Θεοδώρα Ψαλτοπούλου στο “Π”: Νεότερα για την πανδημία Covid-19

February 6, 2023 στις κατηγορίες ΑΠΟΨΕΙΣ,Αρθρογράφοι,γράφουν,ΥΓΕΙΑ,

Της
ΘΕΟΔΩΡΑΣ ΨΑΛΤΟΠΟΥΛΟΥ
Καθηγήτριας Θεραπευτικής, Επιδημιολογίας και Προληπτικής Ιατρικής
στην Ιατρική Σχολή ΕΚΠΑ

Παρά την ευρεία εξάπλωση του SARS-CoV-2 στην κοινότητα, η επιβάρυνση του συστήματος υγείας δεν είναι αντίστοιχη με τα προηγούμενα χρόνια της πανδημίας.

Οι σοβαρές λοιμώξεις Covid-19 εμφανίζονται πλέον συχνότερα σε ανοσοκατεσταλμένους ασθενείς και ηλικιωμένα άτομα. Σημειώνεται επίσης ότι σημαντικός αριθμός των ασθενών που νοσηλεύονται με Covid-19 έχει εισαχθεί για διαφορετικό λόγο και όχι λόγω της Covid-19. Τέτοιες περιπτώσεις εξακολουθούν να πλήττουν το δημόσιο σύστημα υγείας λόγω της δυσκολίας απομόνωσης αυτών των ασθενών και επειδή η ενδονοσοκομειακή εξάπλωση του ιού SARS-CoV-2 είναι δύσκολο να περιοριστεί.

Τα πρώιμα κύματα του αναπνευστικού συγκυτιακού ιού (RSV) και του ιού της γρίπης φαίνεται πως κορυφώθηκαν πριν από το νέο έτος. Παρόλο που αναμενόταν χειμερινή έξαρση των κρουσμάτων Covid-19, τα κρούσματα είναι αρκετά μειωμένα σε σχέση με την αντίστοιχη περσινή περίοδο όπου το εξαιρετικά μεταδοτικό στέλεχος Όμικρον του SARS-CoV-2 πυροδότησε ένα τεράστιο κύμα νοσήσεων. Με βάση τα νέα στοιχεία του CDC των ΗΠΑ, οι ασθενείς με Covid-19 αποτελούν μόλις το 5% των νοσηλευόμενων ασθενών, ενώ πέρυσι αποτελούσαν το 21%. Επιπλέον, οι συνδυασμένες επισκέψεις στα τμήματα επειγόντων περιστατικών για Covid-19, γρίπη και RSV έχουν μειωθεί σε σχέση με την κορύφωση στις αρχές του χειμώνα. Οι επισκέψεις προκλήθηκαν κυρίως από Covid-19 το καλοκαίρι και το φθινόπωρο και στη συνέχεια από τη γρίπη με την έλευση του χειμώνα. Αντίθετα, κατά τον προηγούμενο χειμώνα οι επισκέψεις οφείλονταν σχεδόν κατά αποκλειστικότητα σε Covid-19, με την επιδημιολογική έκρηξη του στελέχους Όμικρον. Βέβαια, οι ειδικοί προειδοποιούν ότι θα μπορούσε να φανεί μια νέα αύξηση στα κρούσματα της γρίπης, η οποία μερικές φορές έχει δύο αιχμές, καθώς και μια επόμενη περίοδος έξαρσης RSV την άνοιξη.

Όπως αναφέρει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, η υπομετάλλαξη XBB.1.5 ευθύνεται για το 28% των περιπτώσεων Covid-19 αυτήν την περίοδο στις ΗΠΑ. Σύμφωνα με τον ΠΟΥ, υπάρχει κίνδυνος αύξησης της διασποράς της συγκεκριμένης υπομετάλλαξης και στον υπόλοιπο κόσμο. Στις νοτιοδυτικές πολιτείες της Αμερικής η συγκεκριμένη μετάλλαξη ξεπέρασε γρήγορα τα ποσοστά των υπολοίπων που κυριαρχούσαν.

Οι επιστήμονες αναφέρουν ότι ο αντίκτυπος της υπομετάλλαξης XBB.1.5 είναι αβέβαιος. Μπορεί η συγκεκριμένη υπομετάλλαξη να μην αυξάνει τον αριθμό των νοσηλειών και της βαριάς νόσησης σε πολλές χώρες λόγω της ανοσίας που έχει δημιουργηθεί από προηγούμενες νοσήσεις από άλλες παραλλαγές, καθώς και του εμβολιασμού με το επικαιροποιημένο εμβόλιο. Ωστόσο, ακόμα και αν η υπομετάλλαξη XBB.1.5 δεν προκαλέσει μεγάλο κύμα σοβαρών λοιμώξεων, θα πρέπει να μελετηθεί προσεκτικά η γενεαλογία της για την πρόληψη μεταγενέστερων μεταλλάξεων. Τα δισθενή εμβόλια ενισχύουν τα επίπεδα αντισωμάτων ικανών να μπλοκάρουν τη μόλυνση από XBB (και πιθανώς XBB.1.5) σε εργαστηριακές δοκιμές.

Η XBB.1.5 αποτελεί παρακλάδι της υπομετάλλαξης XBB, η οποία είναι υπομετάλλαξη του στελέχους Όμικρον. Η πρωτεϊνική ακίδα της XBB φέρει μια σειρά από μεταλλάξεις που ενισχύουν την ικανότητά της να διαφεύγει την ανοσία. Αυτό το φαινόμενο εξηγεί την επικράτηση της υπομετάλλαξης XBB στην Ασία.

Παρόλο που οι υπομεταλλάξεις του στελέχους Όμικρον που κυκλοφορούν τώρα προκαλούν ανησυχία λόγω της ικανότητας ανοσοδιαφυγής τους, το ανοσοποιητικό σύστημα όσων έχουν εμβολιαστεί ή έχουν νοσήσει προηγουμένως εξακολουθεί να είναι αποτελεσματικό στο να διατηρεί χαμηλό τον αριθμό των κρουσμάτων και των σοβαρών λοιμώξεων, ειδικά εάν έχει πραγματοποιηθεί πρόσφατα αναμνηστικός εμβολιασμός. Πρόσφατες μελέτες δείχνουν ότι η προστασία έναντι της επαναμόλυνσης που παρέχει η υβριδική ανοσία (προηγούμενη νόσηση και εμβολιασμός) έναντι του SARS-CoV-2 μειώνεται μετά από λίγους μήνες, αλλά η πιθανότητα εισαγωγής στο νοσοκομείο και βαριάς νόσησης είναι σχετικά μικρή.

Σε αυτό το πλαίσιο, ο Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ (FDA) πρόσφατα υποστήριξε τη χορήγηση ετησίου εμβολίου για τον SARS-CoV-2. Η ειδική επιτροπή του FDA υποστηρίζει ότι θα ήταν καλύτερο να υπάρχει αποκλειστικά και μόνο ένα εμβόλιο που να συνδυάζει διαφορετικούς συνδυασμούς στελεχών του SARS-CoV-2 με βάση τις επικρατούσες και προβλεπόμενες παραλλαγές, με χρονοδιάγραμμα έως τον Ιούνιο κάθε έτους για να επιτραπεί η παραγωγή εμβολίων έως τον Σεπτέμβριο, σε αναλογία με τα εμβόλια της εποχικής γρίπης.