Αζερμπαϊτζάν: Aνησυχεί το ΕΚ για τις στρατιωτικές συγκρούσεις και τις παραβιάσεις δικαιωμάτων
Το Κοινοβούλιο καταδικάζει απερίφραστα την περσινή στρατιωτική επίθεση του Αζερμπαϊτζάν κατά της Αρμενίας, αναγνωρίζοντας παράλληλα τον ρόλο της χώρας ως δυνητικού ενεργειακού εταίρου.
Σε έκθεση που αξιολογεί την κατάσταση των σχέσεων της ΕΕ με το Αζερμπαϊτζάν, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αφιερώνει πολύ χώρο στη βαθιά ριζωμένη στρατιωτική σύγκρουση της χώρας με τη γειτονική Αρμενία για την αμφισβητούμενη περιοχή του Ναγκόρνο-Καραμπάχ, η οποία οδήγησε σε νέες βιαιοπραγίες, απώλειες ζωών και καταστροφές τα τελευταία χρόνια. Στο κείμενο, οι ευρωβουλευτές καταδικάζουν απερίφραστα την πρόσφατη μεγάλης κλίμακας στρατιωτική επίθεση του Αζερμπαϊτζάν τον Σεπτέμβριο του 2022, η οποία παραβίασε τις προηγούμενες προσπάθειες κατάπαυσης του πυρός που είχαν συμφωνηθεί και κατέληξε στην κατοχή αρμενικών εδαφών από αζερικά στρατεύματα.
Η έκθεση καλεί την ηγεσία τόσο του Αζερμπαϊτζάν όσο και της Αρμενίας να ξεπεράσουν τις διαφορές τους και να συμφωνήσουν σε συγκεκριμένα βήματα προόδου για τη διασφάλιση βιώσιμης και ανθεκτικής ειρήνης. Οι ευρωβουλευτές επαναβεβαιώνουν, ωστόσο, ότι, για να είναι αποτελεσματική, μια ολοκληρωμένη συνθήκη ειρήνης πρέπει να περιλαμβάνει διατάξεις που εγγυώνται την ακεραιότητα της κυριαρχίας και του εδαφικού καθεστώτος των δύο χωρών, τα δικαιώματα και την ασφάλεια του αρμενικού πληθυσμού που κατοικεί στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ, καθώς και την άμεση και ασφαλή επιστροφή όλων των προσφύγων και των εκτοπισμένων στα σπίτια τους.
Το κείμενο εκφράζει επίσης σοβαρές ανησυχίες σχετικά με τον σημερινό αποκλεισμό από το Αζερμπαϊτζάν του λεγόμενου διαδρόμου Lachin, ο οποίος συνδέει την Αρμενία με το Ναγκόρνο-Καραμπάχ, και παροτρύνει τις αρχές του Αζερμπαϊτζάν να διασφαλίσουν την ελευθερία και την ασφάλεια των μετακινήσεων κατά μήκος αυτού του περάσματος.
Δυνητικός ενεργειακός εταίρος, αλλά με ανησυχητικό ιστορικό στον τομέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων
Εστιάζοντας στον ενεργειακό τομέα, η έκθεση αναγνωρίζει τον ολοένα και σημαντικότερο ρόλο που διαδραματίζει το Αζερμπαϊτζάν ως δυνητικός πάροχος ενέργειας για την ΕΕ, μεταξύ άλλων για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, και ιδίως δεδομένων των προσπαθειών που καταβάλλονται επί του παρόντος για τη διαφοροποίηση του ενεργειακού εφοδιασμού της Ευρώπης και την απεξάρτηση από τη Ρωσία. Τονίζει ότι είναι αναγκαίο να διασφαλιστεί η συνδεσιμότητα μεταξύ Ευρώπης και Ασίας χωρίς διέλευση μέσω ρωσικού εδάφους και ότι το Αζερμπαϊτζάν κατέχει στρατηγική θέση για την ενίσχυση της ευρασιατικής συνδεσιμότητας.
Ταυτόχρονα, οι ευρωβουλευτές ανησυχούν για το ιστορικό του Μπακού στον τομέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, το οποίο περιγράφουν ως πολύ αρνητικό. Σημειώνουν επίσης την πρόοδο που σημειώθηκε στις διαπραγματεύσεις για μια νέα συμφωνία εταιρικής σχέσης μεταξύ της ΕΕ και του Αζερμπαϊτζάν, η οποία βρίσκεται σε εξέλιξη από το 2017, αλλά τονίζουν ότι στις συνομιλίες πρέπει να δοθεί προτεραιότητα στα ανθρώπινα δικαιώματα, το κράτος δικαίου, τη δημοκρατία και τη χρηστή διακυβέρνηση.
Στο πλαίσιο των συνεχών παραβιάσεων των θεμελιωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο Αζερμπαϊτζάν, το Κοινοβούλιο επισημαίνει ιδίως τη στοχοποίηση δημοσιογράφων, υπερασπιστών ανθρωπίνων δικαιωμάτων, εκπροσώπων της κοινωνίας των πολιτών και ατόμων ΛΟΑΤΚΙ. Καλεί επίσης την ΕΕ να εντείνει τη στήριξή της και τη συνεργασία της με τους υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και τις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών στη χώρα.
Η πλήρης έκθεση θα είναι διαθέσιμη εδώ. Εγκρίθηκε την Τετάρτη με 475 ψήφους υπέρ, 35 κατά και 76 αποχές.
Δηλώσεις
«Αν και είναι προς το συμφέρον της ΕΕ να ενισχύσει τη στρατηγική συνεργασία και την οικονομική ολοκλήρωση με το Αζερμπαϊτζάν, θα πρέπει επίσης να συνεχίσει να προωθεί τα ανθρώπινα δικαιώματα και τα δημοκρατικά πρότυπα διακυβέρνησης στη χώρα. Ο σεβασμός της ελευθερίας του λόγου και των δικαιωμάτων των μειονοτήτων συμβάλλει επίσης στην ειρηνική συνύπαρξη και την ασφάλεια όλων στον Νότιο Καύκασο», δήλωσε η εισηγήτρια Željana Zovko (ΕΛΚ, Κροατία) μετά την ψηφοφορία.