Η 28η Οκτωβρίου ως μήνυμα εθνικού αναστοχασμού και αγώνα
Γράφει ο
ΠΕΡΙΚΛΗΣ ΝΕΑΡΧΟΥ
Πρέσβυς ε.τ.
H Ελλάδα, όταν όλη η Ευρώπη, με εξαίρεση τη μαχόμενη Μεγάλη Βρετανία, είχε ήδη υποκύψει στον άξονα, θεώρησε χρέος προς την ιστορία, τον πολιτισμό και την υπερηφάνεια και αξιοπρέπεια του λαού της να μη δώσει γην και ύδωρ προς τον νέο ιταμό Ξέρξη της διπλανής Ιταλίας, που είχε φορέσει το σιδερένιο προσωπείο του φασισμού και επέσειε κατακτητικές λόγχες.
Ο Ελληνικός λαός, ως ένας άνθρωπος, έσπευσε, με αγανάκτηση και περιφρόνηση προς τον εισβολέα, στον βωμό του καθήκοντος και έκανε το αδύνατο δυνατό και το απίθανο θριαμβευτική πραγματικότητα.
Οι πανηγυρισμοί της νίκης δεν πρέπει όμως να επισκιάζουν την κρίση μας για τους παράγοντες που έπαιξαν καταλυτικό ρόλο στη διάψευση των προσδοκιών του Μουσολίνι και στη συντριπτική ήττα των Ιταλών. Ο πρώτος παράγοντας ήταν, αναμφισβήτητα, η πανεθνική έγερση και ομοθυμία του Ελληνικού λαού. Οποιοιδήποτε εσωτερικοί διχασμοί, αντιθέσεις και επιφυλάξεις σίγησαν και παραμερίσθηκαν μπροστά στον κίνδυνο της υποδουλώσεως και το ιερό χρέος του μεγάλου αγώνα. Η αυθόρμητη και ενθουσιώδης συμμετοχή όλου του λαού αναπλήρωσε ελλείψεις και δυσκολίες ανεφοδιασμού στα βουνά της Ηπείρου. Οι Ηπειρώτισσες γυναίκες αναδείχθησαν σε σύμβολο του αγώνα και σε πρωταγωνιστές στον εφοδιασμό του μαχόμενου στρατού και στην κάθε είδους βοήθεια και συμπαράσταση προς αυτόν.
Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι δεν υπήρξε πρόνοια και κατάλληλη προετοιμασία για την κινητοποίηση και έγκαιρη μεταφορά του στρατού στο πεδίο της μάχης και στην οργάνωση του εφοδιασμού και του εξοπλισμού του, κάτω από τις δύσκολες οικονομικές συνθήκες των χρόνων αυτών. Υπήρχε καλώς οργανωμένο σχέδιο επιστρατεύσεως. Έγιναν σημαντικές αγορές όπλων και οπλικών συστημάτων και προμήθειες αεροσκαφών και ναυτικών μέσων. Το μεγαλύτερο μέρος των παραγγελιών έμεινε, δυστυχώς, ανεκπλήρωτο, ιδίως στον τομέα της αεροπορίας, λόγω της γρήγορης καταλήψεως της Γαλλίας και των ιδίων αναγκών που έγιναν απόλυτη προτεραιότητα για τη Μεγάλη Βρετανία.
Παρ’ όλ’ αυτά, τόσο η Αεροπορία όσο και το Ναυτικό έπαιξαν σημαντικότατο ρόλο στον αγώνα, συνέδραμαν ουσιαστικά τις επιχειρήσεις στην ξηρά και επηρέασαν την έκβασή τους.
Αποφασιστικής σημασίας ήταν επίσης η οργάνωση των πληροφοριών, η κατασκευή οχυρωματικών έργων και η οργάνωση του Πυροβολικού. Το τελευταίο ανέλαβε, μεταξύ άλλων, να ανακόψει την προέλαση των Ιταλικών αρμάτων, τα οποία η Ιταλική πλευρά θεωρούσε ως το μεγάλο πλεονέκτημα για τη ρήξη του μετώπου, στα πιο πεδινά και βατά του σημεία.
Το Ελληνικό όμως Πυροβολικό, υπό την καθοδήγηση άξιων ηγητόρων, έγινε ο εφιάλτης των Ιταλών και αντιστάθμισε, με το σθένος και την ποιότητα των πυρών του, τον πολύ υπέρτερο όγκο του Ιταλικού Πυροβολικού. Ο αξιωματικός του Πυροβολικού Κωστάκης, παλαίμαχος των Βαλκανικών Πολέμων, του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου και του πολέμου στη Μικρασία, έγινε θρύλος στο μέτωπο της Πίνδου και φόβος και τρόμος για τους Ιταλούς. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η περίπτωση Ιταλού αξιωματικού που είχε συλληφθεί αιχμάλωτος. Ζήτησε να συναντήσει, γεμάτος θαυμασμό, τον Κωστάκη του Πυροβολικού και έπεσε στα γόνατα και τον προσκύνησε.
