Οι «πειρασμοί» του Ερντογάν για την επιβολή τετελεσμένων!
Σε κρίσιμη καμπή τα ελληνοτουρκικά το 2023
–Το χαρτί του ΝΑΤΟ παίζει η Άγκυρα
Του
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΤΣΑΚΑΛΟΥ
Xρονιά κρίσιμη για τα ελληνοτουρκικά αναμένεται το 2023, καθώς οι διπλές εκλογές στην Ελλάδα, οι αμφίρροπες προεδρικές εκλογές στην Τουρκία και οι προεδρικές εκλογές στην Κύπρο, σε συνδυασμό με την πρωτοφανή –μετά την περίοδο των Ιμίων– γενικευμένη ρητορική κλιμάκωση της τουρκικής αμφισβήτησης ελληνικών και κυπριακών κυριαρχικών δικαιωμάτων, συνθέτουν ένα εξαιρετικά εύφλεκτο σκηνικό.
Μετά την επεισοδιακή, όπως αποδείχθηκε, συνάντηση Μητσοτάκη – Ερντογάν, η Τουρκία έχει επιλέξει τη στρατηγική της γενικευμένης αμφισβήτησης των ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων, βάζοντας διαρκώς στο τραπέζι όχι πια μια διαφορετική αντίληψη για την οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών, αλλά την αμφισβήτηση της κυριαρχίας των νησιών. Με στόχο να απονομιμοποιήσει το δικαίωμα της Ελλάδας σε άμυνα, απαιτώντας ουσιαστικά την αποστρατιωτικοποίηση των νησιών, η Τουρκία δουλεύει μεθοδικά και σταθερά και το σενάριο επίρριψης ευθυνών για το ό,τι συμβεί στην Ελλάδα, καθώς η ίδια θα εμφανίζεται ότι αντιδρά στην «παραβίαση των συνθηκών» από την Αθήνα και για την αντιμετώπιση της «απειλής» που αντιμετωπίζει από την «ελληνική επιθετικότητα».
Οι ευσεβείς πόθοι ότι απλώς ο κ. Ερντογάν έχει επιλέξει την όξυνση για προεκλογικούς και μόνο σκοπούς διαψεύδονται καθημερινά, καθώς είναι προφανές ότι η ένταση η οποία συσσωρεύεται και η καθημερινή καταγγελία της Ελλάδας ως «ενοχλητικού, αλαζόνα και ατίθασου εχθρού» από το σύνολο της τουρκικής ηγεσίας δεν θα εξαφανισθεί σε μία μέρα μετά τη νίκη ή την ήττα του Ερντογάν στις προεδρικές εκλογές.
Το τουρκικό κατεστημένο θα επιλέξει το πότε και το πώς θα δρομολογηθεί η εκτόνωση αυτής της έντασης, με τρόπο όμως ώστε να εμφανιστεί στο εσωτερικό ως νίκη της «παντοδύναμης Τουρκίας έναντι ενός αυθάδη γείτονα».
Ακραία δήλωση Ερντογάν: Καθίστε φρόνιμα και δεν θα σας χτυπήσουμε με πυραύλους
Η διαρκής προβολή των επιτευγμάτων της τουρκικής πολεμικής βιομηχανίας, είτε αφορά τα drones, είτε τις νέες φρεγάτες τουρκικής κατασκευής, είτε τα σύγχρονα πυραυλικά συστήματα τύπου «Tayfun», αποσκοπεί φυσικά στην προώθηση του αφηγήματος της, χωρίς εξαρτήσεις, στρατιωτικής ισχύος της Τουρκίας. Συγχρόνως όμως καλλιεργεί και την αντίληψη ότι οποιαδήποτε λύση των προβλημάτων με την Ελλάδα θα προέλθει όχι από τον διάλογο και τον συμβιβασμό, αλλά με όρους ισχύος.
