Ν. Φαραντούρης στο “Π”: Οι προτάσεις μας για την ακρίβεια στον δρόμο προς τις κάλπες
Του
ΝΙΚΟΛΑ ΦΑΡΑΝΤΟΥΡΗ*
Στον δρόμο προς τις κάλπες είναι σημαντικό οι πολίτες να γνωρίζουν τις ποιοτικές διαφορές των κομμάτων και των προγραμμάτων τους.
Αναμφισβήτητα, η ακρίβεια και το κόστος ζωής, σε συνδυασμό με τους πλειστηριασμούς και τη θεσμική εκτροπή των παρακολουθήσεων, θα αποτελέσουν το τρίπτυχο της πολιτικής αντιπαράθεσης. Και είναι, επίσης, προφανές ότι η υγειονομική κρίση και η ενεργειακή κρίση επανέφεραν τη σημασία των δημόσιων πολιτικών για κρίσιμα κοινωνικά αγαθά.
Ας τα πάρουμε, όμως, από την αρχή:
Η τελευταία τριετία ανέδειξε την ανεπάρκεια των «αγορών» και την ανάγκη η Πολιτεία να μεριμνά για κοινωνικά αγαθά που δεν μπορεί να αφήνονται έρμαιο της κερδοσκοπίας και των χρηματιστηριακών παιχνιδιών. Σε αυτά περιλαμβάνονται η υγεία, η παιδεία, το νερό και ασφαλώς η ενέργεια. Στο πεδίο της ενέργειας υπήρχαν όλες οι ενδείξεις για τη δυσλειτουργία της αγοράς, τους ατυχείς χειρισμούς και την έλλειψη προσανατολισμού στην ενεργειακή πολιτική, που τελικά οδήγησαν στη μεγαλύτερη ενεργειακή κρίση των τελευταίων ετών στη χώρα μας. Το υψηλό ενεργειακό κόστος οφείλεται τόσο σε εξωγενείς όσο και σε ενδογενείς παράγοντες, οι οποίοι καθιστούν σήμερα την Ελλάδα αρνητική πρωταθλήτρια της ακρίβειας στην Ευρώπη, σε όλες τις επιμέρους ενεργειακές αγορές (ηλεκτρισμού, πετρελαιοειδών, φυσικού αερίου). Οι ενδογενείς παράγοντες προϋπάρχουν της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία πριν από έναν χρόνο και αναδεικνύουν σημαντικές παθογένειες στην οργάνωση και στη στελέχωση της ελληνικής ενεργειακής πολιτικής, καθώς και την ανάγκη ανασχεδιασμού της σήμερα.
Στην 86η Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης θέσαμε ένα πλαίσιο: Την «Πράξη», κατά Γκαίτε, που μπορεί να μετουσιώσει σε δράση τον λόγο, την αυτονόητη (για εμάς) λογική της δικαιοσύνης και της προστασίας της κοινωνίας και της κοινωνικής συνοχής.
Και θέσαμε ως εθνικές προτεραιότητες την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης και την παραγωγική ανασυγκρότηση με συγκεκριμένα βήματα και αναμόρφωση του θεσμικού και του ρυθμιστικού πλαισίου.
Για τη δραστική μείωση των λογαριασμών ενέργειας, που είναι το ζητούμενο για κάθε πολίτη σήμερα, έχουμε σχεδιάσει:
• Ανάκτηση του ελέγχου της ΔΕΗ από το Δημόσιο και αντανάκλαση αυτού στο μετοχικό κεφάλαιο.
• Αποσύνδεση της τιμής της χονδρεμπορικής ρεύματος από τη χρηματιστηριακή τιμή του φυσικού αερίου, όπως έπραξαν άλλες χώρες της ΕΕ, κρατώντας χαμηλά το κόστος για τους καταναλωτές.
• Θέσπιση ανώτατου συντελεστή κέρδους στην παραγωγή ενέργειας στο 5%.
• Δραστική παρέμβαση στη στρεβλή και προβληματική λειτουργία του Χρηματιστηρίου Ενέργειας, με ανώτατα όρια τιμών και με την προώθηση υποχρεωτικού ποσοστού σταθερών συμβολαίων στη χονδρεμπορική ηλεκτρικής ενέργειας.
• Θέσπιση ανώτατου ορίου τιμής λιανικής ηλεκτρικής ενέργειας ανά μεγαβατώρα.
• Αξιοποίηση, για όσο χρειαστεί, του συνόλου των εγχώριων ενεργειακών πόρων, συμπεριλαμβανομένου του λιγνίτη.
• Προστασία από τις αποκοπές ρεύματος, ειδικότερα για τους ευάλωτους καταναλωτές.
