ΠΩΣ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΜΙΛΟΥΝ ΜΕ ΤΟ ΣΧΕΔΙΟ – Ψυχοπαιδαγωγική αξιοποίηση και εφαρμογές

January 10, 2023 στις κατηγορίες BIBΛIO,

Συγγραφέας
ΗΡΩ ΜΥΛΩΝΑΚΟΥ – ΚΕΚΕ

Από την πρώτη επαφή με ένα παιδικό σχέδιο ξεκινάει αναπόφευκτα ένα ταξίδι του ενηλίκου στον μαγικό κόσμο του παιδιού, έτσι όπως αυτός παρουσιάζεται στα «λογής φανερώματά του». Είτε ο ενήλικος είναι απλός παρατηρητής είτε ειδικός επιστήμονας, το ταξίδι αυτό είναι πολύ ενδιαφέρον και συνάμα πολύπλοκο.
Το παιδικό σχέδιο αποτελεί προνομιακό μέσο δημιουργικότητας, έκφρασης και επικοινωνίας, το οποίο με την ειδική γνώση του ενηλίκου γίνεται σημαντικό «ενδιάμεσο» που υποστηρίζει την πολύπλευρη ψυχοπαιδαγωγική ενδυνάμωση του παιδιού· επιπλέον, επιτρέπει τη διερεύνηση και την πρόσβαση σε τρέχουσες συναισθηματικές καταστάσεις και σε βασικά στοιχεία της προσωπικότητάς του.
Η προσπάθειά μας να αφήσουμε ίχνη δημιουργίας και έκφρασης είναι πράξη πανανθρώπινη, που αρχίζει αυθορμήτως από πολύ νωρίς. Σταδιακά, επηρεάζεται από ποικίλες παραμέτρους, όπως βιολογικές, ψυχοσυναισθηματικές, αναπτυξιακές, επικοινωνιακές, οικογενειακές, εκπαιδευτικές, πολιτισμικές και κοινωνικές.
Κατά τα τελευταία σχεδόν εκατόν πενήντα χρόνια υπήρξε συστηματικό ενδιαφέρον για τη μελέτη των παιδικών σχεδίων, τόσο από καλλιτέχνες που τα αντιμετώπισαν ως πηγή έμπνευσης, όσο και από επιστήμονες διαφορετικών γνωστικών πεδίων (παιδαγωγούς, ψυχιάτρους, ψυχολόγους, οικογενειακούς θεραπευτές, ειδικούς στην τέχνη). Για τη διαμόρφωση συνολικής αντίληψης σχετικά με την «ερμηνεία» και την πολλαπλή ψυχοπαιδαγωγική αξιοποίηση των παιδικών σχεδίων, ο δρόμος είναι μακρύς, γεμάτος με ευρήματα που ενθουσιάζουν, αλλά και με αμφισημίες που προβληματίζουν.
Στο βιβλίο περιγράφεται αυτό ακριβώς το «ταξίδι» για μεγάλους στον μαγικό κόσμο των παιδιών. Επισημαίνονται –μέσω διαφορετικών επιστημονικών προσεγγίσεων και μίας συνθετικής ιστορικο-κριτικής θεώρησης– οι δυνατότητες, οι προοπτικές αλλά και οι πιθανές παρανοήσεις στην προσπάθεια κατανόησης του ζητήματος «πώς τα παιδιά μιλούν με το σχέδιο».
Επιπροσθέτως, συζητώνται επιζήμιες για το παιδί τακτικές και παρουσιάζονται προτάσεις εφαρμογής για την πολλαπλή ψυχοπαιδαγωγική αξιοποίηση του παιδικού σχεδίου από εκπαιδευτικούς, γονείς και ειδικούς επαγγελματίες.