Στην Τουρκία έχουν μελετήσει πολύ καλά το πολιτικό καλεντάρι στην Ελλάδα και γνωρίζουν ότι η χώρα αμέσως μετά τις γιορτές μπαίνει σε μια ρευστή πολιτική κατάσταση τουλάχιστον πέντε μηνών, κατά τη διάρκεια των οποίων η κυβέρνηση Μητσοτάκη θα μπει ίσως στον πειρασμό για δυναμική αντιμετώπιση των όποιων προκλήσεων και αμέσως μετά το πιθανότερο είναι να βρεθεί στη θέση της για διάστημα τουλάχιστον ενός μήνα μια υπηρεσιακή κυβέρνηση, η οποία δύσκολα θα μπορεί να χειρισθεί και αντιμετωπίσει μια σοβαρή κρίση, με δεδομένη την πολιτική όξυνση στην Ελλάδα.
Στήνει κατευθυνόμενο κύμα προσφύγων η Άγκυρα
Το Προσφυγικό είναι το πρώτο ζήτημα στο οποίο η Άγκυρα έχει την ευκαιρία να δοκιμάσει τις αντοχές της Αθήνας. Η καλλιέργεια, όλους τους προηγούμενους μήνες, του θέματος των «απάνθρωπων επαναπροωθήσεων» μεταναστών και προσφύγων είχε στόχο να καταστήσει πιο δύσκολη την αποτελεσματική φρούρηση των ελληνικών συνόρων. Ένα νέο, κατευθυνόμενο κύμα προσφύγων προς την Ελλάδα θα θέσει εκ των πραγμάτων μια ελληνική κυβέρνηση στη δύσκολη θέση να αντιδράσει δυναμικά και να το αποκρούσει.
Αυτό εκτιμούν στην Τουρκία ότι θα δημιουργήσει και στο εσωτερικό της Ελλάδας αντιπαράθεση, λόγω των… ευαισθησιών ορισμένων πολιτικών δυνάμεων στο Προσφυγικό, κυρίως όμως θα αποδυναμώσει την όποια στήριξη απολαμβάνει η Ελλάδα από τους εταίρους της στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ.
Το δυσκολότερο, όμως, στοίχημα για τον Ταγίπ Ερντογάν είναι η κατοχύρωση και εμπέδωση του τουρκολιβυκού μνημονίου, που αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα του οράματος της «Γαλάζιας Πατρίδας». Το ενδεχόμενο πολιτικών εξελίξεων στη Λιβύη, όπου μια νέα κυβέρνηση θα επιλέξει να ανοίξει διάλογο με την Ελλάδα για τις θαλάσσιες ζώνες, αλλά κυρίως η στάση της Αιγύπτου, που δείχνει, σε ό,τι αφορά τουλάχιστον την περιοχή δυτικά του 28ου μεσημβρινού, να αμφισβητεί τη «Γαλάζια Πατρίδα», υποχρεώνουν την Άγκυρα να κινηθεί προληπτικά ώστε να επιβάλει τετελεσμένα.
Οι επιλογές είναι συγκεκριμένες. Η Τουρκία μπορεί να στείλει ερευνητικό σκάφος σε περιοχή εκτός της ελληνοαιγυπτιακής συμφωνίας (ώστε να μην προκαλέσει αντίδραση της Αιγύπτου), αλλά και σε περιοχές νότια της Κρήτης, εκεί που η Λιβύη διεκδικεί υφαλοκρηπίδα βάσει της προβολής των συντεταγμένων του τουρκολιβυκού μνημονίου προς δυσμάς, η οποία επικαλύπτει την ελληνική υφαλοκρηπίδα βάσει της μέσης γραμμής. Η Αθήνα προφανώς δεν μπορεί να μείνει αδιάφορη, αλλά θα πρέπει να στραφεί εναντίον της λιβυκής κυβέρνησης, η οποία θα έχει προσκαλέσει την κρατική τουρκική εταιρεία ΤΡΑΟ για έρευνες.