Για τη δραστική μείωση των τιμών στα καύσιμα και στα τρόφιμα:
• Μείωση του ΕΦΚ στα καύσιμα (πετρέλαιο κίνησης, θέρμανσης, βενζίνη, φυσικό αέριο) στον χαμηλότερο συντελεστή της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
• Κατάργηση της καταβολής του ΕΦΚ στο αγροτικό πετρέλαιο.
• Μείωση του ΦΠΑ στα τρόφιμα στον χαμηλότερο συντελεστή, 6%.
Για τη Δίκαιη και Βιώσιμη Ενεργειακή Μετάβαση:
• Συμμετοχή των μικρομεσαίων επιχειρήσεων και των νοικοκυριών στις ΑΠΕ.
• Ανακατεύθυνση μέρους των δανείων του Ταμείου Ανάκαμψης στη χρηματοδότηση νοικοκυριών, αγροτών, μικρομεσαίων επιχειρήσεων και ενεργειακών κοινοτήτων, ώστε να παράγουν την ηλεκτρική ενέργεια που καταναλώνουν με μικρά έργα ΑΠΕ.
• Υλοποίηση των αναγκαίων επενδύσεων για εκσυγχρονισμό και επέκταση των υποδομών του ηλεκτρικού δικτύου προκειμένου να μπορούν να υποδεχτούν τις νέες ΑΠΕ.
• Εξασφάλιση ικανού μέρους του υφιστάμενου ηλεκτρικού χώρου για μικρά έργα ΑΠΕ και επιτάχυνση των επενδύσεων στα δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας και στην αποθήκευση ενέργειας για να εισαχθούν περισσότερες.
• Υλοποίηση ενός διευρυμένου προγράμματος «Εξοικονομώ» για κατοικίες, συνεχώς ανοιχτό για αιτήσεις, που θα καλύπτει εκατοντάδες χιλιάδες νοικοκυριά.
• Θέσπιση ενισχυμένου προγράμματος ενεργειακής αναβάθμισης για πολύ μικρές και μικρές επιχειρήσεις, αυτοαπασχολούμενους και αγρότες, το λεγόμενο «Εξοικονομώ για Επιχειρήσεις».
• Χρηματοδότηση των δήμων για την εγκατάσταση ΑΠΕ, με σκοπό την κάλυψη των καταναλώσεών τους αλλά και των ενεργειακών αναγκών των ευάλωτων δημοτών τους.
Για τη χρηματοδοτική στήριξη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων και των αγροτών:
• Ενίσχυση της ρευστότητας για πολύ μικρές και μικρομεσαίες επιχειρήσεις, με ανακατεύθυνση μέρους των δανείων του Ταμείου Ανάκαμψης προς την Αναπτυξιακή Τράπεζα. Στόχος, να μπορούν νέες και παλιές επιχειρήσεις να έχουν πρόσβαση σε δάνεια με δίκαιους όρους, που θα ενισχύσουν την εξωστρέφεια και τη μεγέθυνσή τους.
• Μέσω της Αναπτυξιακής Τράπεζας, ενίσχυση των μικροπιστώσεων χωρίς εμπράγματες εξασφαλίσεις για αυτoαπασχολουμένους, αγρότες και πολύ μικρές επιχειρήσεις.
Για τη βιομηχανία και τις δυναμικές, υφιστάμενες και νέες, επιχειρήσεις σε κλάδους αιχμής:
• Χρηματοδότηση μεγάλων επενδυτικών σχεδίων για υλοποίηση έργων ιδιοπαραγωγής ΑΠΕ και εξοικονόμησης ενέργειας, με στόχο τη δραστική μείωση του κόστους ενέργειας στη βιομηχανία και στη μεταποίηση.
• Αναβάθμιση και ενίσχυση των χρηματοδοτικών προγραμμάτων «EquiFund» και «Ερευνώ – Δημιουργώ – Καινοτομώ». Στόχος, η σύνδεση της έρευνας με την επιχειρηματικότητα, ασφαλώς και στον τομέα της ενέργειας, της ενεργειακής αποδοτικότητας και της εξοικονόμησης ενέργειας.
Ας είναι το 2023 η χρονιά που ο λόγος και το διαχρονικό πρόταγμα της Κοινωνικής Δικαιοσύνης θα μετουσιωθούν σε πράξη σε όλους τους τομείς, και στην οικονομία.
*Ο Νικόλας Φαραντούρης είναι Καθηγητής Ευρωπαϊκού Δικαίου & Δικαίου της Ενέργειας, Κάτοχος της Ευρωπαϊκής Έδρας Jean Monnet και Διευθυντής του αγγλόφωνου μεταπτυχιακού «MSc in Energy: Strategy, Law & Economics» στο Τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πειραιώς. Σύμβουλος του Προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ Αλέξη Τσίπρα. Το βιβλίο του «Η Ενεργειακή Κρίση στην Ελλάδα – Η δίνη της ακρίβειας, οι προειδοποιήσεις, οι προτάσεις για έξοδο» κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Παπαζήση.
