Γερ. Παπαδόπουλος στο “Π”: Σεισμοί Τουρκίας: Μας επηρεάζουν;

February 21, 2023 στις κατηγορίες ΑΠΟΨΕΙΣ,Αρθρογράφοι,γράφουν,ΚΟΙΝΩΝΙΑ,

Του
Δρος ΓΕΡΑΣΙΜΟΥ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ
Σεισμολόγου, Επιστημονικού Συνεργάτη UNESCO,
Μέλους Συμβουλίου Διοίκησης Ελληνικού Μεσογειακού Πανεπιστημίου

Δύο μεγάλοι σεισμοί συγκλόνισαν πρόσφατα την Τουρκία, με μεγέθη 7,8 και 7,6 Ρίχτερ και με εστίες κατά μήκος του ρήγματος της Ανατολικής Ανατολίας.

Οι περιοχές που επλήγησαν βρίσκονται στα σύνορα Τουρκίας – Συρίας, γι’ αυτόν τον λόγο επλήγησαν και οι δύο περιοχές. Η μετακίνηση οριζόντιας ολίσθησης στις δύο πλευρές του σεισμογόνου ρήγματος ήταν περίπου ίση με τρία μέτρα! Τα φαινόμενα αυτά δεν είναι πρωτοφανή, αλλά είναι σπάνια.

Οι καταστροφές είναι τεράστιες. Αυτό οφείλεται στη συνέργεια δύο αρνητικών παραγόντων. Ο πρώτος είναι τα μεγάλα μεγέθη των σεισμών. Ο δεύτερος είναι η κακή ποιότητα των κατασκευών, πολλές από τις οποίες έχουν κατασκευαστεί με σαθρά υλικά και χωρίς την εφαρμογή αντισεισμικού κανονισμού. Τα ανθρώπινα θύματα αναμένεται να είναι πολλές χιλιάδες.

Η μετασεισμική ακολουθία αναμένεται να είναι μακρά. Μερικοί μετασεισμοί δεν αποκλείεται να έχουν μεγάλα μεγέθη και να προσεγγίσουν τα 7 Ρίχτερ. Αυτό σημαίνει ότι κατοικίες και κατασκευές που δεν κατέρρευσαν θα είναι πλέον ιδιαίτερα ευάλωτες στους επερχόμενους μετασεισμούς, ιδίως αν αυτοί έχουν μεγάλα μεγέθη.

Το ρήγμα της Ανατολικής Ανατολίας, που ενεργοποιήθηκε, δεν πρέπει να συγχέεται με το μεγάλο ρήγμα της Βόρειας Ανατολίας, που διατρέχει το βόρειο μέρος της Τουρκίας σε μήκος περίπου 1.200 χλμ. Αυτό το ρήγμα έδωσε μεγάλο σεισμό, μεγέθους 7,5 Ρίχτερ, κοντά στην Κωνσταντινούπολη στις 17 Αυγούστου 1999. Η καταστροφή ήταν τεράστια. Τα επισήμως καταμετρηθέντα θύματα ήταν περίπου 18.000. Τότε είχα δημόσια δηλώσει ότι ενδέχεται να λειτουργήσει στην Ελλάδα το σεισμικό ντόμινο, δηλαδή η εκ του μακρόθεν διέγερση ρηγμάτων. Η άποψη αυτή δεν εκφράστηκε τότε επιπόλαια. Αντίθετα, βασίστηκε στη διεθνή σεισμολογική έρευνα που την εποχή εκείνη διεξαγόταν διεθνώς, κυρίως στις ΗΠΑ και στην Ιαπωνία. Οι έρευνες είχαν δείξει ότι η εμφάνιση του φαινομένου ευνοείται όταν ο πρώτος σεισμός, ο διεγέρτης, είναι μεγάλος, επιφανειακός και γίνεται σε ρήγμα οριζόντιας ολίσθησης.

Τρεις βδομάδες μετά, στις 7 Σεπτεμβρίου του 1999, έγινε ο σεισμός της Πάρνηθας, μεγέθους 5,9 Ρίχτερ. Οι μετέπειτα έρευνες απέδειξαν ότι αυτός ο σεισμός πράγματι διεγέρθηκε από τον μεγάλο σεισμό που προηγήθηκε στο ρήγμα της Βόρειας Ανατολίας. Αυτό, όμως, δεν σημαίνει ότι κάθε φορά που συμβαίνει μεγάλος σεισμός στην Τουρκία θα επακολουθεί ισχυρός σεισμός στην Ελλάδα. Όταν, όμως, συμβαίνει μεγάλος σεισμός στην Τουρκία, και μάλιστα σε ρήγμα οριζόντιας ολίσθησης, τότε υπάρχουν οι καταρχήν γεωφυσικές προϋποθέσεις για την εμφάνιση του σεισμικού ντόμινο. Αυτή ακριβώς είναι η περίπτωση του πρόσφατου σεισμού. Οι περιοχές οι οποίες ενδεχομένως να επηρεαστούν γεωδυναμικά από τους χθεσινούς σεισμούς είναι κυρίως οι κοντινές περιοχές της Τουρκίας, της Συρίας και της Κύπρου.

Η Ελλάδα δεν βγαίνει έξω από το κάδρο της πιθανής επίδρασης, αλλά με σαφώς μικρότερη πιθανότητα, λόγω της σημαντικής απόστασης από τις εστίες των πρόσφατων σεισμών στην Τουρκία. Σε κάθε περίπτωση, η χώρα μας έχει πολλές εστίες που παράγουν ισχυρούς σεισμούς και εκεί πρέπει να στρέφουμε κυρίως το ενδιαφέρον μας και όχι στους σπάνιους «αλλόχθονες» σεισμούς. Γι’ αυτόν τον λόγο, πάντα πρέπει να υπάρχει συνεχής προετοιμασία και ετοιμότητα για την αντιμετώπιση των σεισμών.