Το άλλο σενάριο, το οποίο και πάλι θα εκτελεσθεί με τρόπο ώστε να μην ενοχλεί την Αίγυπτο, είναι η αποστολή ερευνητικού σκάφους σε περιοχή νοτίως του Καστελλόριζου, εκτός της ελληνοαιγυπτιακής συμφωνίας, και σε περιοχή που αποτελεί δυνητική ελληνική υφαλοκρηπίδα. Η αντίδραση της Ελλάδας θα πρέπει να θεωρείται δεδομένη σε μια τέτοια πρόκληση, καθώς η κυβέρνηση Μητσοτάκη δεν θα αντέξει επανάληψη του επεισοδίου του 2020 με το «Oruc Reis». Αυτό όμως το σκηνικό θα είναι εξαιρετικά επικίνδυνο για σοβαρή κλιμάκωση, καθώς θα φέρει και πάλι τους δύο στόλους απέναντι, ειδικά σε μια περίοδο που η ρητορική ένταση έχει φτάσει στο κόκκινο και δεν υπάρχει κανένας σοβαρός δίαυλος επικοινωνίας μεταξύ των δύο χωρών.
Οι προσπάθειες μεσολάβησης από το Βερολίνο είναι θνησιγενείς και αυτό φάνηκε και από την πρώτη συνάντηση Καλίν – Μπούρα. Και ήταν αναμενόμενο αυτό, καθώς η κ. Μπούρα προφανώς δεν έχει το στάτους του κ. Καλίν, ο οποίος είναι, εκτός από διπλωματικός σύμβουλος, και ο πιο στενός επιτελικός συνεργάτης του κ. Ερντογάν. Ακόμη και ο γερμανός σύμβουλος του κ. Σολτς, πρέσβης Γενς Πλέτνερ, δεν θεωρείται ιδιαίτερα αξιόπιστος και αντικειμενικός έναντι της χώρας μας, αν κρίνουμε από την εμπειρία της θητείας του ως πρέσβη της Γερμανίας στην Ελλάδα.
Η Άγκυρα παίζει το χαρτί του ΝΑΤΟ
Το τελευταίο διάστημα, η Άγκυρα παίζει και το χαρτί του ΝΑΤΟ, ώστε να εγκλωβίσει την Ελλάδα σε διάλογο σε έναν μηχανισμό όπου η ίδια διαθέτει βέτο και μέσω αυτού έχει κατοχυρώσει στη Συμμαχία de facto αποδοχή κρίσιμων θέσεών της, όπως η μη αναγνώριση του ελληνικού εναέριου χώρου των 10 ν.μ., η εξαίρεση των νησιών που έχουν δήθεν υποχρέωση αποστρατιωτικοποίησης από νατοϊκούς σχεδιασμούς, ακόμη και η αποφυγή σχεδιασμού ασκήσεων σε νησιά και νησίδες που η Τουρκία θεωρεί «γκρίζες ζώνες».
Για τον κ. Ερντογάν, ο οποίος αντιμετωπίζει δυσκολίες για να εξασφαλίσει το πράσινο φως για επέμβαση στη Συρία και συνεχίζει να μην έχει πρόσβαση αλλά και την αποδοχή που θα ήθελε από τον Λευκό Οίκο, το Αιγαίο και η Ανατολική Μεσόγειος, η Ελλάδα και η Κύπρος προβάλλουν ως βολικοί στόχοι προκειμένου να πάει στις εκλογές έχοντας ένα ακόμη χαρτί στα χέρια του, αυτό μιας «εθνικής νίκης».
Στην Αθήνα, όπου η διαμόρφωση της πολιτικής στα ελληνοτουρκικά έχει αφεθεί σε κάθε λογής απόστρατους και διεθνολόγους αμφίβολου κύρους, ενώ τα ελληνικά κανάλια βομβαρδίζουν καθημερινά την κοινή γνώμη με ειδήσεις από την Τουρκία, κάτι που τα μετατρέπει σε εργαλεία των υβριδικών επιχειρήσεων της Άγκυρας, η ευθύνη του πολιτικού κόσμου το επόμενο διάστημα θα είναι μεγάλη.
Κυρίως θα πρέπει να αντιληφθεί την κρισιμότητα των στιγμών, ώστε να διαμορφωθεί μία, κατά το δυνατόν, μίνιμουμ συναίνεση για τη διαχείριση μιας κρίσης με την Τουρκία – παρά τον «δικαιολογημένο» πειρασμό εμπλοκής όλων των θεμάτων στην προεκλογική αντιπαράθεση…
