Στέλιος Κυμπουρόπουλος στο “Π”: Πολιτικές για την αναπηρία στην Ελλάδα
–Τι άλλαξε η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας
Του
ΣΤΕΛΙΟΥ ΚΥΜΠΟΥΡΟΠΟΥΛΟΥ
Ευρωβουλευτή της Νέας Δημοκρατίας
Αν ήθελα να περιγράψω σε μία πρόταση τι άλλαξε στον τομέα των πολιτικών για την αναπηρία με την κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη, θα έλεγα πως αποκτήσαμε ως χώρα πολιτική για την αναπηρία, κάτι που προηγουμένως ήταν ανύπαρκτο.
Φυσικά, εδώ και αρκετές δεκαετίες έχουμε παροχές και νόμους που περιφρουρούν τα δικαιώματα των αναπήρων ατόμων, τα οποία έχουν επιτευχθεί έπειτα από επίπονες προσπάθειες του αναπηρικού μας κινήματος, που σε καμιά περίπτωση δεν θα απαξίωνα. Όμως, όλα αυτά τα επιμέρους μέτρα ήταν αποκομμένα μεταξύ τους, με αποτέλεσμα να μην κοιτάζουν πάντα προς την ίδια κατεύθυνση, που δεν είναι άλλη από την κατεύθυνση που ορίζεται ρητά στη Σύμβαση των Δικαιωμάτων των Ατόμων με Αναπηρία των Ηνωμένων Εθνών.
Αυτές οι μεμονωμένες πολιτικές έρχονταν, χωρίς την ύπαρξη ενός γενικότερου πλάνου, να καλύψουν μια ανάγκη όταν η κατάσταση έφτανε στο απροχώρητο ή όταν η επόμενη μέρα θα έφερνε διεθνείς κυρώσεις για τη χώρα μας. Το αποτέλεσμα είναι πως από μόνη της δεν μπορούσε να παρέχει στα ανάπηρα άτομα ένα γενικότερο πλαίσιο μιας εύρυθμης και ισότιμης καθημερινότητας μέσα στην κοινωνία. Η διαβίωση κάθε ανθρώπου έχει πολλές πτυχές, σημαίνει πως αυτός ο άνθρωπος είχε τη δυνατότητα, όταν ήταν παιδί, να συμμετάσχει στο σύστημα παιδείας, να μεγαλώσει σε ένα υγιές οικογενειακό και ευρύτερο περιβάλλον, να λάβει, αν το επιθυμεί, ανώτατη εκπαίδευση, να κινείται απρόσκοπτα και οικονομικά στον αστικό ιστό, να μπει στην αγορά εργασίας, να έχει υπηρεσίες υγείας, πρόσβαση σε οικονομική κατοικία και γενικότερα σε συνθήκες που θα του επέτρεπαν να δημιουργήσει μια οικογένεια. Καταλαβαίνουμε πως όταν η κάθε πολιτική δεν βλέπει όλη αυτή την εικόνα, αλλά ένα μεμονωμένο πρόβλημα, όπως για παράδειγμα το εργασιακό, μπορεί μεν να ωφελήσει την εργασιακή κατάσταση των αναπήρων ατόμων, αλλά να πλήξει παράλληλα άλλους τομείς της ζωής τους.
Δυστυχώς, όταν μια κυβέρνηση επιλέξει να μη δει ένα θέμα σύνθετα, όπως πραγματικά είναι, μπορεί πιο άμεσα να προσφέρει μια παροχή / υπηρεσία, έτσι τα ανάπηρα άτομα στη χώρα μας έχουν συνηθίσει σε τέτοιου τύπου πολιτικές και ο δρόμος που ακολουθεί η Νέα Δημοκρατία μπορεί να τους φαίνεται αργός. Γιατί πλέον υπάρχει ένα γενικότερο εθνικό σχέδιο δράσης για τα δικαιώματα των αναπήρων. Αυτό περιλαμβάνει όλους τους τομείς της ζωής και ο σκοπός του είναι να υλοποιήσει τη Σύμβαση των ΗΕ. Δεν εκπονήθηκε εν μία νυκτί, καθώς η κάθε παράγραφός του έχει πίσω της μια ολόκληρη αναλυτική στρατηγική που συνδιαμορφώθηκε από εκπροσώπους των εμπλεκόμενων υπουργείων, επιστήμονες και εκπροσώπους εκείνης της κατηγορίας των αναπήρων που τους αφορά άμεσα η κάθε επιμέρους παράγραφος.
