Το «επεισόδιο Τζιτζικώστα», απόδειξη μιας Τουρκίας ξένης προς την Ευρώπη και τις αρχές της
Του
ΧΡΗΣΤΟΥ Θ. ΜΠΟΤΖΙΟΥ
Πρέσβη ε.τ.
Πρωτοφανές χαρακτηρίσθηκε το επεισόδιο σε βάρος του περιφερειάρχη Κεντρικής Μακεδονίας κ. Απόστολου Τζιτζικώστα, στον οποίο απαγορεύθηκε η έξοδος στη Σμύρνη, όπου μετέβη για να συμμετάσχει και να προεδρεύσει της Συνέλευσης Ευρωπαϊκών Μεσογειακών Περιφερειών (ARLEM – Euro-Mediterranean Assembly Regional), που συνήλθε στις 5 Νοεμβρίου. Οι λόγοι που επικαλέσθηκαν οι τουρκικές αρχές προκειμένου να μην του επιτραπεί η έξοδος στην πόλη ήταν ότι με αυτό το επίθετο προέκυπτε όνομα έλληνα πολίτη για τον οποίο υπήρχε απαγορευτική διάταξη εισόδου σε τουρκικό έδαφος.
Το επιχείρημα ήταν έωλο και δεν πείθει κανέναν γνωστικό άνθρωπο. Γιατί σε περίπτωση τέτοιας συνωνυμίας οι αρμόδιες αστυνομικές και τελωνειακές αρχές έχουν σήμερα στη διάθεσή τους πολλαπλά μέσα, που προσφέρει η σύγχρονη τεχνολογία, που θα επέτρεπαν ταχύτατα να εξακριβωθεί αν το πρόσωπο ήταν αυτό για το οποίο υπήρχε απαγορευτική πρόβλεψη ή αν επρόκειτο περί απλής συνωνυμίας. Πολλώ δε μάλλον ενώ ο κ. Τζιτζικώστας μετέβαινε στη Σμύρνη όχι ως απλός επισκέπτης ή ως τουρίστας, αλλά για να μετάσχει σε εκδήλωση για την οποία ήταν ενήμερες οι αρμόδιες τουρκικές αρχές.
Σημαντικό, επίσης, στοιχείο ότι μετέβη στη Σμύρνη ακτοπλοϊκώς, με πλοίο της γραμμής, που συνδέει τον λιμένα της Θεσσαλονίκης με εκείνον της Σμύρνης, που εκτός της τουριστικής – οικονομικής σημασίας, έχει και συμβολικό χαρακτήρα. Εκείνον της σύνδεσης και της συνεργασίας των δύο λαών, απολύτως αναγκαίας ιδιαίτερα τον τελευταίο καιρό, που οι σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών –με τουρκική υπαιτιότητα– χαρακτηρίζονται από ένταση και δυσπιστία.
Προσωπικά, θυμάμαι τα ευεργετικά αποτελέσματα που είχε η ακτοπλοϊκή σύνδεση –τέλη της δεκαετίας του ’50– μεταξύ Ιταλίας και Ελλάδος, διά των λιμένων Πατρών, Ηγουμενίτσας, Κέρκυρας με Μπρίντιζι, Μπάρι, Ανκόνα, δύο χωρών που 20 περίπου χρόνια πριν ήταν σε εμπόλεμη κατάσταση. Στην περίπτωση του επεισοδίου σε βάρος του περιφερειάρχη κ. Τζιτζικώστα οι τουρκικές αρχές ενήργησαν ακριβώς προς την αντίθετη κατεύθυνση και όχι μόνο έναντι της Ελλάδος αλλά και της ΕΕ, στην οποία φιλοδοξούν να ενταχθούν.
Ύστερα από αρκετές ώρες παραμονής και αναμονής σε γραφεία των τελωνειακών αρχών της Σμύρνης και κατόπιν πιέσεων που ασκήθηκαν προς τις τουρκικές αρχές από πολλές πλευρές, η τουρκική κυβέρνηση και οι αρχές της πόλης της Σμύρνης ανακοίνωσαν ότι είχε αρθεί η απαγόρευση εισόδου στην Τουρκία του έλληνα αξιωματούχου, που δεν έτυχε εφαρμογής. Ο έλληνας αξιωματούχος, αφού επικοινώνησε με τον πρωθυπουργό και τον υπουργό των Εξωτερικών κ. Νίκο Δένδια, εγκατέλειψε τη Σμύρνη, από όπου τον παρέλαβε το κυβερνητικό αεροπλάνο, στο οποίο επέβαινε ο υπουργός των Εξωτερικών, ο οποίος επέστρεφε από επίσκεψη που είχε πραγματοποιήσει στα Αραβικά Εμιράτα.
