Αρχές πολιτικής – βάση πολιτεύματος – Του Π. Αδαμίδη
Του
ΠΟΛΥΚΑΡΠΟΥ ΑΔΑΜΙΔΗ
Δικηγόρου, Αν. Καθηγητή Κοινοτικού Δικαίου,
Διεθνών Σχέσεων και Προμηθειών στη Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων
Το πολίτευμα της χώρας μας είναι η Προεδρευόμενη Κοινοβουλευτική Δημοκρατία. Δεν ερμηνεύεται εκ του αποτελέσματος, ούτε είναι προϊόν γλωσσοπλαστικής έμπνευσης. Αποτελεί παρακαταθήκη πολιτισμού και ελευθερίας, που εφάρμοσε στην πράξη ο αείμνηστος Κωνσταντίνος Καραμανλής. Μέσα από τα δικά του πολιτικά βιώματα, τις πικρές εμπειρίες και την πολυτάραχη μεταπολεμική μας ιστορία. Κανείς, εξάλλου, δεν γεννήθηκε πολιτικά σοφός.
Κύριο χαρακτηριστικό γνώρισμα του πολιτεύματός μας είναι η διασφάλιση ισορροπιών και επάλληλων ελέγχων μεταξύ της εκτελεστικής και της νομοθετικής εξουσίας. Τα checks and balances κατά τη θεωρία της Εσπερίας. Το 1975, όταν το πρώτον ψηφίστηκε το Σύνταγμά μας, υπήρχε η οδυνηρή εμπειρία των παιγνίων πέριξ και εκ των ανακτόρων εκπορευομένων και επιδιώχθηκε να εξορθολογιστεί ο βαθμός παρέμβασης του ανώτατου πολιτειακού άρχοντα. Συν τω χρόνω, η πρόσθετη αποστέρηση εξουσιών και αρμοδιοτήτων του έχει προκαλέσει προβληματισμό για έναν επανακαθορισμό του ρόλου του και ενδεχόμενα των εξουσιών του.
Μέχρι όμως την οιαδήποτε αναθεώρηση, που υπόκειται σε αυστηρές και τυπικές προϋποθέσεις και διαδικασίες, ουδεμία δημιουργική ερμηνεία, κατά το αρνητικό πρότυπο της λογιστικής, δεν μπορεί να αλλάξει το πολίτευμα σε Προεδρική ή, κατά τον νεολογισμό, σε Κυβερνητική (εκ του κυβερνήτου) Δημοκρατία. Ούτε αντίστοιχα μπορεί να περιγραφεί η οργάνωση και η λειτουργία της κυβέρνησης με την τοποθέτηση «γκαουλάιτερ». Είναι μια θεσμική εκτροπή που, ανεξάρτητα από την ονοματοδοσία της, υπονομεύει και τον κοινοβουλευτισμό και τη διάκριση των εξουσιών. Και προοιωνίζεται οδύνες δημοκρατικών εκπτώσεων και συμψηφισμών αυθαιρεσίας.
Στις εκλογές ψηφίζονται τα κόμματα, που είναι εκ του Συντάγματος παράγοντες του πολιτεύματος. Για τον λόγο αυτό και εκλέγονται οι βουλευτές ως εκπρόσωποι των κομμάτων τους. Πρέπει να έχουν τα εχέγγυα και την επάρκεια να επιτελούν τα νομοθετικά τους καθήκοντα και να ελέγχουν την εκτελεστική εξουσία. Εύλογη είναι και η προσδοκία τους να συμμετάσχουν στην κυβέρνηση. Στην κυβέρνηση μπορούν να υπάρχουν και εξωκοινοβουλευτικοί. Λόγω πάντα των ιδιαίτερων προσόντων τους. Ως εξαίρεση και όχι ως κανόνας. Ειδάλλως, ο πρόεδρος της κυβέρνησης θα μπορούσε να είναι άλλος και όχι ο επικεφαλής του πλειοψηφούντος κόμματος. Ακόμα και όταν αυτό είναι στην κυβέρνηση. Άβολες εξελίξεις αφύσικων σχεδιασμών.
Είναι, κατά τούτο, αναγκαίο οι υποψήφιοι βουλευτές να μην ταπεινώνονται, ούτε να απαξιώνονται. Η περιφρόνηση από την ηγεσία τους δεν είναι διαπιστευτήριο διεκδίκησης της ψήφου. Η αναγωγή τους σε φουκαράδες αποδυναμώνει το ίδιο το κόμμα τους. Με τα ανάλογα αποτελέσματα. Μια άλλη εκδοχή της εκδίκησης των φουκαράδων.
