Μεταξύ Σκύλλας και Χάρυβδης τα ελληνοτουρκικά
Ερντογάν εναντίον Κιλιτσντάρογλου
Του
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΤΣΑΚΑΛΟΥ
Οι εναλλακτικές επιλογές που διαμορφώνονται στο τουρκικό πολιτικό σκηνικό, εν όψει των προεδρικών εκλογών της 14ης Μαΐου, είναι εξίσου κακές για την Ελλάδα, καθώς απέναντι στον Ερντογάν θα βρεθεί, ως κοινός υποψήφιος της αντιπολίτευσης, ο εκπρόσωπος του σκληρού Κεμαλισμού, Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου.
Ήδη οι πρώτες δημοσκοπήσεις δίνουν ένα σοβαρό προβάδισμα στον Κιλιτσντάρογλου, στο οποίο συνέτεινε και η επίλυση της προσωρινής κρίσης που προέκυψε με την αποχώρηση και την επανένταξη, μία ημέρα αργότερα, της Ακσενέρ, του «Καλού Κόμματος», στην αντιπολιτευτική Συμμαχία των Έξι, όπως και η συμπόρευση με τον υποψήφιο πρόεδρο των δύο δημοφιλέστερων τούρκων πολιτικών, των δημάρχων της Κωνσταντινούπολης και της Άγκυρας Ιμάμογλου και Γιαβάς. Οι δύο δήμαρχοι μάλιστα, όπως προκύπτει από τη Συμφωνία των Έξι, θα έχουν ρόλο αντιπροέδρου μόλις αλλάξει το σύστημα από προεδρικό σε ενισχυμένο κοινοβουλευτικό, μετά, φυσικά, τις δημοτικές εκλογές, όπου θα διεκδικήσουν και πάλι τους δύο μεγαλύτερους δήμους της χώρας.
Όμως αυτό που δίνει ακόμη μεγαλύτερη ώθηση στην υποψηφιότητα Κιλιτσντάρογλου είναι η στήριξη του φιλοκουρδικού κόμματος HDP, το οποίο είναι τρίτο σε δύναμη στην Εθνοσυνέλευση. Εάν μάλιστα το HDP, το οποίο έχει υποστεί πρωτοφανή διωγμό από το καθεστώς Ερντογάν (ο ηγέτης του Ντεμιρτάς είναι ακόμη φυλακισμένος, όπως και άλλα μέλη της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του), επιλέξει να μην κατεβάσει δικό του υποψήφιο και να υποστηρίξει από την αρχή τον Κιλιτσντάρογλου, είναι πολύ πιθανό να υπάρξει η μεγάλη έκπληξη και να εκλεγεί ο υποψήφιος της αντιπολίτευσης από τον πρώτο γύρο, οδηγώντας τον Ερντογάν σε μια συντριπτική ήττα.
Ο Ερντογάν σε αδιέξοδο – Ρυθμιστής στις εκλογές της Τουρκίας οι μειονότητες – Του ΛΑΖΑΡΟΥ ΚΑΜΠΟΥΡΙΔΗ
Βεβαίως, ο Ερντογάν δεν πρόκειται να παραδώσει τα όπλα τόσο εύκολα. Προς το παρόν δείχνει αφοσιωμένος, ως «καλός τιμονιέρης», στην αποκατάσταση των τεράστιων ζημιών που προκάλεσαν οι σεισμοί και απευθύνεται σε ένα κοινό το οποίο δεν θα ψηφίσει τόσο με βάση την οργή, αλλά με βάση το αίσθημα ανασφάλειας για το αύριο, προσπαθώντας να περάσει το μήνυμα ότι χωρίς αυτόν δεν υπάρχει μέλλον…
Όσον αφορά την Ελλάδα, με δεδομένες τις θέσεις τόσο του ίδιου του Κιλιτσντάρογλου όσο και το παρελθόν του κεμαλικού κατεστημένου, υπάρχει σοβαρός προβληματισμός για την επόμενη ημέρα στα ελληνοτουρκικά, καθώς και οι δύο επιλογές είναι εξαιρετικά δυσμενείς.