Υπάρχει λοιπόν ένας οδικός χάρτης που ο προορισμός του είναι το ισότιμο δικαίωμα στη ζωή και όχι η φαινομενική, πρόσκαιρη ικανοποίηση ενός αιτήματος. Στην πρώτη συνάντηση που είχα το 2019 και με τον υπουργό Επικρατείας κ. Γεραπετρίτη τού ανέφερα αυτό ακριβώς, πως στη χώρα χρειάζεται να δημιουργηθεί από το μηδέν μια λεωφόρος για τα δικαιώματα των αναπήρων, προς τη σωστή κατεύθυνση, αφού πρώτα εκπονηθεί μελέτη, και να πάψουμε να βουλώνουμε τις τρύπες των πολλών, ήδη υπαρχόντων, διαφορετικών κακοτράχαλων καλντεριμιών. Φαίνεται πως τόσο ο υπουργός όσο και όλη η κυβέρνηση κατανόησαν το ζητούμενο αλλά και την κατάσταση που παρέλαβαν.
Δεν θα ήθελα να αναφερθώ σε μια λίστα των καινοτόμων πολιτικών της κυβέρνησης –είναι τόσα που ενδεχομένως κάτι θα παρέλειπα και σίγουρα το υπουργείο Εργασίας τηρεί μια πιο οργανωμένη τέτοια λίστα–, όμως θέλω να αναφερθώ στα πιο ουσιαστικά από αυτά. Ενώ τα πρώτα που μας έρχονται στο μυαλό μπορεί να είναι η απλούστευση της πιστοποίησης της αναπηρίας στα ΚΕΠΑ ή η κάρτα αναπηρίας, πολιτικές δηλαδή που έχουν αυτόν τον άμεσο αντίκτυπο στην καθημερινότητά μας και που είναι σήμερα πιο ορατές, αυτό που ήταν πραγματικά ιστορικό για τη χώρα μας ήταν η αναγνώριση του δικαιώματος των αναπήρων ατόμων στην ανεξάρτητη διαβίωση.
Ας μη γελιόμαστε, όλοι ξέρουμε πόσο άγνωστη ήταν η ανεξάρτητη διαβίωση ως έννοια και ως όρος το 2019, ένα δικαίωμα θεσμοθετημένο για τον υπόλοιπο πλανήτη από το 1960, μα παντελώς απόν από την ελληνική νομοθεσία και την ελληνική πολιτική γλώσσα, άγνωστο ακόμα και για τα ίδια τα ανάπηρα άτομα. Μία από τις σημαντικότερες πολιτικές για την προώθηση της ανεξάρτητης διαβίωσης είναι η παροχή των προσωπικών βοηθών, που ξεκινάει πιλοτικά, με μια ψηφισμένη νομοθεσία για καθολική εφαρμογή μετά τη λήξη του πιλοτικού. Η άλλη όψη της ανεξάρτητης διαβίωσης είναι η αποϊδρυματοποίηση. Ένα θέμα τόσο σκοτεινό που σχεδόν δεν αγγιζόταν από τις προηγούμενες κυβερνήσεις.
Η ΝΔ παρέλαβε από την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ ένα ατελές ΦΕΚ αποϊδρυματοποίησης, που δεν είχε υλοποιηθεί ούτε στον ελάχιστο βαθμό και προέβη σε μια συνεκτική στρατηγική αποϊδρυματοποίησης, με ακριβείς στόχους, βραχυπρόθεσμους, μεσοπρόθεσμους και μακροπρόθεσμους, που ήδη τρέχουν. Μια στρατηγική με προοπτικές που δεν περιλαμβάνουν μόνο τους ήδη ιδρυματοποιημένους αλλά και μέτρα για την πρόληψη της ιδρυματοποίησης, με παροχές μέσα στην κοινότητα, όπως ο προσωπικός βοηθός, μέτρα παιδικής προστασίας, δημιουργία εναλλακτικών στέγασης κ.ά. Η υλοποίηση όλων των παραπάνω έχει εξασφαλιστεί με συγχρηματοδότηση της ΕΕ. Πάντα η ΕΕ στήριζε με πρακτικούς και οικονομικούς πόρους τέτοιες πολιτικές, αλλά σχεδόν ποτέ πριν η χώρα μας δεν έκανε χρήση αυτών.
Έγινε λοιπόν από την κυβέρνηση της ΝΔ η προετοιμασία που ήταν απαραίτητη για να γίνουν τα ανάπηρα άτομα ισότιμα μέλη της κοινωνίας και από εδώ και πέρα θα βλέπουμε και θα απολαμβάνουμε όλοι τους καρπούς αυτής της επίπονης δουλειάς. Είμαι πραγματικά αισιόδοξος για το μέλλον και ανυπομονώ να ζήσω τη γενικότερη κοινωνική ανάταση που θα φέρουν στην Ελλάδα τα ανάπηρα άτομα με τη συμμετοχή τους σε κάθε πτυχή της καθημερινότητας.
