Το αμφίσημο γέλιο στη συλλογή « Ο ΜΠΙΝΤΕΣ ΚΑΙ ΑΛΛΕΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ » του ΜΑΡΙΟY ΧΑΚΚΑ – Μελαγχολία και ανατροπή
Συγγραφέας
ΜΙΧΑΛΗΣ ΧΡΥΣΑΝΘΟΠΟΥΛΟΣ
Η παρούσα μελέτη εστιάζει στη συλλογή διηγημάτων Ο μπιντές και άλλες ιστορίες, καθώς σε αυτήν εντοπίζεται η ρηξικέλευθη συνεισφορά του Χάκκα στην ανανέωση της νεοελληνικής πεζογραφίας. Η προτεινόμενη ανάλυση αναδεικνύει την πρωτοτυπία της γραφής του Χάκκα, η οποία συνδυάζει τον ρεαλισμό με την κριτική της γλώσσας, και εξετάζει τις νεωτερικές καταβολές της σε κινήματα όπως ο ντανταϊσμός, ο υπερρεαλισμός και οι πρόδρομοί τους, καθώς και σε τάσεις που διαμορφώθηκαν στην παγκόσμια τέχνη και λογοτεχνία κατά τη δεκαετία του 1960.
Η γραφή του Χάκκα επιχειρεί τη ριζοσπαστική αντιμετώπιση της απογοήτευσης και της μελαγχολίας, κινητοποιούμενη από τη γνώση της ασθένειας και της διαφαινόμενης εγγύτητας του θανάτου και ενστερνιζόμενη μια συστηματική επιθετικότητα προς κάθε μορφή κοινωνικού ελέγχου και οργάνωσης, απ’ όπου κι αν αυτή προέρχεται. Οι κατηγοριοποιήσεις του Εμφυλίου πολέμου αντιμετωπίζονται αιρετικά και διαβάζονται όπως μια καρκινική επιγραφή : και από τα δεξιά προς τα αριστερά και από τα αριστερά προς τα δεξιά. Έτσι ο αριστερός και ο δεξιός στο ίδιο λεωφορείο μετά από είκοσι χρόνια ξαναγράφουν το παρελθόν τους συμφωνώντας ότι «όσοι μπλεχτήκαμε τότε… βράζουμε στο ίδιο καζάνι».
Οι «ιστορίες » αναδεικνύουν το σεξουαλικό στοιχείο ως κυρίαρχο στη ζωή και αποδέχονται το σωματικό στοιχείο με τον πιο απόλυτο τρόπο, από το άγγιγμα μέχρι τα περιττώματα. Έχουν ανατρεπτικό χαρακτήρα, επειδή αφηγητής και χαρακτήρας είναι « εκτός » συστήματος, και μελαγχολικό τόνο, επειδή συνειδητοποιούν ότι πρόκειται για μια χρονικά περιορισμένη ανατροπή – για όσο χρόνο κρατά η ανάγνωση.
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΕΞΩΦΥΛΛΟΥ: ΓΙΩΡΓΟΣ ΧΑΤΖΗΜΙΧΑΛΗΣ, 2023
Λίγα λόγια για τον συγγραφέα
Ο ΜΙΧΑΛΗΣ ΧΡΥΣΑΝΘΟΠΟΥΛΟΣ σπούδασε νομικά, οικονομικά, ιστορία και φιλολογία στα Πανεπιστήμια Αθηνών, Λονδίνου και Μπέρμινγχαμ και δίδαξε επί τριάντα σχεδόν χρόνια Γενική και Συγκριτική Γραμματολογία στο Τμήμα Φιλολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, του οποίου είναι ομότιμος καθηγητής. Έχει δημοσιεύσει δεκάδες άρθρα και τις μελέτες Γεώργιος Βιζυηνός. Μεταξύ φαντασίας και μνήμης (Εστία, Αθήνα, 1994), Αρτεμίδωρος και Φρόυντ. Ερμηνευτικές θεωρίες και λογοτεχνικά όνειρα (Εξάντας, Αθήνα, 2005), « Εκατό χρόνια πέρασαν κι ένα καράβι »: Ο ελληνικός υπερρεαλισμός και η κατασκευή της παράδοσης (Άγρα, Αθήνα, 2012, Κρατικό Βραβείο Δοκιμίου 2013), Αυτοβιογραφία: μεταξύ ιστορίας και λογοτεχνίας (με τη συνεργασία των Β. Βασιλειάδη, Γ. Δεληβοριά και Κ. Τικτοπούλου), Αθήνα, Σύνδεσμος Ελληνικών Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών, 2015. Έχει συνεπιμεληθεί την ελληνική έκδοση των τόμων 5 (Ρομαντισμός, υπό έκδοση), 7 (Μοντερνισμός, 2013) και 8 ( Από τον φορμαλισμό στον μεταδομισμό, 2004) της σειράς The Cambridge History of Literary Criticism (Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών, Θεσσαλονίκη) και τον τόμο Η τραγωδία τότε και τώρα (Καστανιώτης, Αθήνα, 2006).
