Σαρακοστή ή αλλιώς η Μεγάλη Τεσσαρακοστή και τα νηστίσιμα φαγητά
Σαρακοστή ή αλλιώς η Μεγάλη Τεσσαρακοστή
Η Μεγάλη Τεσσαρακοστή ή αλλιώς η Σαρακοστή που σημαίνει «Μεγάλες 40 Ημέρες», είναι η πιο σημαντική περίοδος νηστείας στο εκκλησιαστικό ημερολόγιο των Ορθοδόξων Χριστιανών, η οποία προετοιμάζει τους Χριστιανούς για τη μεγαλύτερη εορτή του εκκλησιαστικού ημερολογίου, το Πάσχα.
Είναι η αρχαιότερη από τις μεγάλες νηστείες της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Καθιερώθηκε τον 4ο αιώνα. Αρχικά διαρκούσε έξι εβδομάδες ενώ αργότερα, προστέθηκε και η έβδομη εβδομάδα. Η Μεγάλη Σαρακοστή είναι χριστιανική χρονική περίοδος νηστείας.
Ο σκοπός της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, είναι να προετοιμάσει τους πιστούς, όχι μόνο για να τιμήσουν, αλλά και να εισέλθουν στα Άγια Πάθη και την Ανάσταση του Ιησού. Το σύνολο του Ορθοδόξου βίου επικεντρώνεται γύρω από την Ανάσταση. Η Μεγάλη Τεσσαρακοστή προτίθεται να είναι το «εργαστήρι», όπου ο χαρακτήρας του πιστού ανυψώνεται και εδραιώνεται πνευματικά, η ζωή του επιστρέφει και αφιερώνεται ξανά στη διδασκαλία και τα ιδεώδη του Ευαγγελίου, η νηστεία και η προσευχή κορυφώνονται με τη βαθιά πεποίθηση της ζωής και η απάθεια και η αδιαφορία μετατρέπονται σε έντονες δραστηριότητες πίστης και καλών έργων.
Η ίδια η Σαρακοστή δεν υφίσταται προς χάριν της Σαρακοστής, όπως και η νηστεία δεν γίνεται προς χάριν της νηστείας.
Ποια είναι λοιπόν τα νηστίσιμα φαγητά; Να σημειώσουμε πως καθώς η νηστεία είναι μια πνευματική άσκηση οι πιστοί πρέπει να ακολουθούν τη νηστεία και στην ποσότητα που προσλαμβάνουν…
Τα νηστίσιμα
Δημητριακά-Σπόροι: ψωμί, παξιμάδια, ζυμαρικά, ρύζι, βρώμη, κινόα, κριθάρι, πλιγούρι, όλα τα άλευρα.
Όσπρια: κουκιά, ρεβίθια, φάβα, φακές, φασόλια. Σημείωσε ότι ο συνδυασμός οσπρίων με κάποιο δημητριακό, όπως ρύζι, σου δίνει πρωτεΐνη υψηλής βιολογικής αξίας που έχεις μεγάλη ανάγκη σε περίοδο νηστείας που βγαίνουν από το μενού οι κλασικές πρωτεϊνούχες τροφές -κρέας, γαλακτοκομικά και ψάρι.
Θαλασσινά: καλαμάρια, θράψαλα, σουπιές, χταπόδια, στρείδια, μύδια, καλόγνωμες, φούσκες, αχιβάδες, πίνες, πετροσωλήνες, χτένια, γυαλιστερές, στρειδόχτενα, κυδώνια, χάβαρα, στρόμπες, πορφύρες, σαλιγκάρια της θάλασσας, αλλά και αστακοί, καραβίδες, γαρίδες και καβούρια, σου δίνουν μια τεράστια γκάμα επιλογών για σαρακοστιανά μαγειρέματα.
Φρούτα & λαχανικά: Εννοείται ότι όλα τα φρούτα και λαχανικά μπαίνουν στο σαρακοστιανό μενού και τα απολαμβάνετε ωμά ή μαγειρεμένα. Προτιμήστε όσα είναι τώρα στην εποχή τους και μην ξεχνάτε και τα αποξηραμένα φρούτα που ικανοποιούν και την επιθυμία σας για κάτι γλυκό.
Ξηροί καρποί: Ομοίως με τα φρούτα και τα λαχανικά, οι ξηροί καρποί είναι νηστίσιμοι και μπορείτε να τους καταναλώνετε άφοβα, αλλά πάντα με μέτρο γιατί έχουν αρκετές θερμίδες. Στα συν και ότι οι περισσότεροι -κυρίως οι ωμοί- είναι πλούσιοι σε πολυακόρεστα λιπαρά οξέα, πρωτεΐνες, αντιοξειδωτικά, ιχνοστοιχεία (ασβέστιο, κάλιο, μαγνήσιο, σίδηρο και χαλκό), φυτικές ίνες και πολλές βιταμίνες.
Φυτικά έλαια: Με πρώτο και καλύτερο το ελαιόλαδο, τα φυτικά έλαια πρωταγωνιστούν στα σαρακοστιανά φαγητά και γλυκά.
Γλυκά: Και όμως έχει και η σαρακοστή τα γλυκάκια της ή αλλιώς τον χαλβά -σιμιγδαλένιο ή του μπακάλη-, τα γλυκά κουταλιού και τις μαρμελάδες που βρίσκουμε σε διάφορες γεύσεις, το παστέλι, ενώ δεν είναι λίγες και οι συνταγές για πίτες, πιτάκια και μπισκοτάκια νηστίσιμα, όπως μηλοπιτάκια και ταχινόπιτα.
Απαγορεύονται το κρέας, το ψάρι και τα γαλακτοκομικά προϊόντα -γάλα, τυρί, αβγά και γιαούρτι.
Πότε “σπάει” η νηστεία;
Υπάρχει μία μέρα μέσα στη σαρακοστή, η Κυριακή των Βαΐων, που σπάει η νηστεία τουλάχιστον ως προς την κατανάλωση του ψαριού. Βεβαία, αν συμπέσει και ο Ευαγγελισμός (25η Μαρτίου) με τη σαρακοστή η νηστεία σπάει ακόμη μία φορά, επίσης ως προς την κατανάλωση ψαριού.