Γεράσιμος Παπαδόπουλος στο “Π”: Προσεισμικός έλεγχος δημοσίων κτιρίων
Του
Δρος ΓΕΡΑΣΙΜΟΥ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ
Σεισμολόγου, Επιστημονικού Συνεργάτη UNESCO,
Μέλους Συμβουλίου Διοίκησης Ελληνικού Μεσογειακού Πανεπιστημίου
Βρισκόμαστε στο 2001. Το τότε υπουργείο ΠΕΧΩΔΕ εκδίδει εγκύκλιο σύμφωνα με την οποία θα πρέπει να διενεργηθεί ο προσεισμικός έλεγχος των περίπου 80.000 δημοσίων κτιρίων της χώρας, δηλαδή νοσοκομείων, σχολείων, κυβερνητικών μεγάρων και άλλων, δεδομένου ότι σε αυτά έχουμε σημαντική συγκέντρωση πληθυσμού σε καθημερινή βάση. Σήμερα, ύστερα από 22 χρόνια, μόνο ένα μέρος έχει ελεγχθεί, περίπου το ένα τέταρτο των κτιρίων.
Αν συνεχίσουμε με τον ίδιο ρυθμό, θα χρειαστούν ακόμη 70 χρόνια για να ολοκληρωθεί ο έλεγχος. Συνεπώς, με τον ίδιο ρυθμό, καθίσταται εντελώς αντιρεαλιστική αυτή η επιχείρηση. Ακούστηκε το επιχείρημα ότι πολλά δημόσια κτίρια έχουν περιπέσει σε αχρησία. Ας υποθέσουμε ότι αυτό ισχύει και ας παραδεχτούμε ότι δεν συνιστούν πλέον κίνδυνο για τους πολίτες, αν και αυτό είναι αμφισβητήσιμο. Με αυτές τις παραδοχές οδηγούμαστε στο ότι θα χρειαστούμε περίπου 50 χρόνια και όχι 70. Μήπως αλλάζει κάτι; Ασφαλώς όχι.
Οι ευθύνες είναι διαχρονικές και διαχέονται σε ολόκληρο τον κρατικό μηχανισμό, από τα υπουργεία μέχρι τις περιφέρειες και τους δήμους, ακόμη και την Εκκλησία. Γιατί, απλούστατα, η υπεύθυνη αρχή για τον έλεγχο ενός εκάστου δημοσίου κτιρίου είναι ιδιοκτήτης του κτιρίου. Για παράδειγμα, μέχρι την έναρξη των Μνημονίων ο Οργανισμός Σχολικών Κτιρίων (ΟΣΚ) ήταν υπεύθυνος για τα σχολικά κτίρια. Είναι αλήθεια ότι μέχρι τότε ο έλεγχος των σχολείων έγινε με μεγαλύτερο ρυθμό απ’ ό,τι οι υπόλοιπες κατηγορίες κτιρίων. Με την κατάργηση του ΟΣΚ η υπευθυνότητα πέρασε στους δήμους και ο ρυθμός ελέγχου επιβραδύνθηκε.
Ο προσεισμικός έλεγχος που προαναφέραμε αφορά τον ταχύ οπτικό (δηλαδή με το μάτι) έλεγχο του κάθε κτιρίου. Αν από αυτόν τον πρωτοβάθμιο έλεγχο προκύψει ότι η στατική επάρκεια του κτιρίου δεν είναι η ενδεδειγμένη, θα πρέπει να διεξαχθεί η δεύτερη φάση, δηλαδή η ενόργανη εξέταση του κτιρίου. Αν η στατική ανεπάρκεια επιβεβαιωθεί, θα πρέπει να διενεργηθεί προσεισμική ενίσχυση του κτιρίου. Ουδέποτε δημοσιοποιήθηκε ο αριθμός των κτιρίων που πέρασαν από τη δεύτερη ή και την τρίτη φάση. Πιστεύεται ότι οι αριθμοί είναι πολύ χαμηλοί.
Το θέμα του προσεισμικού ελέγχου των δημόσιων κτιρίων έχει πολλές φορές αναδειχθεί δημοσίως στο παρελθόν από μηχανικούς και σεισμολόγους, περιλαμβανομένου του αρθρογράφου. Αλλά τώρα το ζήτημα αυτό έλαβε μεγάλες διαστάσεις, ειδικά μετά τις δραματικές συνέπειες των σεισμών στην Τουρκία και στη Συρία. Τα ΜΜΕ στη χώρα μας ανέδειξαν σημαντικά το θέμα του προσεισμικού ελέγχου. Κάτω από την πίεση αυτών των εξελίξεων, η κυβέρνηση έσπευσε να ανακοινώσει ότι θα ξεκινήσει ο έλεγχος, και μάλιστα με προτεραιότητα στα σχολεία και στα νοσοκομεία. Κατ’ αρχάς, η επίδειξη ενδιαφέροντος είναι θετική. Αλλά αν θέλουμε να πούμε τα πράγματα με το όνομά τους θα πρέπει να επισημάνουμε τα εξής:
Πρώτα πρέπει να δημοσιοποιηθούν οι ακριβείς αριθμοί των δημόσιων κτιρίων, εκείνων που για κάποιον λόγο (π.χ. εγκατάλειψη) δεν χρειάζονται έλεγχο, εκείνων που ελέγχθηκαν σε πρώτο, δεύτερο και τρίτο βαθμό. Και, ακόμη, να δημοσιοποιηθούν αυτοί οι αριθμοί τόσο ανά τύπο σχολείου όσο και ανά διοικητική περιφέρεια. Μόνο έτσι θα λάβουμε ακριβή εικόνα της σημερινής κατάστασης και θα μπορέσουμε στο μέλλον να αντιληφθούμε την όποια πρόοδο συντελεστεί.
Οι πρόσφατες εξαγγελίες περί έναρξης ελέγχου δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα. Έλεγχοι πάντα γίνονταν, αλλά με πολύ αργό ρυθμό. Συνεπώς, δεν τίθεται θέμα έναρξης, αλλά δραστικής επιτάχυνσης του ρυθμού ελέγχων. Αυτό είναι το μείζον θέμα. Πολύ περισσότερο γιατί θα πρέπει να επανελεγχθούν και εκείνα που ελέγχθηκαν περίπου προ εικοσαετίας. Αν η δραστική επιτάχυνση των ελέγχων δεν επιτευχθεί, ώστε η όλη επιχείρηση να ολοκληρωθεί σε ρεαλιστικό χρονικό ορίζοντα, π.χ. εντός μίας πενταετίας από τώρα, η επιχείρηση δεν θα έχει νόημα.
