Εμείς και οι άλλοι – Του Π. Αδαμίδη
Του
ΠΟΛΥΚΑΡΠΟΥ ΑΔΑΜΙΔΗ
Δικηγόρου, LL.M (Harvard’ 95), ΔΝ, αν. Καθηγητή
Κοινοτικού Δικαίου, Προμηθειών και Διεθνών Σχέσεων
στη Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων
Ορθά επισημάνθηκε τις τελευταίες ημέρες, εν είδει αυτονόητης επιβεβαίωσης, ότι η στάση της χώρας μας δεν ετεροκαθορίζεται. Αφορμή στάθηκαν ερωτήματα και εικασίες εις ό,τι αφορά τις εσωτερικές πολιτικές διεργασίες και εξελίξεις, με ορόσημο αναφοράς τον χρόνο διεξαγωγής των επόμενων κοινοβουλευτικών εκλογών.
Εύλογα, η διαπίστωση αυτή καλύπτει και τα θέματα διαμόρφωσης εξωτερικής πολιτικής, επιλογής προτεραιοτήτων και σύναψης συμμαχιών. Είναι η ελάχιστη πρόνοια επιβίωσης και ανασκευής κατηγοριών που άσπονδοι φίλοι και εχθροί εκτοξεύουν εναντίον μας, κατατείνοντας στους αφορισμούς ότι μέριμνά μας είναι «να περικυκλώσουμε την Τουρκία». Όχι ότι αυτό, με τις σημερινές δυνατότητες και δεδομένα, είναι σκόπιμο ή μπορεί να γίνει, αλλά προκειμένου σε κάθε περίπτωση να μη δώσουμε προσχήματα σε όσους προσπαθούν να δικαιολογήσουν τις διαρκείς παραβιάσεις του Διεθνούς Δικαίου από πλευράς τους.
Η ορθή επισήμανση ότι κάθε κράτος που σέβεται τον εαυτό του δεν πορεύεται με βάση τις προσδοκίες για το πώς ενεργούν οι άλλοι αφορά τόσο τις εκτιμήσεις ως προς τη στάση των άλλων όσο και τις ενδεχόμενες –κρύφιες κατά κανόνα– συνεννοήσεις ή συμφωνίες μαζί τους. Και για να μην υπάρχει περιθώριο για παρανοήσεις, οι σχετικές επισημάνσεις, κατά πρώτον, αφορούν τις σχέσεις μας με τους Τούρκους. Η εμπειρία μας, εξάλλου, από τη συμπεριφορά του λεγόμενου σύγχρονου τουρκικού κράτους δεν επιτρέπει θεωρητικά καλόπιστες και ουσιαστικά αφελείς και επιζήμιες για τα εθνικά συμφέροντα προσεγγίσεις.
Πρώτο χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η στάση των Τούρκων έναντι ημών κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και της Κατοχής. Αφού, λοιπόν, είχε προηγηθεί η –τουλάχιστον ατυχής– λεγόμενη ελληνοτουρκική φιλία και το φιάσκο της «αδερφοποίησης» ως ειρηνοποιών των Βενιζέλου και Κεμάλ, όταν ήταν ακόμα άταφοι οι μυριάδες Έλληνες του Πόντου και της Μικράς Ασίας, τα θύματα δηλαδή της τουρκικής γενοκτονικής μανίας, η Τουρκία κάθε άλλο παρά συνέδραμε τους χειμαζόμενους από την τριπλή κατοχή Έλληνες. Κι αυτό παρά τις σχετικές συνεννοήσεις που λέγεται ότι είχαν υπάρξει.
Όσοι Έλληνες αναζητούσαν καταφύγιο στα μικρασιατικά παράλια και ασφαλή οδό διαφυγής στη Μέση Ανατολή, για να επιβιώσουν και να συνεχίσουν τον αγώνα κατά των δυνάμεων του Άξονα, διέτρεχαν διαρκώς τον κίνδυνο να συλληφθούν από τις τουρκικές αρχές και να επιστραφούν στις κατοχικές δυνάμεις. Αλλά και το ατμόπλοιο «Κουρτουλούς», το οποίο απέπλευσε από την Κωνσταντινούπολη για να μεταφέρει επισιτιστική βοήθεια, που αποκτήθηκε με δωρεές ομογενών, για τους λιμοκτονούντες Έλληνες της Αθήνας, παρέδωσε μόλις το 1/3 του αρχικού φορτίου του, καθώς το μεγαλύτερο μέρος του κατακρατήθηκε, όπως λέγεται, από τους Τούρκους.
Η Ιστορία, όμως, δεν εξαντλείται κατά τη διάρκεια της Κατοχής. Έτσι, και ενώ το 1953 συνάπτεται το λεγόμενο Βαλκανικό Σύμφωνο, η στρατιωτική δηλαδή συμφωνία μεταξύ Ελλάδας, Τουρκίας και τιτοϊκής Γιουγκοσλαβίας, η τουρκική ηγεσία δεν διστάζει όχι απλώς να ανεχθεί αλλά και να οργανώσει και να υλοποιήσει το πογκρόμ κατά των Ελλήνων της Κωνσταντινούπολης τον Σεπτέμβριο του 1955. Η Κύπρος ήταν μόνο η αφορμή.
Και επειδή ο λόγος έγινε και για την Κύπρο, είναι γνωστή πλέον σε όλους η προδοτική ευήθεια όσων δεν αντέδρασαν στην τουρκική εισβολή, καθησυχάζοντας ότι δεν ήταν τίποτα παραπάνω από μια άσκηση! Προφανώς, και αυτοί οι δυστυχείς, πλην όμως εγκληματίες, κάποιες συνεννοήσεις είχαν κάνει και κάποιες εγγυήσεις είχαν λάβει από την απέναντι πλευρά. Τα ιστορικά παραδείγματα είναι πολλά και πρόσφατα. Και επιβεβαιώνουν ότι ρητές ή άρρητες συνεννοήσεις με τους «απέναντι» είναι δηλωτικές είτε ανοησίας είτε απελπισίας, είτε συνδυασμού τους. Δεν μπορούν να αφορούν τη χώρα μας.