Στις δύο δεκαετίες που κυβέρνησε την Τουρκία ο Ταγίπ Ερντογάν, και τουλάχιστον μέχρι το 2016, υπήρχε η αντίληψη στην ελληνική ελίτ ότι ο Ερντογάν είναι ο μόνος ηγέτης που μπορεί να οδηγήσει σε επίλυση των ελληνοτουρκικών και να αποκαταστήσει την ομαλή συμβίωση μεταξύ των δύο χωρών. Μάλιστα, αυτό που επισήμαιναν όλοι είναι ότι επί θητείας του δεν υπήρξε σοβαρό θερμό επεισόδιο.
Μετά το 2016 και την αποτυχημένη απόπειρα πραξικοπήματος o κ. Ερντογάν πραγματοποίησε μια μεγάλη στροφή… καθαρά αναθεωρητική
Όμως, μετά το 2016 και την αποτυχημένη απόπειρα πραξικοπήματος, όταν και η ίδια η Τουρκία πραγματοποίησε μια μεγάλη στροφή, o κ. Ερντογάν άρχισε να ξεδιπλώνει μια εντελώς διαφορετική ατζέντα, η οποία ήταν καθαρά αναθεωρητική και στρεφόταν όχι μόνο στη Μέση Ανατολή και στον Καύκασο αλλά και εναντίον της Ελλάδας. Ο κ. Ερντογάν σταδιακά κύλισε σε μια πρωτοφανή αμφισβήτηση της ελληνικής κυριαρχίας και των ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων και με διάφορες κινήσεις, όπως το τουρκολιβυκό μνημόνιο, επιχείρησε να επιβάλει τετελεσμένα επί τους εδάφους, τα οποία φυσικά, όπως και η απαίτηση για αποστρατιωτικοποίηση των νησιών (ώστε να μην αμφισβητήσει την κυριαρχία τους), έχουν θέσει ένα ανυπέρβλητο εμπόδιο σε οποιαδήποτε προσπάθεια επαναπροσέγγισης.
Όμως η διακυβέρνηση Ερντογάν έχει βάλει πλέον ψηλά τον πήχη για τους εθνικιστές αλλά και τους Κεμαλιστές στην Τουρκία. Οι Κεμαλιστές, οι οποίοι στις «περγαμηνές» τους έχουν το ξερίζωμα του Ελληνισμού της Πόλης, την εισβολή στην Κύπρο, την κρίση του 1987 και τη δημιουργία των «γκρίζων ζωνών», τα τελευταία χρόνια βρέθηκαν στο στόχαστρο της κριτικής του Ερντογάν, στο πλαίσιο της αποκεμαλοποίησης του κράτους, καθώς τους κατηγορούσε ότι υπέγραψαν τη Συνθήκη της Λωζάννης, αφήνοντας τα νησιά στην Ελλάδα.
Η απάντηση που έδωσαν από εκείνη τη στιγμή και μετά ο Κιλιτσντάρογλου και το κόμμα του, θέλοντας να υπερασπιστούν τον Κεμάλ και τον Ινονού, είναι ότι η κυβέρνηση Ερντογάν αδιαφόρησε όλα αυτά τα χρόνια και η Ελλάδα «άρπαξε κάτω από τη μύτη της Τουρκίας νησιά του Αιγαίου»! Έτσι, με τον τρόπο του, ο Κιλιτσντάρογλου καλλιέργησε το κλίμα ώστε να διευρυνθεί και από την κυβέρνηση το εύρος των «γκρίζων ζωνών», ενώ και η αντιπολίτευση υποστήριξε θερμά το ζήτημα της σύνδεσης της ελληνικής κυριαρχίας με την υποτιθέμενη υποχρέωση αποστρατιωτικοποίησης των νησιών.
