Το δυστύχημα των Τεμπών: Συνέπειες και επιπτώσεις στην πολιτικοκοινωνική ζωή της χώρας

Του
ΧΡΗΣΤΟΥ Θ. ΜΠΟΤΖΙΟΥ
Πρέσβη ε.τ.

Από τις σχετικές συζητήσεις στα τηλεοπτικά και άλλα ειδησεογραφικά δίκτυα, τις τοποθετήσεις των εκπροσώπων των κοινοβουλευτικών και άλλων κομμάτων, τις δηλώσεις του πρωθυπουργού, του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης και των αρχηγών άλλων παρατάξεων γίνεται αντιληπτό ότι το τραγικό δυστύχημα των Τεμπών, με τα δεκάδες θύματα, ενδεχομένως θα επηρεάσει την ψήφο των πολιτών στις επικείμενες εκλογές γεγονός που μπορεί να αλλάξει άρδην το επόμενο κοινοβουλευτικό τοπίο.

Από τα ερωτήματα, επίσης, που τίθενται στους πολίτες από τους ρεπόρτερ και τις απαντήσεις που δίνονται προκύπτει ότι η απογοήτευση για το συμβάν είναι γενική και ότι το τραγικό γεγονός δεν έπρεπε να είχε συμβεί. Κοινή είναι η θέση ότι τα αίτια του τραγικού γεγονότος ήταν η πλημμελής συντήρηση, ο μη εκσυγχρονισμός και η μη κατάλληλη εκπαίδευση και επιλογή του προσωπικού που ήταν εντεταλμένο για την ασφαλή λειτουργία και διακίνηση των τρένων.

Συνεχώς έρχονται στο φως της δημοσιότητας νέα στοιχεία, με δηλώσεις πρώην χειριστών και άλλων αρμοδίων, που επιβεβαιώνουν ότι υπήρχαν πάντα φόβοι να επισυμβεί ένα τέτοιο τραγικό γεγονός. Στο μεταξύ, η δικαιοσύνη έχει αναλάβει να εξετάσει τις συνθήκες και τους λόγους που προκάλεσαν το δυστύχημα, υπάρχουν ωστόσο ενστάσεις για την ανακριτική διαδικασία που θα ακολουθηθεί και για το χρονικό εύρος στο οποίο θα επεκταθεί το ανακριτικό έργο.

Από το ρωμαϊκό δίκαιο είναι γνωστό –και δεν έπαυσε να ισχύει– το conditio sine qua non. Που σημαίνει ότι κάθε γεγονός το προκαλεί μια βασική αιτία, που χωρίς αυτή δεν θα συνέβαινε. Σε προηγούμενο άρθρο μας είχαμε επιχειρήσει να εξηγήσουμε τους ευρύτερους λόγους για τους οποίους συνέβη το τραγικό γεγονός των Τεμπών, όπως και το χρέος να καταλογισθούν οι ευθύνες σε όσους έπρεπε να προνοήσουν για την καλή λειτουργία του σιδηροδρομικού δικτύου.

Κά­πως γενικόλογα, το είχαμε αποδώσει στην απρονοησία, στην προχειρότητα και στην έλλειψη ορθού προγραμματισμού των αρμοδίων κρατικών υπηρεσιών και ενδεχομένως της τοπικής αυτοδιοίκησης. Η προχειρότητα με την οποία αντιμετωπίζονται ζωτικοί χώροι της δημόσιας ζωής στη χώρα μας δεν αποτελεί εξαίρεση αλλά κανόνα του ελληνικού δημόσιου βίου. Το στοιχείο της προχειρότητας, δυστυχώς, αφορά το σύνολο σχεδόν του ελληνικού δημόσιου βίου. Από αυτό το φαινόμενο δεν είχα εξαιρέσει και την άσκηση της εξωτερικής πολιτικής, που απαιτεί ιδιαίτερη προσοχή, επειδή ενδεχόμενα λάθη δεν επιδέχονται διορθώσεις. Απλώς δεν πρόκειται για τις συνήθεις παθογένειες του ελληνικού δημόσιου βίου, αλλά για βαθύτερα αίτια, που έχουν ιστορικοπολιτιστική διάσταση.