Ήδη η ελληνική πρεσβεία στην Άγκυρα είχε προβεί σε έντονο διάβημα προς το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών για το επεισόδιο απαγόρευσης εισόδου στη Τουρκία του περιφερειάρχη Κεντρικής Μακεδονίας, για να μετάσχει στη Συνέλευση για τις Ευρωμεσογειακές Περιφέρειες, στην οποία θα προέδρευε. Συγχρόνως και το υπουργείο Εξωτερικών είχε εκδώσει ανακοίνωση με την οποία καταδίκαζε «την απαράδεκτη και εντελώς καταχρηστική κράτηση και απαγόρευση εισόδου του περιφερειάρχη Κεντρικής Μακεδονίας από τις Τουρκικές Αρχές της Σμύρνης και ανέμενε από τις αρμόδιες Τουρκικές Αρχές να λάβουν τα προσήκοντα μέτρα για να αποφευχθούν παρόμοια περιστατικά στο μέλλον».
Σε ανάλογη ανακοίνωση με ανάρτηση σχετικού κειμένου προέβη και το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα (ΕΛΚ), στο οποίο καταδικάζει «την αδικαιολόγητη πρόκληση που παραβιάζει τις αρχές και αξίες της ΕΕ». Πολλοί διερωτώνται μήπως –μετά την άρση της απαγόρευσης εισόδου– θα ήταν σκόπιμο ο Περιφερειάρχης Κεντρικής Μακεδονίας να μετέβαινε και να συμμετείχε στις εργασίες της Συνέλευσης. Ίσως ναι, αν οι Τουρκικές Αρχές είχαν σπεύσει να ζητήσουν τουλάχιστον ένα τυπικό συγγνώμη για το επεισόδιο σε βάρος του, πράγμα που δεν συνέβη.
Επιπλέον, μέχρι στιγμής δεν έχει δοθεί επίσημη και πειστική απάντηση από τις Τουρκικές Αρχές. Με τη δέουσα και πρέπουσα επιφύλαξη, θα μπορούσε να υποστηριχθεί και το αντίθετο. Μετά την άρση της απαγόρευσης εισόδου ο περιφερειάρχης Κεντρικής Μακεδονίας θα μπορούσε να συμμετάσχει και να προεδρεύσει στη Συνέλευσης, γεγονός που θα του επέτρεπε και θα του έδινε τη δυνατότητα να προβεί στη δέουσα ενημέρωση και σε διευκρινίσεις για το επεισόδιο σε βάρος του, να εκθέσει τις Τουρκικές Αρχές και τη φιλοξενούσα τη Συνέλευση χώρα, ακόμα και να επηρεάσει το Κείμενο Συμπερασμάτων της συνάντησης. Στην προκείμενη περίπτωση εξεταστέα είναι και η εκτίμηση της γαλλικής παροιμίας σύμφωνα με την οποία «l’ absent a toujours tort» («Ο απουσιάζων έχει πάντοτε άδικο»).
Το επεισόδιο σε βάρος του έλληνα αξιωματούχου πρέπει να το δούμε και από μια άλλη διάσταση: Της πορείας των ελληνοτουρκικών σχέσεων αλλά και της αντίδρασης των θεσμικών οργάνων της ΕΕ και του μέλλοντος της Τουρκίας, σε ό,τι αφορά την ένταξή της στην ευρωπαϊκή οικογένεια. Εκτιμάται ότι το επεισόδιο σε βάρος του κ. Τζιτζικώστα επιβάρυνε έτι περισσότερο το ήδη δυσμενές κλίμα που επικρατεί στις σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών, που οφείλεται αποκλειστικά στην ανάρμοστη συμπεριφορά του καθεστώτος Ερντογάν έναντι της Ελλάδος. Η αποκατάσταση των σχέσεων μεταξύ των όμορων χωρών, που είναι μέλη της ίδιας Συμμαχίας, του ΝΑΤΟ, θα απαιτήσει χρόνο και ίσως αλλαγή του πολιτικού σκηνικού στη γείτονα χώρα.
Σε ό,τι αφορά την ευρωπαϊκή προοπτική της Τουρκίας, από ετών διαπιστώνεται, και επί καθεστώτος Ερντογάν επιβεβαιώνεται, ότι η Τουρκία δεν φαίνεται να δίνει ιδιαίτερη σημασία στην ένταξή της στην ΕΕ ή θέλει μια ένταξη με τους δικούς της όρους (Alla Turca). Από πλευράς αντίδρασης των Βρυξελλών επιβεβαιώνεται ότι τα θεσμικά όργανα της ΕΕ στερούνται αποφασιστικότητας.
Στην υπό εξέταση περίπτωση θα μπορούσε να αναβάλει ή και να ακυρώσει την πραγματοποίηση της Συνέλευσης των Ευρωμεσογειακών Περιφερειών στη Σμύρνη, γεγονός που θα έδινε και ένα ηχηρό μήνυμα στην Άγκυρα για σεβασμό των ευρωπαϊκών αρχών και αξιών. Δυστυχώς συνέβη το αντίθετο, γεγονός που δίνει πίστη στον χαρακτηρισμό της ΕΕ από τον διάσημο ελληνογάλλο σκηνοθέτη και διανοούμενο Κώστα Γαβρά, ο οποίος έχει πει ότι «έχει γίνει ένα μεγάλο σούπερ μάρκετ». Να την αποκαλούμε εφεξής… ΕURΟ…LIDL;
Έντυπη έκδοση ΤΟ ΠΑΡΟΝ
Φωτό: cnn.gr