Η σφήνα της Τουρκίας στην Αίγυπτο και η υπονόμευση των συμμαχιών της Ελλάδας

Το νέο παιχνίδι της Άγκυρας

Του
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΤΣΑΚΑΛΟΥ

Την εξουδετέρωση των συμμαχιών της Ελλάδας τόσο με ΗΠΑ και Γαλλία, αλλά κυρίως των στρατηγικών σχέσεων με την Αίγυπτο και τις αραβικές χώρες έχει βάλει ως στόχο η Άγκυρα, θεωρώντας ότι η Ελλάδα μόνη της και χωρίς στήριξη θα είναι ευάλωτη στις τουρκικές απειλές και στους εκβιασμούς.

Η τουρκική ηγεσία, με πρώτο τον Ερντογάν, συστηματικά στρέφεται με επιθετική ρητορική εναντίον της Ουάσινγκτον, των Παρισίων και των Βρυξελλών, κατηγορώντας ότι με τη στάση τους ενθαρρύνουν την Ελλάδα στην πολιτική της, η οποία σύμφωνα με τους Τούρκους είναι αυτή που δημιουργεί την ένταση στο Αιγαίο.

Όλη η επικοινωνιακή επίθεση των τελευταίων μηνών από την Άγκυρα στοχοποιεί την Ελλάδα, βάζοντας στην ατζέντα μια σειρά θεμάτων στα οποία θεωρεί ότι μπορεί να πλήξει την αξιοπιστία της Ελλάδας: Η αποστρατιωτικοποίηση των νησιών, το Προσφυγικό, οι υποτιθέμενες παραβιάσεις της Ελλάδας στον αέρα, όπου δεν αναγνωρίζει η Άγκυρα τον ελληνικό εναέριο χώρο των 10 ν.μ., αλλά και η μουσουλμανική μειονότητα της Θράκης.

Επίσης συστηματικά προσπαθεί να καλλιεργήσει την εικόνα ότι η αφορμή για την ένταση στην Ανατολική Μεσόγειο είναι οι «μαξιμαλιστικές» επιδιώξεις της Ελλάδας και ότι η Τουρκία απλώς αντιδρά στην προσπάθεια της Ελλάδας να οικειοποιηθεί όλη την υφαλοκρηπίδα της περιοχής…

Έτσι επιχειρείται η ενοχοποίηση κάθε στήριξης προς την Ελλάδα και επιδιώκεται τουλάχιστον η εξασφάλιση μιας πιο ισορροπημένης στάσης, καθώς η Τουρκία είναι γεγονός ότι για δεκαετίες είχε συνηθίσει ένα ιδιότυπο καθεστώς ασυλίας, με τη Δύση να κρατά στάση Ποντίου Πιλάτου, και τώρα ενοχλείται και προβληματίζεται από τη στήριξη που προσφέρεται στη χώρα μας.

Όμως το μεγάλο στοίχημα της Τουρκίας είναι να τορπιλίσει και να εξουδετερώσει τη σχέση της Ελλάδας με την Αίγυπτο και τις άλλες αραβικές χώρες. Με τα ΗΑΕ οι συνθήκες είναι καλύτερες για τις επιδιώξεις της Τουρκίας, καθώς τα Εμιράτα εξασφάλισαν τη δυνατότητα για πρόσβαση σε μια μεγάλη αγορά όπως αυτήν της Τουρκίας και επένδυσαν σημαντικά ποσά σε ανερχόμενους τομείς της τουρκικής οικονομίας. Με την οικονομική ενίσχυση που ήρθε σε μια στιγμή που η τουρκική οικονομία δοκιμάζεται οι Εμιρατιανοί εξασφαλίζουν ένα μοχλό πίεσης προς την
Άγκυρα, είτε αυτό αφορά τις σχέσεις της με τους «Αδελφούς Μουσουλμάνους» είτε την πολιτική της σε περιοχές όπως η Λιβύη και η Συρία, όπου Εμιράτα και Τουρκία βρέθηκαν να υποστηρίζουν αντίπαλα στρατόπεδα.

Με τη Σαουδική Αραβία τα βήματα είναι πιο διστακτικά, αλλά και πάλι είναι η ανάγκη για πετροδολάρια που υποχρέωσε τον κ. Ερντογάν να δώσει τα χέρια με τον σαουδάραβα πρίγκιπα, τον οποίο χαρακτήριζε δολοφόνο, με αφορμή τη δολοφονία του αντικαθεστωτικού σαουδάραβα δημοσιογράφου Τζαμάλ Κασόγκι.

Τα τελευταία δύο χρόνια, η Άγκυρα έβλεπε με ιδιαίτερη ανησυχία την ενδυνάμωση των πολιτικών/ενεργειακών και κυρίως των στρατιωτικών σχέσεων της Ελλάδας με ΗΑΕ και Σαουδική Αραβία, με τις κοινές ασκήσεις, τη στάθμευση μαχητικών από τις δύο χώρες στην Ελλάδα, αλλά και το ότι δύο αραβικές χώρες, με τις οποίες ήταν σε ανοικτή αντιπαράθεση, αποκτούσαν πρόσβαση στη Μεσόγειο μέσω της Ελλάδας. Όλα αυτά διαμόρφωσαν μια κατάσταση η οποία δεν μπορούσε να γίνει ανεκτή από την Τουρκία.

