα σαν τη δική μας, αυτό είναι ο παράδεισος. Η επαγγελματική εχεμύθεια μ’ εμποδίζει να πω περισσότερα. Οι αρτίστες που δεν ξέρουν να κρατάνε το στόμα τους κλειστό βρίσκουν κλειστές τις πόρτες τέτοιων χώρων. Μάθαμε πολύ γρήγορα να είμαστε τάφοι. Να βλέπουμε χωρίς να βλέπουμε. Ν’ ακούμε χωρίς ν’ ακούμε.
Η ΟΔΟΣ ΤΗΣ ΣΥΓΓΝΩΜΗΣ είναι το δρομάκι στο Μαρακές όπου μεγαλώνει η μικρή Χαγιάτ (η « Ζωή » στα αραβικά), η αφηγήτρια της ιστορίας. Η γειτονιά είναι φτωχή, μόνο η αθλιότητα προκόβει εκεί, στριμωγμένη ανάμεσα σ’ έναν σατανικό και διεφθαρμένο πατέρα και στις φαρμακόγλωσσες γειτόνισσες. Μα τη « Ζωή » δεν μπορεί κανείς να τη χαλάσει. Σαν πουλάκι που ξεφεύγει από το κλουβί, η Χαγιάτ το σκάει και τα καταφέρνει χάρη στη Μαμίτα, την πιο φημισμένη χορεύτρια στο βασίλειο. Η Μαμίτα είναι σαν γκέισα – τραγουδίστρια, καλλιτέχνιδα, ψυχαγωγός, ερωμένη. Μια γυναίκα ελεύθερη σε μια χώρα θεμελιωμένη στις απαγορεύσεις. Με το χορό της διώχνει μακριά τη μελαγχολία. Η Χαγιάτ μαζί της μαθαίνει πώς να θαμπώνει τους άντρες, πως με τη χάρη να νικά την εχθρότητα και κυρίως πώς να ορίζει το πεπρωμένο. Η ιστορία της είναι κατόρθωμα, η αφήγησή της ξόρκι.
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΕΞΩΦΥΛΛΟΥ: © GABRIEL BOISDRON Ανατολίτισσα χορεύτρια με πέπλο
Απόσπασμα βιβλίου
Βλέπεις, Παππού ; Αρχίζω να μιλάω σαν τους παραμυθάδες της Μεγάλης Πλατείας· εκείνου του μέρους όπου έβρισκα καταφύγιο, όταν έφευγε η Μαμίτα και ο φόβος με κυρίευε ξανά. Χωρίς εσάς τους δυό, ήμουν χαμένη· δεν μπορούσα ν’ ανασάνω, η Οδός της Συγγνώμης γινόταν στενή κι επικίνδυνη. Στην πολυκοσμία και στις φωνές της Μεγάλης Πλατείας ένιωθα ασφαλής : η οχλαγωγία, οι μουσικές, οι καπνοί, τα ποδήλατα, οι άμαξες, οι πλανόδιοι έμποροι, αυτοί που πουλούσαν τσιγάρα χύμα, οι πάγκοι του φαγητού, οι πορτοφολάδες κι οι χωροφύλακες που τους κυνηγούσαν… Ένας ολόκληρος κόσμος όπου, περιέργως, ένιωθα προστατευμένη. Εκεί περνούσα όλη τη μέρα, τριγυρίζοντας από θέαμα σε θέαμα, χαζεύοντας τους καλλιτέχνες του δρόμου, μαγεμένη από τα ταλέντα τους. Από τον δαμαστή των περιστεριών ώς τον γιατρό των εντόμων, από τον αφέντη των σοφών πιθήκων ώς τη γυναίκα-λάστιχο, από τους ακροβάτες ώς τους γητευτές φιδιών… Μόνο ο παραμυθάς κατάφερνε να με κρατάει με τις ώρες, γιατί οι ιστορίες του ποτέ δεν τελείωναν.
Στα δέκα μου χρόνια σταμάτησα να το σκάω μόνη μου : Οι βόλτες στη Μεγάλη Πλατεία ήταν επικίνδυνες για τα κορίτσια εξαιτίας της μάστιγας των σκοπευτών, αυτών που άπλωναν χέρι, κολλούσαν πάνω σου κι έτριβαν το σηκωμένο πουλί τους στον πισινό σου.
Η ευφράδεια των παραμυθάδων με μάγευε. Αργότερα θα την ξανάβρισκα στ’ αδέλφια τους, τους ανώνυμους ποιητές που τραγουδούσε η Μαμίτα, μέρα με τη μέρα χαράζοντας μέσα μου το νόημα, το βάθος και τους αμύθητους θησαυρούς τους.
Έγραψαν για το βιβλίο
«Αυτή η ιστορία συγγνώμης και συμφιλίωσης μοιάζει με ανατολίτικο παραμύθι. Έχει τη σπιρτάδα, τη γοητεία και τη φαντασία του. Έχει όμως και το βάθος και τη σοβαρότητά του»
–FLORENCE NOIVILLE, Le Monde des Livres
«Με αφετηρία μια τραγική οικογενειακή ιστορία, ο Μαχί Μπινμπίν γράφει ένα μυθιστόρημα που ξεπερνάει την πραγματικότητα»
–DAVID FONTAINE, Le Canard Enchainé
«Η ποιητική, γεμάτη εικόνες γραφή και το ύφος του Μαχί Μπινμπίν διαθέτουν εκπληκτική δύναμη και συναρπάζουν»
–FLORENCE PITARD, Ouest-France
Λίγα λόγια για τον συγγραφέα
Ο ΜΑΧΙ ΜΠΙΝΜΠΙΝ είναι συγγραφέας, γλύπτης και ο πιο γνωστός ζωγράφος του Μαρόκου σήμερα. Η τέχνη του εκτίθεται στο Μουσείο Γκούγκενχαϊμ της Νέας Υόρκης.
Έχει δημοσιεύσει δεκατρία μυθιστορήματα.
Το βιβλίο του Τα Αστέρια του Σίντι Μουμέν έχει μεταφραστεί σε δώδεκα γλώσσες και έγινε ταινία από τον Nabil Ayouch με τίτλο Τα άλογα του Θεού. Βραβεύτηκε στο Φεστιβάλ των Καννών.
Ο αδερφός του πήρε μέρος σε ένα αποτυχημένο πραξικόπημα ενάντια στον βασιλιά Χασάν Β’ και για το λόγο αυτό πέρασε δεκαοχτώ χρόνια στη διαβόητη φυλακή Ταζμαμάρτ της ερήμου.
Στις Εκδόσεις Άγρα κυκλοφορούν τα βιβλία του Τα Αστέρια του Σίντι Μουμέν (2016), Χαρράγκα – Αυτοί που καίνε τα χαρτιά τους (2019) και ο Τρελός του βασιλιά (2021), και τα τρία σε μετάφραση της Έλγκας Καββαδία.
Κατηγορία: Διεθνής πεζογραφία
ISBN: 978-960-505-565-3