Η Ελλάδα κατέχει την πρώτη θέση στα σιδηροδρομικά ατυχήματα – Εξοργίζει το διαχρονικό έγκλημα στα τρένα
–Δεν λειτουργεί το σύστημα ασφαλείας
–137 θάνατοι και 97 τραυματισμοί την περίοδο 2010 – 2018
Του
ΒΑΣΙΛΗ ΤΑΛΑΜΑΓΚΑ
Μια μητέρα στη Λάρισα προσπαθεί να κατανοήσει τι έγιναν οι δίδυμες κόρες της που επέβαιναν στο τρένο. Λίγη ώρα αργότερα προστέθηκαν στη λίστα των νεκρών. Έβλεπε τα πολιτικά πρόσωπα που έφταναν στο νοσοκομείο Λάρισας και αναγνώριζε στα πρόσωπά τους τους κύριους –έμμεσα– υπαίτιους για τον θάνατο των παιδιών της. Είναι τα ίδια πολιτικά πρόσωπα που λίγες ώρες μετά υπόσχονταν κάθαρση και έρευνα για το… ανθρώπινο λάθος.
Η χειρότερη σιδηροδρομική τραγωδία με τρένα στην ιστορία της χώρας μας ήρθε να προστεθεί σε μια σειρά ατυχημάτων που είχαμε την τελευταία διετία στο σιδηροδρομικό δίκτυο, τα οποία, παρότι δεν απασχόλησαν τα συστημικά Μέσα Ενημέρωσης, δεν πέρασαν απαρατήρητα από τις ευρωπαϊκές αρχές.
Σύμφωνα με απολογιστικά στοιχεία της Ρυθμιστικής Αρχής Σιδηροδρόμων, το 2021 σημειώθηκαν 14 σημαντικά ατυχήματα (αυξημένα 55,6% σε σχέση με το 2020 – 9 ατυχήματα), ενώ ο μέσος όρος των τελευταίων πέντε ετών ανέρχεται σε 17 ατυχήματα.
Σύμφωνα με τη Ρυθμιστική Αρχή Σιδηροδρόμων τα ατυχήματα οφείλονται στους εξής λόγους:
• Το δίκτυο δεν είναι ορθώς συντηρημένο και το τροχαίο υλικό (δηλαδή τα τρένα και οι μηχανές) είναι πολύ παλιό. Αυτό σημαίνει ότι υπάρχουν βλάβες και σημειώνονται σημαντικές καθυστερήσεις.
• Παρατηρούνται σημαντικές ελλείψεις σε προσωπικό και κυρίως σε κλειδούχους, μηχανοδηγούς και σταθμάρχες, με αποτέλεσμα να υπάρχουν σταθμοί χωρίς προσωπικό.
• Υπάρχουν προβλήματα στην πληροφόρηση του επιβατικού κοινού σχετικά με την πορεία των δρομολογίων.
Η έρευνα που διεξήγαγε το MIIR (Mediterranean Institute for Investigative Reporting) σχετικά με τα διαθέσιμα ευρωπαϊκά και ελληνικά δεδομένα δείχνει ότι τα σιδηροδρομικά ατυχήματα είναι εξαιρετικά συχνά στην Ελλάδα, οδηγώντας σε 137 θανάτους και 97 σοβαρούς τραυματισμούς μεταξύ 2010 και 2018. Η Ελλάδα έχει σταθερά βρεθεί μεταξύ των πιο επικίνδυνων χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης όσον αφορά τους σιδηροδρόμους.
Το MIIR βασίστηκε σε δεδομένα από τον Οργανισμό Σιδηροδρόμων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΡΑ) και τις εκθέσεις ασφαλείας της ελληνικής Ρυθμιστικής Αρχής Σιδηροδρόμων (ΡAΣ), η οποία ανέπτυξε σύστημα καταγραφής και παρακολούθησης σιδηροδρομικών γεγονότων σύμφωνα με τον Κανονισμό 1077/2012 της ΕΕ, προκειμένου να εξάγει συμπεράσματα σχετικά με την ασφάλεια του σιδηροδρομικού δικτύου.
Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία, η Ελλάδα κατέχει την πρώτη θέση στην ΕΕ όσον αφορά τον αριθμό των θανάτων από σιδηροδρομικά ατυχήματα, σε αναλογία με τα χιλιόμετρα που διένυσαν τα τρένα στη χώρα κατά τη διάρκεια του έτους.
Φυσικά, όλα αυτά δεν έγιναν ξαφνικά.
Απίστευτη μαρτυρία
Ο πρόεδρος των μηχανοδηγών του ΟΣΕ Κώστας Γενηδούνιας έχει καταγγείλει επώνυμα ότι τα συστήματα ασφαλείας δεν λειτουργούν εδώ και καιρό, επισημαίνοντας τις σοβαρές δυσλειτουργίες που υπάρχουν όσον αφορά το σιδηροδρομικό δίκτυο και την ασφάλεια των δρομολογίων, κάτι που επανέλαβε με αφορμή το πολύνεκρο δυστύχημα στα Τέμπη:
«Δεν λειτουργούν καιρό τα συστήματα ασφαλείας, όχι σήμερα μόνο. Δεν υπάρχουν ούτε φανάρια, δεν βλέπουμε τίποτα. Μας λέει η Λάρισα ‘‘πηγαίνετε μέχρι τον Ευαγγελισμό, 50 χλμ. παραπάνω’’, για να σας δώσω ένα παράδειγμα της καθημερινότητας. Όταν φεύγω από την Αθήνα μου λένε ότι μέχρι το Μενίδι δεν θα βρω κανέναν μπροστά μου. Όταν πάω στο Μενίδι, μου λένε ότι μέχρι τα Κιούρκα δεν θα βρω άλλον μπροστά μου. Και μετά τα Κιούρκα μου δίνουν άλλη εντολή, λέγοντάς μου ότι δεν θα βρω άλλον μπροστά μου. Ο σταθμάρχης με βλέπει και μου δίνει εντολή να πάω στον επόμενο σταθμό γιατί δεν λειτουργούν τα φανάρια. Αυτό που έχει συμβεί είναι αδιανόητο. Δεν μπορεί ένα τρένο που κατεβαίνει και ένα άλλο που ανεβαίνει να βρεθούν στην ίδια γραμμή. Δεν λειτουργούν τα συστήματα, και αυτά που υπάρχουν πάνω στις μηχανές, και τα φανάρια δεν λειτουργούν. Η υποδομή είναι διαρκώς υπό ανάταξη».
H κακή κατάσταση των σιδηροδρομικών γραμμών και τα μεγάλα προβλήματα ασφάλειας ήταν γνωστά στην ελληνική κυβέρνηση και σε όλους τους αρμοδίους εδώ και τουλάχιστον έναν χρόνο, καθώς τον Απρίλιο του 2022 παραιτήθηκε από τη θέση του ο πρόεδρος της επιτροπής ETCS, η οποία είναι αρμόδια για τα έργα σηματοδότησης και ασφάλειας στο σιδηροδρομικό δίκτυο, Χρήστος Κατσιούλης.
Στη δισέλιδη επιστολή παραίτησής του ο κ. Κατσιούλης κατέγραφε την ημιτελή συντήρηση του σιδηροδρομικού δικτύου και έκρουε τον κώδωνα κινδύνου για την ασφάλεια, αναφερόμενος «σε συγκεκριμένο τμήμα του δικτύου, στο οποίο θα γίνεται κυκλοφορία τρένων με 200 km/h, χωρίς σε αυτό να υπάρχει καμία ένδειξη της κατάστασης της γραμμής, ακόμα και θραύση αυτής, με ό,τι αυτό συνεπάγεται στην ασφάλεια κυκλοφορίας των τρένων».
