Το πόρισμα των Τεμπών, οι ευθύνες και η σιωπή κομμάτων και Μέσων Ενημέρωσης – Του Ν. Στραβελάκη
Του
ΝΙΚΟΥ ΣΤΡΑΒΕΛΑΚΗ,
Οικονομολόγου του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών
Την Πέμπτη 20 Απριλίου του 2023 δόθηκε στη δημοσιότητα το πόρισμα για το έγκλημα των Τεμπών. Προκαλεί αλγεινή εντύπωση το γεγονός ότι σχεδόν κανένα τηλεοπτικό Μέσο Μαζικής Ενημέρωσης δεν αναφέρθηκε όλον αυτόν τον καιρό στο θέμα. Αλλά και στον γραπτό και διαδικτυακό Τύπο ελάχιστα έχουν γραφτεί για το θέμα, και αυτά στις πίσω σελίδες. Θεωρώ προκλητική την υποβάθμιση ενός τόσο σοβαρού θέματος και από αυτήν τη σκοπιά θα σταθώ στο περιεχόμενο του πορίσματος.
Το κείμενο είναι 228 σελίδες και εκτείνεται σε 10 κεφάλαια. Για κάποιον μη ειδικό, όπως εγώ, η ουσία του βρίσκεται στο κεφάλαιο 5 (σελ. 79 – 99). Ξεκινώντας από το τέλος (σελ. 99), η έκθεση αναφέρει:
«Μεταξύ των πολλών ζητημάτων για θέματα σιδηροδρομικής ασφάλειας για τα οποία το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών είχε τον τελευταίο λόγο πρέπει να μνημονευθούν… οι καθυστερήσεις στην υλοποίηση της σύμβασης ανάταξης της φωτεινής σηματοδότησης και συστημάτων ασφαλείας την περίοδο 2016 – 2022, η μη στελέχωση της Επιτροπής Διερεύνησης Σιδηροδρομικών Ατυχημάτων, η μη επαρκής στελέχωση της ΡΑΣ την περίοδο 2017 – 2022 ώστε να μπορεί να ανταποκριθεί στα υψηλά καθήκοντα εποπτείας, ελέγχων και υλοποίησης σε θέματα σιδηροδρομικής ασφάλειας, ο μη εκσυγχρονισμός του Κανονισμού Εκπαίδευσης Σταθμαρχών, η μη στελέχωση του ΟΣΕ (περίοδος 2011 – 2022) με το απαραίτητο προσωπικό (ιδίως σε θέσεις σταθμαρχών, κλειδούχων) κ.λπ.».
Από τα παραπάνω είναι προφανές ότι το πόρισμα τοποθετεί μεγάλο μερίδιο της ευθύνης στο υπουργείο Μεταφορών. Όμως, η ευθύνη που αποδίδεται στο υπουργείο είναι ακόμη σημαντικότερη, αφού λίγες σελίδες πριν (σελ. 92) το πόρισμα αναφέρει:
«Πολύ απλά με το σύστημα ETCS (σ.σ.: δηλαδή τη φωτεινή σηματοδότηση) σε λειτουργία και με δεδομένο ότι θα γινόταν η χάραξη δρομολογίου από το χειριστή του σταθμού (τηλεδιοικούμενου ή όχι) η περίπτωση να γίνει μια μετωπική ή οπισθομετωπική σύγκρουση θα είχε αποφευχθεί».
Κοντολογίς, αν το σύστημα φωτεινής σηματοδότησης λειτουργούσε και το υπουργείο είχε φροντίσει για την εκπαίδευση του προσωπικού, αντί να χρησιμοποιεί μετακλητούς σταθμάρχες, η σύγκρουση των τρένων απλά δεν θα είχε συμβεί. Άρα, η ευθύνη της πολιτικής ηγεσίας δεν είναι απλά μεγάλη. Σύμφωνα με το πόρισμα είναι καθοριστική.