Ο κ. Κιλιτσντάρογλου, έχοντας ταχθεί υπέρ του δόγματος της «Γαλάζιας Πατρίδας» στην πρώτη συνέντευξή του μετά την ανακοίνωση της υποψηφιότητάς του στο HaberTurk, επιβεβαίωσε την προσήλωσή του στη σκληρή γραμμή αμφισβήτησης της ελληνικής κυριαρχίας δηλώνοντας ότι «η Τουρκία δεν θα κάνει πίσω στις παραδοσιακές, εθνικές κρατικές πολιτικές της και δεν θα συμβιβαστεί ποτέ σε αυτά τα θέματα». Σε ό,τι αφορά, δε, τα κοιτάσματα υδρογονανθράκων στην Ανατολική Μεσόγειο και τα συμφέροντα της Τουρκίας εκεί, τις πολιτικές ασφαλείας στη Συρία, στον Νότο, στο Κυπριακό, στο Αιγαίο, στη Μαύρη Θάλασσα και στον Καύκασο, ο Κιλιτσντάρογλου απάντησε ότι «δεν θα υπάρξει συμβιβασμός για τα εθνικά μας συμφέροντα σε αυτά τα θέματα».
Η Αθήνα από την πλευρά της ανησυχεί ότι μετά τα 20 χρόνια Ερντογάν στο τιμόνι της Τουρκίας, και με δεδομένη τη στροφή του τούρκου ηγέτη προς την Ανατολή, η ανάδειξη στην ηγεσία της Τουρκίας ενός Κεμαλιστή, που δηλώνει προσηλωμένος στη συμμετοχή της χώρας του στο ΝΑΤΟ και στην ευρωπαϊκή προοπτική και προτίθεται να αποστασιοποιηθεί από τη Μόσχα και τον Πούτιν, θα κάνει την Ουάσιγκτον και τις Βρυξέλλες να στραφούν προς το πρόσωπο του και να προσφέρουν γη και ύδωρ προκειμένου να επαναφέρουν την Τουρκία πλήρως στο δυτικό στρατόπεδο. Αυτό εκ των πραγμάτων θα έχει σοβαρές επιπτώσεις και στο πώς αντιμετωπίζουν ΗΠΑ και ΕΕ την τουρκική επιθετικότητα και τον τουρκικό αναθεωρητισμό, ο οποίος θα εκδηλώνεται πλέον όχι με τον αντιδυτικό και προκλητικό τρόπο του Ταγίπ Ερντογάν αλλά με τον συγκεκαλυμμένο μανδύα ενός «φιλοδυτικού» ηγέτη και πολύτιμου συμμάχου.
Σε μια περίοδο που υπάρχει πίεση για να τα «βρουν» Ελλάδα και Τουρκία στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο, αλλά και να βρεθεί λύση στο Κυπριακό, ώστε να μπορεί η Τουρκία να πάρει μέρος στις ενεργειακές εξελίξεις της Ανατολικής Μεσογείου, μια τέτοια αλλαγή στάσης από τη Δύση θα προκαλέσει πολλά και σοβαρά προβλήματα στην ελληνική εξωτερική πολιτική.
Με αυτά τα δεδομένα, η Αθήνα, έχοντας μπροστά μια εξίσου δύσκολη, μακρά και αβέβαιη στην έκβασή της προεκλογική περίοδο, προσπαθεί να πετύχει τη διατήρηση, τουλάχιστον, αυτού του ήπιου κλίματος, που επέβαλαν οι σεισμοί. Πρέπει όμως να ετοιμάζεται για μια ακόμη πιο δύσκολη περίοδο στα ελληνοτουρκικά, μόλις ολοκληρωθεί ο εκλογικός κύκλος στις δύο χώρες, καθώς, είτε με Ερντογάν είτε με Κιλιτσντάρογλου οι προκλήσεις θα είναι πολλές…