Στο ίδιο μήκος κύματος και οι προειδοποιήσεις των εργαζομένων στον σιδηρόδρομο. Η συνδικαλιστική οργάνωση ΔΕΣΚ-Σ (Δημοκρατική Ενωτική Συνδικαλιστική Κίνηση Σιδηροδρόμων) είχε προειδοποιήσει με σχετικές ανακοινώσεις.
Η πιο χαρακτηριστική εξ αυτών δόθηκε στη δημοσιότητα μόλις στις 7 Φεβρουαρίου του 2023, με τη ΔΕΣΚ-Σ να στηλιτεύει την έλλειψη μέτρων προστασίας όσον αφορά «την ασφαλή λειτουργία και κυκλοφορία των τρένων», επ’ αφορμή δύο ατυχημάτων που είχαν σημειωθεί στις αμαξοστοιχίες 51 και 61.
«Είναι πλέον εξοργιστικό αυτά να αποτελούν σχεδόν καθημερινό φαινόμενο και να μην παίρνεται κανένα ουσιαστικό μέτρο, να μη δρομολογείται καμία βελτίωση στην υποδομή και λειτουργία, να μην ελέγχονται οι εμπλεκόμενοι φορείς και να μην αναζητούνται ευθύνες», σημειώνεται στην ανακοίνωση.
Και προστίθεται: «Όπως οι προηγούμενες κυβερνήσεις, έτσι και η σημερινή έχει άλλες προτεραιότητες και όχι την ασφαλή μετακίνηση των πολιτών. Αντιλαμβάνονται την ασφάλεια ως κόστος».
Οι καθημερινές καθυστερήσεις, τα προβλήματα στη γραμμή Αθήνα – Θεσσαλονίκη, τα διάφορα καλώδια που κόβονται και προκαλούν συνεχείς διακοπές των δρομολογίων φαίνεται ότι ήταν ιδιαίτερα συχνό φαινόμενο.
Άλλωστε, τα μηνύματα της ίδιας της εταιρείας διαχείρισης των τρένων (Hellenic Train) δείχνουν την κατάσταση που επικρατούσε.
Αν η Ελλάδα θέλει να συγκαταλέγεται μεταξύ των σοβαρών κρατών, θα έπρεπε να είχε μεριμνήσει ώστε τα συστήματα ασφαλείας που είχαν αγοραστεί από το 2000, εν όψει των Ολυμπιακών Αγώνων, να είχαν τοποθετηθεί. Και όμως δεν έχουν, γιατί όταν βγαίνει ένας διαγωνισμός για να αναλάβει μια εταιρεία να τοποθετήσει το σύστημα, η άλλη εταιρεία που πιστεύει ότι θίγεται από τον διαγωνισμό προσφεύγει στη δικαιοσύνη και μπλοκάρει τα πάντα.
Αν και η αξιωματική αντιπολίτευση έδωσε ραντεβού μετά το εθνικό πένθος, σε ό,τι αφορά τη διερεύνηση των αιτιών της τραγωδίας, οι τρεις τουλάχιστον τελευταίες κυβερνήσεις θα μπορούσαν να είχαν παρέμβει ουσιαστικά με καίριο τρόπο.
Η αντιπολίτευση θα σηκώσει τους τόνους, αλλά ο πρωθυπουργός έβγαλε ήδη πόρισμα, μιλώντας για… ανθρώπινο λάθος.
Αφού η αιτία έγινε γνωστή, άραγε, τι θα διερευνήσει η διακομματική επιτροπή που εξήγγειλε;
Η τιμωρία των θεσμικών προσώπων, που δηλώνουν τη θλίψη τους, κλαίγοντας μπροστά στις κάμερες, θα ήταν να πουν αυτά που θέλουν να πουν πρόσωπο με πρόσωπο με τη μάνα που έχασε τις δίδυμες φοιτήτριες κόρες της στην εθνική τραγωδία των Τεμπών…
