Στην ιστορία της ελληνικής μετανάστευσης στην Αμερική, πρωταγωνιστικό ρόλο έπαιξε μια μικρή πόλη της Μασαχουσέτης, που σήμερα λίγοι γνωρίζουν, το Λόουελ.
Eπεισόδιο 3ο: «Στο Λόουελ της Μασαχουσέτης»
Από τα 5 boroughs (δημοτικά διαμερίσματα) της Νέας Υόρκης, το Queens είναι ο μεγαλύτερος δήμος και ο πιο πολυπολιτισμικός. Εκεί βρίσκεται και η γνωστή σε όλους μας, Αστόρια. Οι Έλληνες που καταφθάνουν στην Αμερική στο γύρισμα του 20ούαιώνα, ως μέρος ενός τεράστιου κύματος μετανάστευσης αγροτικών πληθυσμών από τη Νοτιοανατολική Ευρώπη, είναι κυρίως από την Πελοπόννησο και τα νησιά. Από μικρά ορεινά χωριά της Λακωνίας ή της Αρκαδίας, ταξιδεύουν μέσα σε σκοτεινά αμπάρια πριν αντικρίσουν το άγαλμα της Ελευθερίας και αποβιβαστούν στο Ellis Island.
Γνωστό και ως το λίκνο της αμερικανικής Βιομηχανικής Επανάστασης, το Λόουελ υπήρξε από τις αρχές του 19ου αιώνα, και χάρη στην ορμητική «υδάτινη» δύναμη του ποταμού Merrimack, η καρδιά της Αμερικάνικης κλωστοϋφαντουργίας. Στα εργοστάσια του Λόουελ δούλεψαν στην αρχή κοπέλες της αμερικανικής υπαίθρου, που έμειναν στην ιστορία ως «The mill girls» και στη συνέχεια, όταν αυτές απαίτησαν καλύτερες συνθήκες εργασίας, αντικαταστάθηκαν από λιγότερο απαιτητικούς μετανάστες.
Οι Έλληνες έρχονται μαζικά να δουλέψουν στα εργοστάσια του Λόουελ γύρω στο 1892, και το 1900 είναι κοντά στους 1.800. Η πλειονότητα των μεταναστών είναι αγρότες κυρίως Μανιάτες, Λάκωνες και Μεσσήνιοι. Τους Πελοποννήσιους ακολουθούν Μακεδόνες, Θεσσαλοί και σιγά σιγά μετανάστες απ’ όλη την Ελλάδα και η παροικία του Λόουελ γίνεται, στις αρχές του 20ού αιώνα, η πιο πολυπληθής (μετά τη Νέα Υόρκη και το Σικάγο) ελληνική κοινότητα στις Ηνωμένες Πολιτείες, ένα υποδειγματικό Greek town!
Στο Λόουελ της Μασαχουσέτης, γενέτειρα της Ολυμπίας Δουκάκη αλλά και του Jack Kerouac, η Μάγια Τσόκλη συναντά ένα από τα πιο γνωστά πρόσωπα της ελληνικής ομογένειας στην Αμερική, τον επιστήμονα, επιχειρηματία και ευεργέτη Γιώργο Μπεχράκη. Επισκέπτεται ένα από τα λίγα εναπομείναντα δυναμικά ολοήμερα ελληνικά σχολεία, γνωρίζει τα περήφανα μέλη της Οργάνωσης Ελληνοαμερικανών Βετεράνων, αλλά και εκπροσώπους της νέας γενιάς, που δημιουργούν μέσα από σύγχρονες δραστηριότητες νέους δεσμούς με την Ελλάδα.
Το μοντάζ του επεισοδίου έχει επιμεληθεί ο Σταύρος Συμεωνίδης.
«Στους δρόμους των Ελλήνων»
Μέσα από τη νέα σειρά ντοκιμαντέρ, η ομάδα τού «Ταξιδεύοντας», η δημοσιογράφος Μάγια Τσόκλη και ο σκηνοθέτης Χρόνης Πεχλιβανίδης, ξαναπαίρνουν τα μονοπάτια του κόσμου ακολουθώντας –αυτή τη φορά– τους δρόμους της ελληνικής Διασποράς στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Με τρυφερότητα και αντικειμενικότητα καταγράφουν τον σύγχρονο ελληνισμό και συναντούν εκπροσώπους της Ομογένειας, που μέσα από το προσωπικό, οικογενειακό τους αφήγημα διηγούνται ουσιαστικά κεφάλαια της σύγχρονης ελληνικής Ιστορίας.
Φιλοδοξία της σειράς «Στους Δρόμους των Ελλήνων» και των συντελεστών της είναι, μέσα από τα επεισόδια του ντοκιμαντέρ, που μεταδίδεται από την ΕΡΤ1 κάθε Κυριακή στις 18:00, οι τηλεθεατές να έχουν μια καθαρή εικόνα τόσο της Ιστορίας και των μεγάλων ρευμάτων μαζικής μετανάστευσης, που οδήγησαν εκατοντάδες χιλιάδες Έλληνες στην Αμερική, όσο και της σημασίας που αποτελεί σήμερα για τον Ελληνισμό το τεράστιο κεφάλαιο της Ομογένειας.
Κάποια επεισόδια είναι ιστορικά, όπως αυτό της Πρώτης Άφιξης, αποτέλεσμα της σταφιδικής κρίσης που έπληξε την Πελοπόννησο και ολόκληρη την Ελλάδα τη δεκαετία του 1890. Άλλα είναι θεματικά, όπως το επεισόδιο που είναι αφιερωμένο στον καθοριστικό ρόλο της Εκκλησίας για την Ομογένεια με κεντρική την ενδιαφέρουσα συνέντευξη που παραχώρησε στην εκπομπή ο Αρχιεπίσκοπος Αμερικής, Ελπιδοφόρος. Άλλα αφορούν συγκεκριμένες ομάδες όπως το ιδιαίτερα συγκινητικό, αφιερωμένο στους Έλληνες Εβραίους μετανάστες επεισόδιο. Η εκπομπή μπαίνει σε μουσεία, πανεπιστήμια, νοσοκομεία, συλλόγους, και ελληνικά εστιατόρια. Παρακολουθεί μαθήματα, γιορτές, λειτουργίες και εκθέσεις…
Στους «Δρόμους των Ελλήνων» χαρίζουν τις πολύτιμες ιστορίες τους πολύ διαφορετικοί άνθρωποι. Κάποιοι εκπροσωπούν τον παλιό κόσμο, κάνοντάς μας να συγκινηθούμε και να χαμογελάσουμε, κάποιοι αντίθετα ανοίγουν παράθυρα στο μέλλον, καταρρίπτοντας διαχρονικά στερεότυπα.
Ιστορικός σύμβουλος είναι ο πολυγραφότατος Αλέξανδρος Κιτροέφ, ειδικός σε θέματα ελληνικής Διασποράς.
Σενάριο-παρουσίαση: Μάγια Τσόκλη
Ιστορικός σύμβουλος: Αλέξανδρος Κιτροέφ
Αρχισυνταξία-Έρευνα: Ιωάννα Φωτιάδη, Μάγια Τσόκλη
Πρωτότυπη μουσική: Νίκος Πορτοκάλογλου
Σκηνοθεσία-Κινηματογράφηση: Χρόνης Πεχλιβανίδης
Μοντάζ: Σταύρος Συμεωνίδης, Ναθανήλ Ναθαναήλογλου, Γιάννης Νταρίδης, Αργύρης Κωνσταντινίδης
Εταιρεία παραγωγής: Onos Productions