Όμως το μεγάλο στοίχημα της Άγκυρας είναι η Αίγυπτος. Όχι μόνο λόγω του μεγέθους της μεγαλύτερης αραβικής χώρας, που αποτελεί παραδοσιακή αγορά για τουρκικά προϊόντα, αλλά γιατί η Αίγυπτος είναι ισχυρός περιφερειακός παίκτης σε Μέση Ανατολή, Ανατολική Μεσόγειο και Βόρεια Αφρική και είναι μια χώρα η οποία επί Προεδρίας Σίσι έχει δείξει ότι θα αποτελέσει ανάχωμα στον επεκτατισμό και στον αναθεωρητισμό της Τουρκίας, ο οποίος δεν περιορίζεται μόνο έναντι της Ελλάδας…

Ο ρόλος της Τουρκίας με τη χειραγώγηση των «Αδελφών Μουσουλμάνων», θανάσιμων αντιπάλων του Προέδρου Σίσι, η εμπλοκή στη Συρία αλλά και στη Γάζα και φυσικά η προσπάθεια μετατροπής της Λιβύης σε υποχείριό της ήταν ζητήματα τα οποία ορθώνουν εμπόδια στις σχέσεις των δύο χωρών.

Η Αίγυπτος καταδίκασε, και μάλιστα με επιστολή στον ΟΗΕ, το τουρκολιβυκό μνημόνιο του 2019, ενώ αποδοκίμασε και το πρόσφατο μνημόνιο του Οκτωβρίου, που άνοιγε τον δρόμο για έρευνες με τουρκικά ερευνητικά και γεωτρύπανα. Σταθερά επίσης η Αίγυπτος θέτει ως προϋπόθεση για την ομαλοποίηση της κατάστασης στη Λιβύη την πλήρη αποχώρηση των ξένων στρατευμάτων, με ιδιαίτερη έμφαση φυσικά στις τουρκικές δυνάμεις. Το όλο και υψηλότερο επίπεδο συνεννόησης της Αιγύπτου με την Ελλάδα και την Κύπρο, που περιλάμβανε πλήθος στρατιωτικών ασκήσεων αλλά και συμφωνιών για τα ενεργειακά, ανάγκασε την Τουρκία να ξεκινήσει τη διαδικασία της εξομάλυνσης των διμερών σχέσεων, που κατόπιν διακόπηκαν, και έγινε προσπάθεια να αναβιώσουν με τη χειραψία Σίσι – Ερντογάν στο Κατάρ.

Η Αίγυπτος δείχνει ότι δεν είναι πρόθυμη να «πουλήσει» την Ελλάδα ως αντάλλαγμα για τη βελτίωση των σχέσεών της με τον κ. Ερντογάν και αυτό φρόντισε να το καταστήσει σαφές και με την υπογραφή της Συμφωνίας για την Έρευνα και Διάσωση με την Ελλάδα.

Υποχώρηση που θα βρίσκουμε μπροστά μας
Όμως στην Ανατολική Μεσόγειο οι ισορροπίες είναι πολύ ευαίσθητες. Η Αίγυπτος υπέγραψε τη συμφωνία για τη μερική οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών με την Ελλάδα μόνο αφού η χώρα μας υποχρεώθηκε να υποχωρήσει σε θέματα αρχής, που αφορούν την πάγια θέση για πλήρη επήρεια των νησιών, αποδεχόμενη μηδενική επήρεια για μερικά μικρά νησιά νοτίως της Κρήτης και μειωμένη επήρεια και γι’ αυτήν την ίδια την Κρήτη. Μια υποχώρηση την οποία θα βρίσκουμε διαρκώς μπροστά μας όταν έρθει η ώρα για να διαπραγματευθούμε θαλάσσιες ζώνες με την Τουρκία και τη Λιβύη.

Αντιθέτως, η Αίγυπτος δεν θέλησε να προχωρήσει η οριοθέτηση ανατολικά του 28ου μεσημβρινού, κυρίως για να μην ενοχληθεί η Τουρκία αλλά και για να αφήνει παράθυρο ανοικτό για μια συνολική οριοθέτηση, η οποία όμως δεν θα λαμβάνει υπόψη το Καστελλόριζο, όπως ακριβώς ζητά η Τουρκία.

Για την Ελλάδα είναι εξαιρετικά σημαντικό το μέχρι πού θα φτάσει η διαδικασία εξομάλυνσης των σχέσεων Αιγύπτου – Τουρκίας. Γιατί πάντοτε θα υπάρχει ο κίνδυνος με μια κυβερνητική αλλαγή στην Αίγυπτο να ανοίξει ο δρόμος για το πιο εφιαλτικό σενάριο για την Ελλάδα, που είναι η επανάληψη του τουρκολιβυκού μνημονίου, αυτήν τη φορά όμως με την Αίγυπτο, που θα οδηγούσε σε υφαρπαγή όλης της ελληνικής υφαλοκρηπίδας πέραν της λωρίδας της ΑΟΖ που προέκυψε από τη συμφωνία της Αθήνας με το Κάιρο…

Μπαίνοντας σε μια προεκλογική μάχη που θα είναι σκληρή και με σοβαρότατο ενδεχόμενο να υπάρξει και ένα σημαντικό διάστημα ακυβερνησίας στη χώρα, η κυβέρνηση και η αντιπολίτευση έχουν υποχρέωση να επιτύχουν τη στοιχειώδη συνεννόηση ώστε την περίοδο αυτή να μην κατεβούν ρολά στην εξωτερική πολιτική και να είμαστε έτοιμοι να αποκρούσουμε είτε τις προσπάθειες πρόκλησης θερμού επεισοδίου είτε την απόπειρα της Τουρκίας να διεμβολίσει τη σχέση μας με την Αίγυπτο…

Έντυπη έκδοση ΤΟ ΠΑΡΟΝ

Φωτό: protothema.gr