Τα μυστικά των Μάγια
Πάνω από 15 χρόνια μετά την ανακάλυψή της, η Σπηλιά του Μεσονυκτίου Τρόμου στην Μπελίζ, που βρίσκεται σε μια μικρή ανεξάρτητης χώρα στις βορειοδυτικές ακτές της Καραϊβικής, εξακολουθεί να παρέχει τεκμήρια για ανθρωποθυσίες στον θεό της βροχής των Μάγια πριν από μια χιλιετία.
Το σπήλαιο χρησιμοποιήθηκε για ταφές κατά την Κλασική Περίοδο των Μάγια (250 – 925 μ.Χ.) και το βάφτισαν έτσι το 2006 κάποιοι ντόπιοι, όταν κλήθηκαν να διασώσουν έναν τύπο που παγιδεύτηκε εκεί, στην προσπάθειά του να κάνει πλιάτσικο.
Αυτές τις ημέρες, ένα τριετές ανασκαφικό έργο από το Πολιτειακό Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Λος Άντζελες κατέληξε στο συμπέρασμα ότι τα περισσότερα από 10.000 οστά που αποκαλύφθηκαν στο σπήλαιο ανήκαν σε τουλάχιστον 118 ανθρώπους, πολλοί από τους οποίους είχαν ενδείξεις τραύματος, το οποίο τους προκλήθηκε τη στιγμή του θανάτου.
Για να κατανοήσουν καλύτερα τις τελευταίες στιγμές των θυμάτων, οι ερευνητές δεν εξέτασαν γενικώς τα οστά αλλά το στόμα των θυσιασθέντων, ερευνώντας την ασβεστοποιημένη πλάκα από τα δόντια τους, γνωστή ως οδοντική πέτρα.
Όμως η μελέτη, που δημοσιεύθηκε στις 20 Σεπτεμβρίου στο «International Journal of Osteoarchaeology», ανέδειξε μερικές περίεργες μπλε ίνες που είχαν προσκολληθεί στα δόντια τουλάχιστον δύο εκ των θυμάτων.
Η επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης, αρχαιολόγος Amy Chan ξεκίνησε την ανάλυσή της για τα δόντια των θυμάτων του σπηλαίου ως μεταπτυχιακή φοιτήτρια, ενδιαφερόμενη αρχικά να αντλήσει πληροφορίες για την οδοντική υγεία των θυμάτων.
«Αφού βρήκα ελάχιστα περιστατικά οδοντικής παθολογίας, με ενδιέφερε να προσδιορίσω ποια τρόφιμα κατανάλωναν τα θύματα», δήλωσε στο Live Science.
Η οδοντική πέτρα μπορεί να διατηρήσει μικροσκοπικά κομμάτια φαγητού που έτρωγε κάποιος, όπως γυρεόκοκκους, άμυλα και φυτόλιθους, που είναι ανοργανοποιημένα μέρη φυτών. Έτσι, η Chan ανέξυσε έξι από τα δόντια και τα έστειλε προς εργαστηριακή έρευνα στο Ινστιτούτο Παλαιολογικής Έρευνας στο Κολοράντο. Αυτό που ανακαλύφθηκε ήταν ότι τα δείγματα περιείχαν κυρίως ίνες βαμβακιού και ότι αρκετές από αυτές ήταν βαμμένες με έντονο μπλε χρώμα.
«Η ανακάλυψη των μπλε ινών βαμβακιού και στα δύο δείγματα ήταν μια έκπληξη», λέει η Chan, «επειδή το μπλε χρώμα αποτελούσε σημαντικό παράγοντα στο τελετουργικό των Μάγια».
«Η μοναδική αυτή χρωστική ουσία, που καταγράφεται ως ‘‘Το Μπλε των Μάγια’’, έχει βρεθεί και σε άλλες τοποθεσίες στην Κεντρική Αμερική και φαίνεται να έχει χρησιμοποιηθεί σε τελετές, ιδίως για να χρωματίσει τα σώματα των θυμάτων που θυσιάστηκαν», έγραψαν η Chan και οι συνεργάτες της στην εργασία τους. Αυτές οι μπλε ίνες βρέθηκαν επίσης σε ένα αλκοολούχο ποτό με βάση την αγαύη, σε ταφές στο Teotihuacan, έναν αρχαιολογικό χώρο στο σημερινό Μεξικό.
Αλλά η Chan και η ομάδα της έδωσαν και μια άλλη εξήγηση για τις ίνες που βρέθηκαν στα δόντια: «Ίσως τα θύματα να είχαν βαμβακερά υφάσματα στο στόμα τους, πιθανώς από τη χρήση φιμωμάτων που οδήγησαν στη θυσία τους.
Εάν τα θύματα τελούσαν υπό κράτηση για παρατεταμένη χρονική περίοδο, η οδοντική πέτρα ίσως πρόλαβε να ενσωματώσει τις μπλε ίνες».
«Είναι ενδιαφέρον ότι βρέθηκαν έγχρωμες ίνες στην οδοντική πέτρα», λέει Gabriel Wrobel, βιοαρχαιολόγος στο Πολιτειακό Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν (δεν συμμετείχε στη μελέτη), στο Live Science. Και προσθέτει: «Πολλοί ερευνητές πιστεύουν ότι ο λογισμός αντικατοπτρίζει μόνο τη διατροφή, αλλά αυτή η μελέτη είναι ένα εξαιρετικό παράδειγμα του πόσες περισσότερες πληροφορίες μπορούν να αντληθούν».
Ωστόσο η Claire Ebert, περιβαλλοντική αρχαιολόγος στο Πανεπιστήμιο του Πίτσμπουργκ (που και αυτό δεν συμμετείχε στη μελέτη), δήλωσε δύσπιστη στο Live Science για το κατά πόσο οι μπλε ίνες προήλθαν από φίμωση.
Ωστόσο, σημείωσε ότι «οι μελέτες οδοντικής πέτρας είναι σημαντικές, επειδή μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να εξετάσουμε άλλες πτυχές της ζωής των Μάγια, που κυμαίνονται από τις τελετουργικές έως τις οικιακές».
Φωτο: cnn.gr