Το δυστύχημα των Τεμπών απασχόλησε τη διεθνή ειδησεογραφία. Αν και δεν υπήρξαν άμεσα σχόλια, οι εντυπώσεις για τη χώρα μας και τις κρατικές υπηρεσίες της σίγουρα δεν ήταν θετικές. Για τον υπόλοιπο κόσμο η Ελλάδα είναι μεν μια μικρή χώρα-μέλος της ΕΕ, αλλά κατέχει ιδιαίτερη θέση στη πα­γκόσμια ιστορία και στον παγκόσμιο πολιτισμό. Δεν είναι απλώς το λίκνο του δυτικού πολιτισμού – δεν είναι άλλωστε συμπτωματικό το γεγονός ότι η ελληνική ομάδα εισέρχεται πρώτη στο στάδιο που τελούνται οι Ολυμπιακοί Αγώνες, τους οποίους πρώτη εφεύρε, οργάνωσε και τελούσε, και ότι ο εθνικός μας ύμνος ακούγεται μαζί με τον ολυμπιακό και της φιλοξενούσης τους αγώνες χώρας. Είναι γνωστή παγκοσμίως και για το φυσικό της κάλλος, με εκατομμύρια τουριστών να την επισκέπτονται ή να επιθυμούν να την επισκεφθούν κάθε χρόνο.

Το τραγικό συμβάν στα Τέμπη ασφαλώς επέδρασε δυσμενώς στις εντυπώσεις για τη χώρα μας. Κυρίως επειδή αποδίδεται στον ανθρώπινο παράγοντα, με ασυγχώρητες ελλείψεις και παραλείψεις. Ο πρωθυπουργός ανήγγειλε τη λήψη σειράς μέτρων με στόχο την αποκατάσταση και επαναλειτουργία του σιδηροδρομικού δικτύου το ταχύτερο και εντός τακτής προθεσμίας. Σίγουρα οι πρώτοι επιβάτες θα επιβιβασθούν με κάποιο δέος και με τη σκέψη τους σε όσους χάθηκαν αδίκως στη μοιραία διαδρομή. Είναι αναγκαίο ό­μως να ληφθούν προσήκοντα και σω­στά μέτρα, με ορθό προγραμματισμό και ευθύνη, για να μη σημειωθούν παρόμοια τραγικά συμβάντα, που, ε­κτός άλλων δεινών, εκθέτουν τη χώρα μας διεθνώς.

Από πολλούς εκφράζεται η ά­ποψη ότι η Ελλάδα χρειάζεται μια πολιτιστική επανάσταση όπως εκεί­νη του Μάο στην Κίνα. Ως σχήμα λόγου ακούγεται θετικό. Όμως η Κίνα του Μάο, ως παράδειγμα και προηγούμενο, παρέλκει. Η Ελλάδα είναι μια ελεύθερη χώρα, με δημοκρατικό πολίτευμα. Αναγκαίες είναι και οι μεταρρυθμίσεις σε ό,τι αφορά τη λειτουργία των θεσμών και των κρατικών υπηρεσιών. Ένας νευραλγικός τομέας που χρήζει ουσιαστικών μέτρων και αλλαγών είναι η δημόσια διοίκηση. Είναι άκρως γραφειοκρατική και ταλαιπωρεί τους πολίτες, οι οποίοι εξωθού­νται και εξαναγκάζονται –για τη γρήγορη εξέταση των αιτημάτων τους– να καταφεύγουν σε πλάγια μέσα. Αλλαγές, επίσης, απαιτούνται στον τομέα της δικαιοσύνης, καθώς η καθυστέρηση στην απονομή της αποβαίνει σε βάρος των πολιτών, οι οποίοι πολλές φορές δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να διορίζουν δικηγόρους και να αντιμετωπίζουν τις απαιτούμενες δαπάνες.

Εν ολίγοις, απαιτούνται αλλαγές στις δικονομικές διατάξεις και απλοποίηση στο περιεχόμενο των δικαστικών αποφάσεων. Πολλοί αναφέρουν και την ανάγκη συνταγματικών αλλαγών, με προβλέψεις που να περιορίσουν χρονικά την οικογενειοκρατία –ελληνικό, μοναδικό φαινόμενο στην Ευρώπη–, αλλά και να αποτρέψουν τη μετατροπή του βουλευτικού αξιώματος –με τη συνεχή επανεκλογή– σε επάγγελμα. Οι απόψεις αυτές μπορεί να ακούγονται ουτοπικές, γιατί αντίκεινται σε βασικές αρχές των δημοκρατικών δικαιωμάτων των πολιτών, αλλά στην ελληνική ιστορία υπάρχει το παράδειγμα της Κλασικής Αθηναϊκής Δημοκρατίας.

ΤΟ ΠΑΡΟΝ

Φωτό: aftodioikisi.gr