Λογοτεχνία και Τραύμα – Το 1974 στην κυπριακή και ελλαδική λογοτεχνία

Συγγραφέας
Σελιώτη Βασιλική

Προ­νο­μι­α­κά αφη­γη­μα­τι­κό πε­δίο η λο­γο­τε­χνία όχι μό­νο λει­τουρ­γεί ως ένα ανα­κου­φι­στι­κό απο­θε­τή­ριο της εμπει­ρί­ας εκεί­νων που επι­βί­ω­σαν από με­γά­λα συλ­λο­γι­κά τραύ­μα­τα, αλ­λά, ταυ­τό­χρο­να, με­τα­τρέ­πει τα τραύ­μα­τα αυτά σε κε­φά­λαιο λό­γου με δι­αρ­κή πα­ρου­σία στη δη­μό­σια ζωή.

Το βι­βλίο ασχο­λεί­ται ακρι­βώς με ένα τέ­τοιο συλ­λο­γι­κό τραύ­μα και τη λο­γο­τε­χνι­κή αντα­πό­κρι­ση σ¹ αυτό. Πρό­κει­ται για τα γε­γο­νό­τα του 1974 στην Κύ­προ, το πρα­ξι­κό­πη­μα και την τουρ­κι­κή στρα­τι­ω­τι­κή εισβο­λή που το ακο­λού­θη­σε.

Κα­τα­θέ­τει, επο­μέ­νως, στη με­λέ­τη της λο­γο­τε­χνί­ας του τραύ­μα­τος την πε­ρί­πτω­ση του κυ­πρι­α­κού ¹74, δι­ε­ρευ­νώ­ντας το πώς αυτό εγ­γρά­φε­ται στην ελ­λη­νι­κή –ελ­λα­δι­κή και ελ­λη­νο­κυ­πρι­α­κή– λο­γο­τε­χνία: την απο­τύ­πω­ση θυ­μα­τι­κών ταυ­το­τή­των οι οποί­ες συ­χνά επι­κα­λύ­πτο­νται με εκεί­νες των θυ­τών, την ασύμ­με­τρη πρόσ­λη­ψη του κοι­νού κα­τά τα άλ­λα πλήγ­μα­τος από την ελ­λα­δι­κή και ελ­λη­νο­κυ­πρι­α­κή πλευ­ρά, ζη­τή­μα­τα ταυ­τό­τη­τας, λει­τουρ­γί­ας της μνή­μης, του χρό­νου και του χώ­ρου, αλ­λά και τη βί­ω­ση του τραύ­μα­τος αυτού με έμ­φυ­λους όρους, κα­θώς και την αντί­στοι­χη ανα­κα­τα­σκευή του στη λο­γο­τε­χνι­κή πα­ρα­γω­γή.

Το βι­βλίο τι­μή­θη­κε με το «Κρα­τι­κό Βρα­βείο Με­λέ­της (Μο­νο­γρα­φί­ας)/Δο­κι­μίου για τη Λο­γο­τε­χνία 2021» από το Υφυ­πουρ­γείο Πο­λι­τι­σμού της Κυ­πρι­α­κής Δη­μο­κρα­τί­ας.

Δήλωσαν για το βιβλίο

«Η με­λέ­τη απο­τε­λεί ένα συ­γκρι­τι­κό και δι­α­θε­μα­τι­κό εγ­χεί­ρη­μα με αφορ­μή το τραύ­μα του 1974. Η συγ­γρα­φέ­ας εκ­κι­νεί από ένα ση­μείο ανα­φο­ράς του δη­μό­σιου και ιδι­ω­τι­κού βίου κα­τά τη δι­άρ­κεια της τε­λευ­ταί­ας πε­ντη­κο­ντα­ε­τί­ας: τη συρ­ροή των ιστο­ρι­κών γε­γο­νό­των που κο­ρυ­φώ­θη­καν με το πρα­ξι­κό­πη­μα και την τουρ­κι­κή εισβο­λή. Ερευ­νά πώς και πό­σο επέ­δρα­σαν δι­α­πλα­στι­κά τα γε­γο­νό­τα αυτά στις συ­νει­δή­σεις και πώς με­τα­σχη­μα­τί­στη­καν τα τραυ­μα­τι­κά βι­ώ­μα­τα (με δι­α­φο­ρε­τι­κή έντα­ση και έκτα­ση σε Κύ­προ και Ελ­λά­δα) σε λο­γο­τε­χνι­κό λό­γο, σε ποί­η­ση, δι­ή­γη­μα και μυ­θι­στό­ρη­μα. Πώς αντα­πο­κρί­θη­καν στη μνή­μη του τραύ­μα­τος δι­α­φο­ρε­τι­κές γε­νι­ές συγ­γρα­φέ­ων και δι­α­φο­ρε­τι­κού φύ­λου συγ­γρα­φείς. Τα βι­ώ­μα­τα που με­του­σι­ώ­θη­καν λο­γο­τε­χνι­κά είχαν ια­μα­τι­κό απο­τέ­λε­σμα για την ψυ­χι­κή συ­γκρό­τη­ση των προ­σώ­πων (λο­γο­τε­χνών και ανα­γνω­στών) ή, αντί­θε­τα, συ­ντή­ρη­σαν την τραυ­μα­τι­κή μνή­μη; Στο επί­κε­ντρο της με­λέ­της βρί­σκε­ται το συλ­λο­γι­κό τραύ­μα του και η δι­αρ­κής του πα­ρου­σία στη δη­μό­σια ζωή. Με αφε­τη­ρία τις λο­γο­τε­χνι­κές απο­τυ­πώ­σεις του κυ­πρι­α­κού δρά­μα­τος στην ελ­λα­δι­κή και ελ­λη­νο­κυ­πρι­α­κή λο­γο­τε­χνία (μαρ­τυ­ρί­ες, ποί­η­ση, πε­ζο­γρα­φία), κα­θώς και την αντα­πό­κρι­ση δι­α­φο­ρε­τι­κών γε­νι­ών σε αυτό, η με­λε­τή­τρια επο­πτεύει με πλη­ρό­τη­τα και πα­ρα­με­τρι­κά ένα σύν­θε­το υλι­κό, το οποίο εκτεί­νε­ται σε ποι­κί­λες πε­ρι­ο­χές: στα ζη­τή­μα­τα της ταυ­τό­τη­τας, της μνή­μης, του χώ­ρου και του χρό­νου, και της έμ­φυ­λης βί­ω­σης του τραύ­μα­τος.»

