Δέκα μέτρα για να αντιμετωπιστούν οι ελλείψεις φαρμάκων!

–«Η επάρκεια είναι εξασφαλισμένη και δεν θα υπάρχει καμία επιβάρυνση στους πολίτες»

Του
ΑΡΗ ΜΠΕΡΖΟΒΙΤΗ

Δραματικές διαστάσεις έχει πάρει το πρόβλημα της έλλειψης φαρμάκων, αφού χιλιάδες ασθενείς καθημερινά ψάχνουν απεγνωσμένα από φαρμακείο σε φαρμακείο το φάρμακο που χρειάζονται για τη θεραπεία τους, χωρίς να καταφέρνουν να το βρουν.

Το τελευταίο διάστημα οι ελλείψεις εντοπίζονται κυρίως στα ιδιωτικά φαρμακεία και αφορούν κατά κύριο λόγο περίπου 232 σκευάσματα με δραστική ουσία την παρακεταμόλη (αντιπυρετικά), καθώς και πνευμονολογικά εισπνεόμενα φάρμακα, αντιβιοτικά, αντιδιαβητικά, αντιεπιληπτικά, αντιπηκτικά, αντικαταθλιπτικά κ.ά. Δεν καταγράφονται ελλείψεις φαρμάκων στα νοσοκομεία ή στα φαρμακεία του ΕΟΠΥΥ, πλην ελάχιστων εξαιρέσεων, που αφορούν 37 φάρμακα.

Ωστόσο, το ζήτημα δεν είναι σημερινό. Εδώ και χρόνια –κατά περιόδους– λείπουν από την αγορά φάρμακα που έχουν στη χώρα μας χαμηλότερη τιμή από ό,τι σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, γιατί γίνονται παράλληλες εξαγωγές. Συγκεκριμένα, στην αγορά δραστηριοποιούνται φαρμακαποθήκες-«μαϊμού», οι οποίες μαζεύουν από τα φαρμακεία τα φθηνά φάρμακα και τα εξάγουν παράνομα σε χώρες όπου κυκλοφορούν με ακριβότερη τιμή.

Δεκάδες υπουργοί Υγείας, διαφόρων κυβερνήσεων, δεν έχουν καταφέρει να ελέγξουν την κατάσταση αυτή, γιατί όταν ανακαλύπτουν τις παράνομες φαρμακαποθήκες και τις κλείνουν, και μάλιστα με αυστηρά πρόστιμα, αυτές ανοίγουν με άλλη εταιρική μορφή και συνεχίζουν την παράνομη δραστηριότητά τους. Ήδη, πριν από δέκα μέρες, το υπουργείο Υγείας έκλεισε δύο φαρμακαποθήκες στη Θεσσαλονίκη γιατί δεν δέχθηκαν έλεγχο.

Πέρα όμως από τη διαχρονική αυτή αιτία, η κατάσταση έχει επιδεινωθεί ιδιαίτερα στη διάρκεια της πανδημίας και της ενεργειακής κρίσης, λόγω της έλλειψης πρώτων υλών, αφού τα περισσότερα εργοστάσια παραγωγής βρίσκονται σε χώρες της Ασίας (Κίνα, Ινδία) και τώρα είτε υπολειτουργούν είτε έχουν αναστείλει την παραγωγή τους. Βέβαια, το φαινόμενο είναι παγκόσμιο και περισσότερο έντονο στις ευρωπαϊκές χώρες, οι οποίες έχουν σχεδόν πλήρη εξάρτηση από τα ασιατικά εργοστάσια.

Στη χώρα μας το φαινόμενο είναι πιο περιορισμένο, αφού, χάρη στην ισχυρή ελληνική φαρμακοβιομηχανία, πολλά φάρμακα μπορούν να αντικατασταθούν από ελληνικά γενόσημα με παρόμοια χημική σύνθεση. Έτσι, στην παρούσα φάση, το πρόβλημα οφείλεται στην έξαρση των εποχικών ιώσεων και δεν αφορά τις τιμές ή τις εξαγωγές, αλλά την παραγωγή και την καθυστέρηση της τροφοδοσίας της αγοράς.

Αυξήσεις σε φθηνά φάρμακα, χωρίς επιβάρυνση στους πολίτες
Σε έκτακτη ενημέρωση που πραγματοποιήθηκε την Τετάρτη, ο υπουργός Υγείας Θάνος Πλεύρης τόνισε ότι «δεν υπάρχει κανένας λόγος ανησυχίας, η επάρκεια των φαρμάκων στην ελληνική αγορά είναι απολύτως διασφαλισμένη». Για να παραμείνουν τα φθηνά φάρμακα στην αγορά –κυρίως τα ελληνικά γενόσημα– και να μη δημιουργήσουν πρόβλημα στην επάρκεια, οδηγώντας σε ακριβότερες θεραπείες, θα υπάρξουν αυξήσεις μερικών λεπτών που δεν θα επιβαρύνουν τον ασθενή.

Ήδη από το καλοκαίρι, στα φθηνά φάρμακα που προμηθεύονται τα νοσοκομεία μπήκε πλαφόν στο clawback και γι’ αυτόν τον λόγο σήμερα δεν υπάρχει πρόβλημα τροφοδοσίας των νοσοκομείων με τις συγκεκριμένες δραστικές ουσίες που παρουσιάζουν έλλειψη. Επίσης, τέθηκαν κλειστοί προϋπολογισμοί ώστε τα συγκεκριμένα φάρμακα που παρουσιάζουν έλλειψη να έχουν δικό τους προϋπολογισμό με λιγότερες επιβαρύνσεις. Όσον αφορά το σκέλος των παράλληλων εξαγωγών, διευρύνθηκε η απαγόρευση για όλα τα φάρμακα που παρουσιάζουν έλλειψη και έχουν εντατικοποιηθεί οι έλεγχοι.

