Μπορεί να χάσει ο Ερντογάν;

May 14, 2023 στις κατηγορίες ΑΜΥΝΑ - ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΑ,ΑΠΟΨΕΙΣ,Αρθρογράφοι,γράφουν,

–Ένα πολιτικό ντέρμπι χωρίς προβλέψεις

Του
ΑΚΗ ΚΟΣΩΝΑ

Οι εκλογές στην Τουρκία παρουσιάζονταν ως ντέρμπι μεταξύ Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και όλων των άλλων. Ακόμα και λίγες ώρες πριν από τις εκλογές, οι πληροφορίες που κυκλοφορούν και οι μετρήσεις που διαρρέονται (υπάρχει απαγόρευση δημοσίευσης δέκα μέρες πριν από τις εκλογές) φέρουν τους δύο βασικούς διεκδικητές της Προεδρίας να μάχονται με ίσες πιθανότητες νίκης.

Μια προχωρημένη ανάλυση της εταιρείας δημοσκοπήσεων SONAR, που εκτιμάται από όλους ως έγκυρη και αντικειμενική, δεν αποκλείει να υπάρξει νικητής από τώρα, από τον πρώτο γύρο δηλαδή, και αυτός να είναι ο Ταγίπ Ερντογάν. Να σημειωθεί ότι η εταιρεία καταγράφεται ως σοβαρή και ανεξάρτητη από το σύστημα διακυβέρνησης Ερντογάν.

Ο ιδρυτής (1988) της εταιρείας Χακάν Μπαϊρακτσί, έγκυρος αναλυτής, είναι σχεδόν σίγουρος πως ο σημερινός Πρόεδρος θα κερδίσει τις εκλογές, σίγουρα στον β’ γύρο, αν όχι από τον πρώτο γύρο. Η SONAR έκανε μια μεγάλη και αναλυτική μέτρηση (27 Απριλίου – 2 Μαΐου) με δείγμα 4.197 ατόμων σε 179 περιφέρειες και 42 πόλεις. Το αποτέλεσμα της έρευνας δίνει 48,8% στον Ερντογάν, 44,1% στον υποψήφιο της ενωμένης αντιπολίτευσης Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, 3,6% στον Μουχαρέμ Ιντσέ και 3,5% στον Σινάν Ογκάν. Ο Ιντσέ ήταν ο υποψήφιος της αντιπολίτευσης το 2018 και συγκέντρωσε 30,64%, έναντι 52,59% του σημερινού Προέδρου. Τα ποσοστά των δύο ασφαλώς θα παίξουν ρόλο στον β’ γύρο, αν υπάρξει. Ο αναλυτής Μπαϊρακτσί πιστεύει ότι, αν γίνει δεύτερος γύρος, θα καταγραφεί μια καθαρή νίκη Ερντογάν με 52%. Ένας παράγων που δεν πρέπει να παραβλεφθεί είναι η μεγάλη δύναμη Ερντογάν στους ψηφοφόρους του εξωτερικού, που εκτιμάται ότι θα του δώσουν μια ώθηση 0,5% – 0,7%.

Αυτόν που χάνει;
H συμμαχία της αντιπολίτευσης κατά της υποψηφιότητας Ερντογάν μπορεί να κατανοηθεί πολιτικά. Εκτιμούν, ίσως, ότι η εικόνα ενωμένων κομμάτων απομονώνει αυτόν που κυβερνά και διαμορφώνει μια ισχυρή άλλη πρόταση. Αυτό που δύσκολα μπορεί να γίνει κατανοητό είναι πώς και γιατί συμφώνησαν ο κοινός υποψήφιος της αντιπολίτευσης να είναι ο αρχηγός του Λαϊκού Ρεπουμπλικανικού Κόμματος, Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, που έχει χάσει τέσσερις φορές από το AKP (Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης) του Ταγίπ Ερντογάν. Από το 2011 έως και σήμερα.

Πώς κατάφεραν να συμφωνήσουν ότι αυτός που χάνει συνεχώς ως επικεφαλής του κόμματός του μπορεί να κερδίσει; Μήπως με τη λογική «δεν μπορεί, κάποια στιγμή θα κερδίσει»; Πιθανώς. Βέβαια, ο Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου είχε την πρόνοια να μην κατέβει σε προεδρικές εκλογές ως αντίπαλος του Ερντογάν. Άφηνε άλλους να χάνουν, π.χ., το 2014 τον Εκμελεντίν Ιχσάνογλου και το 2018 τον Μουχαρέμ Ιντσέ. Το 2007, ο υποψήφιος του κόμματος Ερντογάν, Αμπντουλάχ Γκιουλ, κέρδισε εκλεγόμενος Πρόεδρος από τη Βουλή, καθώς δεν είχε αλλάξει ακόμα το σύστημα εκλογής Προέδρου.

Από το 2014 και μετά, ο Πρόεδρος εκλέγεται από τον λαό και από το 2017 και μετά, με την αναθεώρηση του Συντάγματος, έχει αποκτήσει εξουσίες πλήρους διακυβέρνησης, ανάλογες με αυτές του Προέδρου των ΗΠΑ. Ο Κιλιτσντάρογλου έχει το επιχείρημα, στις συνομιλίες με τους άλλους αρχηγούς των κομμάτων που σχημάτισαν τη συμμαχία, ότι δεν ήταν ποτέ προεδρικός υποψήφιος.

Ο λαός τώρα θα έχει να διαλέξει μεταξύ του Ερντογάν, που βαρύνεται με διάφορα, και του Κιλιτσντάρογλου, που δεν έχει κανείς να του χρεώσει κάτι επειδή δεν έχει κυβερνήσει, ούτε ως πρωθυπουργός ούτε ως Πρόεδρος. Αν αυτό είναι αρκετό, θα φανεί σύντομα.

Και στη Βουλή;
Στις βουλευτικές εκλογές, που διεξάγονται μαζί με τις προεδρικές, το κόμμα του Ερντογάν (Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης, AKP) δεν έχει πρόβλημα. Προηγείται, είτε ως συμμαχία με άλλα δεξιά κόμματα είτε μόνο του, του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος του Κιλιτσντάρογλου και της συμμαχίας της οποίας ηγείται. Κατά τις δημοσκοπήσεις, η διαφορά αυτή κυμαίνεται από 3% έως 6%.

Η Τουρκική Βουλή έχει 600 έδρες και εκτός από τα δύο μεγάλα κόμματα και τους συμμάχους τους, που δημιούργησαν τα σχήματα «Λαός» (Ερντογάν) και «Έθνος» (Κιλιτσντάρογλου), φαίνεται να περνάει άνετα το όριο του 7% και να μπαίνει το σχήμα Εργατικοί – Συμμαχία Ελευθερίας, στο οποίο μετέχει και το φιλοκουρδικό κόμμα HDP.

Και στη Βουλή η μάχη είναι κρίσιμη, μιας και δεν είναι αμφισβητούμενη η πλειοψηφία του AKP. Όσο κι αν ο Πρόεδρος είναι πανίσχυρος, οι αποφάσεις της Βουλής και η έγκριση νομοσχεδίων δεν είναι ήσσονος σημασίας, αφού οι διαφωνίες των δύο εξουσιών (προεδρικής και κοινοβουλευτικής) βγάζουν κλίμα δυσαρμονίας και στον λαό, κάτι που κανένας Πρόεδρος δεν θέλει να υπάρχει.