Θεοδώρα Τζάκρη στο “Π”: Το ψευδοδίλημμα Συρίγου – Μητσοτάκη
Της
ΘΕΟΔΩΡΑΣ ΤΖΑΚΡΗ
Βουλευτού Πέλλας,
Μέλους της Πολιτικής Γραμματείας του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ
Η κρίση στις αμερικανοτουρκικές σχέσεις δεν είναι κάτι νέο ούτε συγκυριακό. Η άποψη πως μόνον συγκυριακά η Τουρκία εκβιάζει, παζαρεύοντας πονηρά λόγω του πολέμου στην Ουκρανία, είναι κοντόθωρη. Το ίδιο ισχύει και για την ενοχοποίηση των υπαρκτών προεκλογικών αναγκών του Ερντογάν, που καλλιεργεί αυταπάτες περί πιθανού εκδημοκρατισμού, και για τις αναλύσεις που εντοπίζουν το πρόβλημά μας σε ένα μέρος της αμερικανικής διοίκησης που «δεν αντέχει μια χαμένη Τουρκία μετά από ένα χαμένο Ιράν».
Ο υποτιθέμενος εκδημοκρατισμός της Τουρκίας «σέρνεται» εδώ και 70 χρόνια, πρακτικώς από τότε που η Δύση άνοιξε τις αγκάλες της (ένταξη στο ΝΑΤΟ). Στο διάστημα αυτό η σχέση της Τουρκίας με τη Δύση ουδέποτε υπήρξε «δεδομένη». Είναι χαρακτηριστικό ότι η χειρότερη στιγμή των αμερικανοτουρκικών σχέσεων ήταν πριν από το 1974! Οι παραχωρήσεις διευκόλυνσης, εν όψει του υποτιθέμενου επικείμενου εκδημοκρατισμού και της ενσωμάτωσης στη Δύση, οδήγησαν σε άδικες θυσίες, ενώ για εμάς περιέλαβαν ακόμη και εθνικό ακρωτηριασμό.
Στις σημερινές αλλεπάλληλες κρίσεις, επιχειρείται μια πλανητική αναδιανομή ισχύος και πλούτου. Γεωπολιτικός αναθεωρητισμός και οικονομικός ανταγωνισμός συνδυάζονται, οδηγώντας σε πολέμους. Η Δύση πιέζεται και κάθε ολιγωρία ανάληψης ιστορικών ευθυνών από τις ηγεσίες ενέχει τον κίνδυνο πολυδιάσπασης, με ολέθρια αποτελέσματα. Η σημερινή διελκυστίνδα Τουρκίας – Δύσης δεν είναι, λοιπόν, φαινομενική ούτε αποτελεί φθηνή απόπειρα εκβιασμού. Είναι μια συνειδητή επιλογή βάσει της ερντογανικής ανάγνωσης πως η Δύση βρίσκεται σε παρακμή και ο κόσμος αλλάζει.
Οπότε και ο τουρκικός αναθεωρητισμός διαβάζει στη ρευστότητα που προκύπτει ότι δημιουργείται το ιδανικό momentum για τους πάγιους σχεδιασμούς του τουρκικού κατεστημένου. Το υβριδικό καθεστώς Ερντογάν, συνδυάζοντας στοιχεία από το πολιτικό Ισλάμ αλλά και τον παραδοσιακό εθνικισμό, αντιτείνει προς τους Κεμαλιστές ότι αναπτύσσει πολύ αποτελεσματικότερα από εκείνους τη δυναμική της περιφερειακής ηγεμόνευσης, χωρίς μάλιστα να την εξαρτά καν από τη δυτική υποστήριξη. Η Τουρκία δηλώνει πανταχού παρούσα, περιφρονώντας όχι μόνο τη διεθνή νομιμότητα αλλά και τις προτεραιότητες της Δύσης. Δεν δέχεται συμμαχικούς κανόνες και διατρανώνει προς κάθε κατεύθυνση ότι ο δυτικός προσανατολισμός της δεν πρέπει να θεωρείται δεδομένος.
Στην αρχή ήταν οι S-400, στη συνέχεια διαφοροποιήθηκε αισθητά στο Ουκρανικό, δεν υλοποίησε το εμπάργκο, έπαιξε επιτυχώς τον ενδιάμεσο, αξιοποίησε όσα έχαναν όλοι οι άλλοι από τους Ρώσους (τουρισμό, ενέργεια, κεφάλαια, πολιτική επιρροή), μπλόκαρε τη νατοϊκή διεύρυνση, συγκλίνει στη Συρία με τον Άσαντ, ενώ σχετικά πρόσφατα συντέλεσε στην ανατροπή του φιλοαμερικανού αρμένιου Προέδρου, υποστηρίζοντας ενεργά τους Αζέρους, κάνει του κεφαλιού της στη Λιβύη και –τι περίεργο…– απειλεί τη «σύμμαχό» της Ελλάδα με εισβολή.
Τα κάνει, άραγε, όλα αυτά ο κ. Ερντογάν μόνο για εσωτερική κατανάλωση και για διαπραγματευτικούς λόγους ή μήπως πιστεύει στ’ αλήθεια ότι δεν είναι πια υποχρεωμένος να παρακολουθεί τη Δύση; Το δεύτερο συμβαίνει και ο Ερντογάν θεωρεί ότι και χάρη τούς κάνει που είναι στο ΝΑΤΟ, πράγμα μάλιστα που ενισχύεται από τις τόσο αναιμικές αντιδράσεις που βρίσκει απέναντί του.
Σε αυτό το πλαίσιο πορευόμαστε, μόλις τεσσεράμισι χρόνια μετά την έξοδό μας από τα Μνημόνια και τις επιπτώσεις στην αποτρεπτική ικανότητα της χώρας, παρά τη σωτήρια αναβάθμιση των ελληνικών F-16 σε Viper. Ο «πραγματιστής» κ. Μητσοτάκης επαιρόταν ότι η εξωτερική πολιτική τού απολύτως δεδομένου και πρόθυμου θα κρινόταν εκ του αποτελέσματος. Ωστόσο, πρόσφατα, διά του κ. Συρίγου μάς «εξήγησε» ότι μάλλον θα πρέπει να δείξουμε και πάλι κατανόηση για τα F-16, γιατί κατά βάθος και για εμάς είναι προτιμότερη η παραμονή της Τουρκίας στη Δύση, με ικανοποίηση, εννοείται, των ανταλλαγμάτων που ζητά!
Είναι ένα βολικό ψευδοδίλημμα το αν είναι προτιμότερη η παραμονή της Τουρκίας στο δυτικό στρατόπεδο ή η απομάκρυνσή της. Αν μια μέρα είμαστε και εμείς στα ανταλλάγματα που θα της δοθούν σε αυτό το αλυσιτελές γαϊτανάκι εξευμενισμού και παραχωρήσεων; Τότε ίσως λέμε και εδώ όσα λέγονται σήμερα στη Γερμανία για την πολιτική κατευνασμού της κ. Μέρκελ.