Μπούσουλας για τα ΜΗΣΥΦΑ
Στη διάρκεια της έκτακτης ενημέρωσης, ο πρόεδρος του ΕΟΦ Δημήτρης Φιλίππου ανέφερε ότι υπάρχει επάρκεια γενοσήμων για την αντιμετώπιση των ελλείψεων κυρίως σε αντιβιώσεις, αντιπυρετικά και παιδικά φάρμακα. Ειδικότερα, ο ΕΟΦ, μέσω λίστας που θα παραθέτει στην ιστοσελίδα του (www.eof.gr), θα ενημερώνει κοινό και επαγγελματίες υγείας για τα φάρμακα που παρουσιάζουν έλλειψη. Τα στοιχεία θα επικαιροποιούνται συνεχώς, ενώ θα αναρτηθεί ένας μπούσουλας για τα ΜΗΣΥΦΑ, ώστε ο πολίτης να γνωρίζει σε ποια σκευάσματα βρίσκεται η ουσία παρακεταμόλη και θα έχει τη δυνατότητα να ζητά το εκάστοτε φάρμακο που είναι διαθέσιμο. Επίσης, θα αποσταλεί στην ΗΔΙΚΑ λίστα με 94 κατηγορίες συνταγογραφούμενων φαρμάκων. Έτσι, κατά την ηλεκτρονική συνταγογράφηση, ο γιατρός θα παρέχει ανοιχτή συνταγή, ώστε ο ασθενής να παίρνει όποιο φάρμακο με την ίδια δραστική ουσία υπάρχει διαθέσιμο. Σύμφωνα με τον κ. Φιλίππου, για περίπου 150 – 160 φάρμακα η κατάσταση θα ομαλοποιηθεί μέσα στις επόμενες δέκα μέρες. Επισήμανε ακόμα ότι υπάρχει περιορισμένη προμήθεια της αγοράς λόγω εορτών και ότι από αύριο, Δευτέρα, που όλο το σύστημα θα είναι σε πλήρη λειτουργία, σταδιακά θα ξεκινήσει η ομαλοποίηση της αγοράς.

Τα νέα μέτρα που θα εφαρμοστούν
Στο μεταξύ, έπειτα από ευρεία σύσκεψη που πραγματοποιήθηκε υπό τον υπουργό Υγείας, με τη συμμετοχή εκπροσώπων των ΕΟΦ, ΙΦΕΤ, ΠΕΦ, ΣΦΕΕ, ΠΦΣ, καθώς και εκπρόσωπο του Πανελλήνιου Συλλόγου Φαρμακαποθηκαρίων, αναφορικά με τις ελλείψεις που παρουσιάζονται σε συγκεκριμένα φάρμακα, αποφασίστηκε η επικαιροποίηση των μέτρων ως εξής:

1) Συνέχιση των ελέγχων των φαρμακαποθηκών για τη μη εξαγωγή των ελλειπτικών φαρμάκων, με μοναδική ποινή την αναστολή λειτουργίας σε όσες φαρμακαποθήκες δεν συνεργάζονται ή διατηρούν αποθεματικό.
2) Συνέχιση του ελέγχου στις φαρμακευτικές εταιρείες για να διαπιστωθεί ότι έχουν την επάρκεια των φαρμάκων για την κάλυψη της ελληνικής αγοράς, ιδίως αντιπυρετικών και παιδιατρικών φαρμάκων.
3) Αύξηση των παραγγελιών από τον ΙΦΕΤ για τις δραστικές ουσίες στις οποίες παρουσιάζεται παγκόσμια έλλειψη.
4) Ενημέρωση από τον ΕΟΦ για τα φάρμακα που λείπουν από την αγορά, ενώ παράλληλα θα γνωστοποιείται πού υπάρχει υποκατάσταση φαρμάκων. Με τον τρόπο αυτό οι πολίτες θα γνωρίζουν ποιο γενόσημο, αντί συ­γκεκριμένου επώνυμου φαρμάκου, αντίστοιχης αποτελεσματικότητας μπορούν να προμηθευθούν.
5) Επέκταση της συνταγογράφησης γενοσήμων φαρμάκων εκεί που υπάρχουν ελλείψεις.
6) Εξορθολογισμός των τιμών στα φάρμακα τα οποία είναι ελλειπτικά και πολύ χαμηλής κοστολογικής αξίας.
7) Ύπαρξη συνεχούς συνεργασία με τους φαρμακοποιούς, ώστε να μπορεί να εξυπηρετείται καλύτερα ο πολίτης όταν προκύπτουν ελλείψεις.
8) Αύξηση της ηλεκτρονικής συνταγογράφησης στα ελλειπτικά φάρμακα.
9) Ενημέρωση των γιατρών για τις ελλείψεις φαρμάκων, ώστε να προσαρμόζεται η συνταγογράφηση σε α­ντίστοιχα θεραπευτικής αξίας.
10) Επιπλέον, αποφασίστηκε ότι η ελληνική φαρμακοβιομηχανία θα εξαντλήσει τις δυνατότητες αύξησης παραγωγής των γενοσήμων και οι πολυεθνικές εταιρείες θα εντείνουν την εισαγωγή των ελλειπτικών φαρμάκων.

ΤΟ ΠΑΡΟΝ