Οι τουρκικές εκλογές – Του Π. Αδαμίδη
Του
ΠΟΛΥΚΑΡΠΟΥ ΑΔΑΜΙΔΗ
Δικηγόρου, Αν. Καθηγητή Κοινοτικού Δικαίου,
Διεθνών Σχέσεων και Προμηθειών στη Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων
Οι εκλογές είναι κορυφαίο γεγονός στην πορεία και στην προοπτική κάθε χώρας. Κατά μία λυρική περιγραφή τους, είναι «πανηγύρι» της Δημοκρατίας. Ανάλογα, βέβαια, με τον βαθμό και τις καταβολές πολιτικής παιδείας του εκλογικού σώματος, μπορούν να είναι πανηγυρτζίδικη επιβεβαίωση προϊούσας παρακμής.
Σίγουρα, πάντως, δεν πρόκειται να επηρεάσουν ή να περιορίσουν την εξουσία του νικητή. Τι κι αν αυτή εδράζεται σε αβασάνιστες επιλογές ή σε αδιαφορία των εκλογέων ή, ακόμα περισσότερο, σε διάθεση τιμωρίας μέσω της αποχής. Τους μόνους που τιμωρούν οι απέχοντες είναι τους εαυτούς τους. Και επιτρέπουν στους συμμετέχοντες να καγχάζουν και να οικτίρουν όσους απέχουν. Τα συμπεράσματα έχουν οριζόντια εφαρμογή. Να μην ξεχνιόμαστε και για τα δικά μας.
Οι τουρκικές εκλογές γίνονται σε μια κρίσιμη καμπή της χώρας. Όχι ότι όσες προηγήθηκαν αφορούσαν ειδυλλιακές περιόδους. Η σύγχρονη, εξάλλου, ιστορία της Τουρκίας ως εθνικού κράτους και Δημοκρατίας είναι μόλις 100 χρόνων. Ξεκίνησε το 1923 με τον Μουσταφά Κεμάλ, που επιδίωξε να δημιουργήσει ένα αμιγώς τουρκικό κράτος. Στο πλαίσιο αυτό, ομογενοποίησε με τη βία ένα μωσαϊκό εθνοτήτων και επιδόθηκε στη γενοκτονία –ως συνεχιστής, εκ των πραγμάτων, των Νεότουρκων– των χριστιανικών μειονοτήτων, και ειδικά των Ελλήνων, των Αρμενίων και των Ασσυρίων.
Ο Ρετζέπ Ερντογάν, από την πλευρά του, ανέστησε το αντίπαλον δέος του Κεμαλισμού, φέρνοντας κατά την 20ετία και πλέον της κυριαρχίας του τον παλαιομουσουλμανικό κόσμο στο προσκήνιο. Ο κόσμος αυτός είχε τεθεί στο περιθώριο από τον Κεμάλ και τους συνεχιστές του, προκειμένου να εξαλειφθεί κάθε ενδεχόμενο επανάκαμψης του χαλιφάτου και των δομών του. Με τον ρόλο και τη δράση του, ο Ερντογάν κατάφερε όχι απλώς να εκφράσει την περιθωριοποιημένη τουρκική κοινωνία αλλά και να γίνει συνώνυμο και προσωποποίηση της κυριαρχίας της. Γι’ αυτό και παραμένει πρωταγωνιστής και διεκδικητής της εξουσίας παρά τα καίρια πλήγματα που δέχεται, ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια. Με την οικονομία να δοκιμάζεται, την τουρκική λίρα να έχει το δέκατο της αξίας της σε σχέση με τα ισχύοντα προ πενταετίας, με τον πληθωρισμό να είναι μεσοσταθμικά στο 45%, με συμπαγείς πληθυσμιακές ομάδες, όπως οι Κούρδοι και οι Γκιουλενιστές, να έχουν κηρυχθεί συλλήβδην εχθροί του και τρομοκράτες, και τον ίδιο τον Ερντογάν να επιδίδεται ακόμα και σε τυχοδιωκτικές και εκ του προχείρου συμμαχίες.
Η εκλογική αυτή αναμέτρηση θα είναι εξαιρετικά κρίσιμη για τον Ερντογάν, όπως θα είναι και η επόμενη, αν καταφέρει να επικρατήσει. Κι αυτό γιατί φέρεται να είναι πεποίθηση, τόσο για τον ίδιο όσο και για τον μηχανισμό εξουσίας του, πως η όποια εναλλαγή και διαδοχή τους στην εξουσία ούτε βελούδινη ούτε ανέφελη θα είναι.
Εις ό,τι μας αφορά, οποιαδήποτε κι αν είναι η έκβαση των τουρκικών εκλογών, ουδέν σημαντικό και ουσιαστικό στις επιδιώξεις της γείτονος πρόκειται να αλλάξει. Τουναντίον, δεν μπορούμε να παραβλέπουμε τη μεγάλη εικόνα, σύμφωνα με την οποία η Δύση θέλει να διασφαλίσει την οργανική συμμετοχή της Τουρκίας στους κόλπους της. Είτε ως επιβράβευση και κίνητρο για τους αντιπάλους του Ερντογάν, σε περίπτωση που επικρατήσουν, είτε ως έναυσμα και πρόσχημα για τον ίδιο να αποστεί από το «φλερτ» του με Ρώσους και Ιρανούς, δεν είναι δύσκολο να αντιληφθούμε ποιοι είναι οι πρώτοι υποψήφιοι που θα ζημιωθούν από οιαδήποτε εφεκτική στάση έναντι της Τουρκίας. Μόνη μας επιλογή, η αποφασιστικότητα, η προπαρασκευή και η επαγρύπνηση. Είναι συνταγή αλάθητη σε διάρκεια χρόνου. Και διαρκής επιβεβαίωση ότι δεν σε αδικούν αν δεν αποδεχθείς τον ρόλο του αδικημένου.