Όμως το πόρισμα αναφέρεται και στην ιταλική εταιρεία Hellenic Train, εκθέτοντας τον κ. Άδωνη Γεωργιάδη και άλλους υπουργούς της κυβέρνησης, που είχαν σπεύσει να αμνηστεύσουν την ιταλική εταιρεία, μη και κατηγορηθούν οι ιδιωτικοποιήσεις. Γράφει στη σελ. 86:
«Το σύστημα GSM-R (σ.σ.: είναι σύστημα ενδοεπικοινωνίας) είχε εγκατασταθεί το 2018 για το τμήμα Κιάτο – Αθήνα – Θεσσαλονίκη – Προμαχώνας… Εκκρεμεί όμως η εγκατάστασή του σε μέρος του τροχαίου υλικού της Hellenic Train.
Αν η τελευταία αυτή εκκρεμότητα είχε ολοκληρωθεί, τότε είναι πολύ πιθανό ο Μηχανοδηγός του IC 62 να είχε επικοινωνήσει με τον Σταθμάρχη Λάρισας αλλά και με τον Μηχανοδηγό του αντιθέτως κινούμενου εμπορικού συρμού 63503, κάτι που θα μπορούσε να συμβάλει στην αποτροπή του δυστυχήματος».
Παρά τη χρησιμοποίηση της λέξης «εκκρεμότητα», που είναι τουλάχιστον προκλητική όταν μιλάμε για τόσους νεκρούς, οι ευθύνες της ιταλικής εταιρείας εκμετάλλευσης των σιδηροδρόμων δεν μπορούν να αποκρυφθούν. Γίνονται μάλιστα εξοργιστικές, αν αναλογιστεί κανείς ότι οι ιδιώτες εξαγοραστές του ΟΣΕ είχαν δεσμευτεί για επενδύσεις 600 εκατ. ευρώ όσον αφορά την αναβάθμιση και την ασφάλεια του σιδηροδρομικού δικτύου.
Τέλος, το πόρισμα δεν αφήνει εκτός ούτε το υπουργείο Εσωτερικών και τον υπουργό κ. Βορίδη, παρόλο που δεν τον αναφέρει ονομαστικά. Γράφει στη σελίδα 115:
«Ο ΧΧΧ (σ.σ.: σταθμάρχης) υπέβαλε… αίτηση για μετάταξη στην παραπάνω θέση παρά το γεγονός ότι ήταν σχεδόν 58 ετών… ξεπερνούσε δηλαδή κατά 10 περίπου χρόνια το ηλικιακό όριο των 48 ετών που είχε θέσει ο ΟΣΕ…
Το Τριμελές Συμβούλιο, το οποίο είχε αρμοδιότητα να αξιολογεί τις αιτήσεις και να διατυπώνει σύμφωνη γνώμη για τη μετάταξη, εφόσον ο υποψήφιος πληροί τα τυπικά και ουσιαστικά προσόντα, έκανε δεκτή την παραπάνω αίτηση… χωρίς να αναφέρει ειδικά κάτι για τον εν λόγω υπάλληλο».
Παρόλο που το πόρισμα δεν παίρνει θέση για τον απαράδεκτο νόμο των μετατάξεων, εμπνεύσεως Κυριάκου Μητσοτάκη, επισημαίνει ότι η μετάταξη του σταθμάρχη Λάρισας δεν πληρούσε τις προϋποθέσεις του κανονισμού του ΟΣΕ. Παρ’ όλα αυτά, έγινε, κατά παραβίαση των κανόνων. Αναρωτιέμαι, ο κ. Βορίδης έχει να πει κάτι για όλα αυτά;
Σε κάθε περίπτωση, είναι εξοργιστικό αυτά τα ευρήματα να μην είναι αντικείμενο του δημόσιου διαλόγου, και μάλιστα σε προεκλογική περίοδο. Ο κόσμος, και ιδιαίτερα η νεολαία, πρέπει να καταδικάσει αυτό το πολιτικό και μιντιακό σύστημα που ετοιμάζεται να ξανακατεβάσει υποψήφιους που ενέχονται σε αυτό έγκλημα, σύμφωνα και με το πόρισμα.
