Η εκκλησιαστική διπλωματία και οι εκπρόσωποί της
Όταν γίνεται λόγος για εκκλησιαστική διπλωματία, η σκέψη πάει αμέσως στο Βατικανό ή Αγία Έδρα, που εκφράζει την Καθολική Εκκλησία. Γιατί είναι η μόνη από τις άλλες χριστιανικές ομολογίες (Ορθόδοξη, Διαμαρτυρόμενη, Αγγλικανική) που ιστορικά λειτουργεί και ως κράτος, με συμμετοχή σε διεθνείς οργανισμούς ως πλήρες μέλος και με δυνατότητα να συνάπτει διπλωματικές σχέσεις με τρίτες χώρες, όπως και να δέχεται διαπιστεύσεις πρέσβεων.
Η παράδοση είναι μακρά, η οποία εδραιώθηκε επί παπικού κράτους και διατηρήθηκε επί αιώνες. Καταργήθηκε με τις Συνθήκες του Λατερανού το 1928, επί καθεστώτος Μουσολίνι, και έκτοτε ονομάζεται «Πόλη-Κράτος του Βατικανού ή Αγία Έδρα». Επί Βυζαντινής Αυτοκρατορίας ή, το σωστότερο, Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, οι εκπρόσωποι του Πάπα στην Κωνσταντινούπολη ονομάζονταν «Αποκρισάριοι», ενώ σήμερα αποκαλούνται «Νούντσιοι» και οι διπλωματικές αντιπροσωπείες τους σε τρίτες χώρες «Νουντσιατούρες».
Οι Ορθόδοξες Εκκλησίες δεν έχουν ανάλογη παράδοση. Για να περιορισθώ στην Αυτοκέφαλη Εκκλησία της Ελλάδος, ο πρώτος Αρχιεπίσκοπος που αντελήφθη την ανάγκη και τη σημασία η Εκκλησία να βγει από την εσωστρέφειά της, να αφουγκραστεί τις νέες διεθνείς πραγματικότητες και να συμμετάσχει στα παγκόσμια κοινωνικά δρώμενα ήταν ο Μακαριστός Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος Χριστόδουλος. Το έτος 1998, κατόπιν σχετικών συνεννοήσεων, ίδρυσε Γραφείο Αντιπροσωπείας της Εκκλησίας της Ελλάδος στις Βρυξέλλες, έδρα της ΕΕ.
Μετά από δύο δύσκολα χρόνια, εξελέγη Βοηθός Επίσκοπος της Αρχιεπισκοπής Αθηνών με τον τίτλο του Επισκόπου Αχαΐας ο κ. Αθανάσιος, ο οποίος διορίστηκε διευθυντής του Γραφείου. Το 2007 προήχθη σε Μητροπολίτη, σε αναγνώριση των υπηρεσιών που προσέφερε στην ευαίσθητη αυτή θέση. Ήταν μια άριστη επιλογή. Ο Μητροπολίτης Αχαΐας διέθετε την κατάλληλη παιδεία, με πανεπιστημιακούς και μεταπτυχιακούς τίτλους σπουδών ελληνικών και ξένων πανεπιστημίων, και ασφαλώς την απαιτούμενη γλωσσομάθεια. Τον Δεκέμβριο του 1998 εκπροσώπησε την Εκκλησία της Ελλάδος στην 8η Γενική Συνέλευση του Παγκοσμίου Συμβουλίου Εκκλησιών στη Χαράρε της Ζιμπάμπουε. Στη συνέχεια διετέλεσε μέλος του Θεολογικού Διαλόγου των Ορθοδόξων τόσο με τους Αγγλικανούς όσο και με τους Ρωμαιοκαθολικούς.
Έχει διδάξει Ορθόδοξη Πατερική Θεολογία σε διάφορα ευρωπαϊκά πανεπιστήμια και έχει συμμετάσχει σε δεκάδες διεθνή συνέδρια. Η ευρύτητα των γνώσεών του τού επέτρεπε να μεταφέρει στις συνομιλίες του με εκπροσώπους των θεσμικών οργάνων της ΕΕ, όπως και σε διπλωματικούς εκπροσώπους χωρών-μελών, τις ανησυχίες και τις θέσεις της Εκκλησίας της Ελλάδος σε θέματα που απασχολούν τον σημερινό άνθρωπο και την κοινωνία. Μετά από 22 χρόνια στις Βρυξέλλες, ο Μητροπολίτης Αθανάσιος επέστρεψε πρόσφατα στην Ελλάδα. Θα τύχει της δέουσας αναγνώρισης των υπηρεσιών του, με ανάθεση δέουσας θέσης και αρμοδιοτήτων;
Διάδοχός του στις Βρυξέλλες ορίστηκε ο Αρχιμανδρίτης Απόστολος Καβαλιώτης. Του ευχόμαστε να συνεχίσει τη λαμπρή εκπροσώπηση του προκατόχου του. Προς το παρόν, περιοριζόμαστε να του ευχηθούμε καλή επιτυχία. Πολύ πιθανόν να ακούσει από έλληνες διπλωμάτες για τον προκάτοχό του τη λέξη «Νούντσιος», όπως φιλικά αποκαλούσαν τον Αθανάσιο, σε αναγνώριση της πληρότητας με την οποία επιτελούσε την αποστολή του.
Χ. Θ. Μ