— Κρα­τι­κά Βρα­βεία Λο­γο­τε­χνί­ας για εκ­δό­σεις του έτους 2021 του Υφυ­πουρ­γείου Πο­λι­τι­σμού της Κυ­πρι­α­κής Δη­μο­κρα­τί­ας

Λίγα λόγια για τη συγγραφέα 

Η Βα­σι­λι­κή Σε­λι­ώ­τη κα­τά­γε­ται από τον Άγιο Βα­σί­λειο Κο­ριν­θί­ας. Σπού­δα­σε Φι­λο­λο­γία στο Πα­νε­πι­στή­μιο Ιω­αν­νί­νων και είναι αρι­στού­χος δι­δά­κτο­ρας του Αρι­στο­τέ­λειου Πα­νε­πι­στή­μιου Θεσ­σα­λο­νί­κης. Ζει στην Κύ­προ όπου ερ­γά­ζε­ται στη Μέ­ση Εκ­παί­δευ­ση. Εκ­πό­νη­σε σει­ρά βι­βλί­ων για τον εκ­παι­δευ­τι­κό σχε­τι­κά με τη λο­γο­τε­χνία και ερ­γά­στη­κε για τη δη­μι­ουρ­γία των νέ­ων Ανα­λυ­τι­κών Προ­γραμ­μά­των, ιδι­αί­τε­ρα για το Ανα­λυ­τι­κό Πρό­γραμ­μα Λο­γο­τε­χνί­ας. Υπήρ­ξε μέ­λος της Συ­ντα­κτι­κής Επι­τρο­πής των σχο­λι­κών αν­θο­λο­γί­ων λο­γο­τε­χνί­ας για τις τρεις τά­ξεις του Γυ­μνα­σίου Ο λό­γος ανά­γκη της ψυ­χής. Τα κύ­ρια ερευ­νη­τι­κά της εν­δι­α­φέ­ρο­ντα αφο­ρούν ζη­τή­μα­τα που απορ­ρέ­ουν από τις σχέ­σεις της Λο­γο­τε­χνί­ας με την Ιστο­ρία κα­θώς και τη Δι­δα­κτι­κή της Λο­γο­τε­χνί­ας. Έχει λά­βει μέ­ρος με ανα­κοι­νώ­σεις σε επι­στη­μο­νι­κά συ­νέ­δρια και ημε­ρί­δες και έχει δη­μο­σι­εύ­σεις σε συλ­λο­γι­κούς τό­μους, πρα­κτι­κά συ­νε­δρί­ων και πε­ρι­ο­δι­κά για ζη­τή­μα­τα της νε­ο­ελ­λη­νι­κής φι­λο­λο­γί­ας και της σύγ­χρο­νης ιστο­ρί­ας. Το 2016 εκ­δό­θη­κε το πρώ­το της βι­βλίο με τίτ­λο Βρε­τα­νι­κά στρα­τό­πε­δα Εβραί­ων προ­σφύ­γων στην Κύ­προ (1946-1949) από τις εκ­δό­σεις Επί­κε­ντρο.

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΕΠΙΚΕΝΤΡΟ

Κατηγορία: ΙΣΤΟΡΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ, ΔΟΚΙΜΙΑ – ΜΕΛΕΤΕΣ
ISBN 9786182040270