Λίγα λόγια για τη συγγραφέα

Η Ηρώ Μυλωνάκου – Κεκέ είναι Καθηγήτρια στο Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Τα επιστημονικά – ερευνητικά της ενδιαφέροντα επικεντρώνονται: στην Κοινωνική Παιδαγωγική και στις διεπιστημονικές της συνέργειες∙ στη Συστημική Επιστήμη∙ στη Συνεργασία Σχολείου, Οικογένειας και Κοινότητας∙ στη Συνεκπαίδευση (Syneducation Model) παιδιών και ενηλίκων∙ στην Εκπαίδευση Ενηλίκων∙ στην Εκπαίδευση και στην επαγγελματική ανάπτυξη των Εκπαιδευτικών∙ στην ανάπτυξη της Δημιουργικότητας στη Σχολική Κοινότητα και στην Κοινωνία∙ στις Καινοτόμες Παιδαγωγικές Προσεγγίσεις∙ στην ψυχοπαιδαγωγική αξιοποίηση των Παιδικών Σχεδίων∙ στην κοινωνικοπαιδαγωγική προσέγγιση ζητημάτων, όπως: η εκπαίδευση στα ανθρώπινα δικαιώματα, η δημοκρατική εκπαίδευση, η διαπολιτισμική εκπαίδευση, η πρόληψη και η αντιμετώπιση αντικοινωνικών και αντιδημοκρατικών συμπεριφορών, η ετερότητα και η μοναδικότητα κάθε ανθρώπου, η συναισθηματική και κοινωνική εκπαίδευση και οι κοινωνικά ευάλωτες ομάδες.
Έργα της ιδίας (επιλογή):
Κοινωνική Παιδαγωγική: Θεωρία και Πράξη. Αθήνα: Εκδόσεις Παπαζήση, 2021.
Σχολείο, Οικογένεια και Κοινότητα: Συνεργασία, Ενδυνάμωση και Ανάπτυξη. Αθήνα: Εκδόσεις Αρμός, 2019.
Social Pedagogy in times of crisis in Greece. Special Issue of International Journal of Social Pedagogy (Guest Editor). London: UCL Institute of Education, 2015.
Κοινωνική Παιδαγωγική: Θεωρητικές, Επιστημολογικές και Μεθοδολογικές Διαστάσεις. Αθήνα: Διάδραση, 2013.
Συνεργασία Σχολείου, Οικογένειας και Κοινότητας: Θεωρητικές Προσεγγίσεις και Πρακτικές Εφαρμογές. Αθήνα, 2009.
Σύγχρονες θεωρητικές προσεγγίσεις στην Επικοινωνία Σχολείου, Οικογένειας και Κοινότητας. Αθήνα: Ατραπός, 2006.
Όταν τα Παιδιά Μιλούν με το Σχέδιο για τον Εαυτό τους, την Οικογένεια και τον Κόσμο τους. Αθήνα, 2005.
Ζητήματα Κοινωνικής Παιδαγωγικής. Αθήνα: Ατραπός, 2003.
Ο Προσωπικός Τρόπος Μάθησης για Μαθητές, Εκπαιδευτικούς και Γονείς: Θεωρητικές Προσεγγίσεις και Τρόποι Διερεύνησης. Αθήνα, 2002.
Συνεργατικές Δραστηριότητες στο Σχολείο και στην Οικογένεια: Τεχνικές, Τακτικές και Μέθοδοι. Αθήνα, 2002.
Βλέπω τον σημερινό κόσμο: Δημιουργικές– Διαθεματικές Δραστηριότητες για την «Ευέλικτη Ζώνη» του Δημοτικού Σχολείου. (Σε συνεργασία με την Ε. Μανούσου). ΥΠ.Ε.Π.Θ. Παιδαγωγικό Ινστιτούτο. Αθήνα, 2001.
Σχολείο και Οικογένεια. Από την Απομόνωση στην Αλληλεπίδραση: Μία επικοινωνιακή προσέγγιση. Αθήνα, 1999.
Ο Σχεδιαστικός Λόγος των Παιδιών: Ολική προσέγγιση. Αθήνα, 1998.