Η ίδια ποιότητα μπαρουτοκαπνισμένων ηγητόρων ανέδειξε σε πρωταγωνιστή του αγώνα τον θρυλικό Στρατηγό Κατσιμήτρο, που του είχε ανατεθεί η υπεράσπιση του κρισιμότατου τομέα Καλπακίου. Την παραμονή της Ιταλικής επιθέσεως, ο Κατσιμήτρος, επικοινώνησε με το Επιτελείο του ΓΕΣ στην Αθήνα και προέβλεψε, με απόλυτη ακρίβεια, πότε θα εκδηλωθεί η Ιταλική επίθεση. Πολύ σημαντικότερο όμως, διαβεβαίωσε τη στρατιωτική ηγεσία ότι οι Ιταλοί δεν θα περάσουν στο Καλπάκι και ότι αυτό θα παραμείνει απόρθητο. Την ίδια ώρα, εξέδωσε προς την 8η Μεραρχία, που διοικούσε, ημερήσια διαταγή με την οποία επανελάμβανε τα λόγια των προγόνων του στις Θερμοπύλες. «Δεν θα υπάρξει», τόνισε, «καμιά υποχώρηση από την οχυρωματική γραμμή που κατέχουμε. Θα αγωνισθούμε μέχρις εσχάτων και εάν χρειασθεί θα πέσωμεν. Θα πέσει μαζί σας και ο Διοικητής σας».
Η σωστή εκτίμηση και η αποφασιστικότητα του Κατσιμήτρου επηρέασε καθοριστικά την εξέλιξη του αγώνα. Τα πράγματα θα ήταν πολύ πιο δύσκολα και επικίνδυνα, εάν ο Κατσιμήτρος και η Μεραρχία του αναδιπλώνονταν προ υπερτέρων Ιταλικών δυνάμεων.
Με το ίδιο πνεύμα, αποφασιστικότητα και αγωνιστικότητα, έμειναν ακλόνητοι και έγιναν πραγματικός θρύλος οι υπερασπιστές του υψώματος 731. Οι Ιταλοί εξαπέλυσαν εναντίον του ασύλληπτο όγκο οβίδων Πυροβολικού και αεροπορικών βομβών για να το ισοπεδώσουν και να κάμψουν την αντίσταση των υπερασπιστών του ιδίως κατά την Εαρινή Επίθεση, τον Μάρτιο του 1941, όταν είχε έρθει αυτοπροσώπως στο μέτωπο ο Ιταλός δικτάτορας.
Το ύψωμα 731 είχε μεγάλη στρατηγική σημασία, γιατί η πτώση του θα άνοιγε διάδρομο εισβολής στα Ιταλικά στρατεύματα. Δεκαεπτά όμως επανειλημμένες Ιταλικές επιθέσεις, μετά από κατακλυσμό Πυροβολικού, απεκρούσθησαν και το ύψωμα 731 παρέμεινε απόρθητο.
Παρόμοια τιτανομαχία έγινε και σε άλλα απόκρημνα υψώματα της Πίνδου, όπως η Τρεμπεσίνα, η Γκραμπάλα και άλλα. Το έπος της Πίνδου, ανεξάρτητα αν η Ιταλική ήττα υπερκαλύφθηκε από τη Γερμανική εισβολή, είναι πάντα πηγή εθνικής υπερηφάνειας, ύψιστου πατριωτισμού και εθνικού φρονήματος.
Όταν σήμερα η χώρα απειλείται, με τον ίδιο ιταμό τρόπο, από έναν άλλο Τούρκο Μουσολίνι, η επέτειος της 28ης Οκτωβρίου και τα εθνικά και αγωνιστικά μηνύματα που στέλνει είναι εξαιρετικά επίκαιρα. Χρειαζόμαστε και σ’ αυτήν τη συγκυρία και ενώπιον της Τουρκικής απειλής την ίδια εθνική ενότητα και αγωνιστικότητα, την ίδια αίσθηση του εθνικού χρέους και του καθήκοντος.
Η κατάσταση, δυστυχώς, δεν είναι η ίδια. Οι πληγές των διαμαχών και της διχόνοιας είναι βαθιές και η διάβρωση της διαφθοράς του πολιτικού συστήματος πολύ ανησυχητική. Η χώρα αντιμετωπίζει ασύμμετρες απειλές, απέναντι στις οποίες δεν δίνεται η δέουσα προσοχή από τους κυβερνώντες. Η διείσδυση επίσης ξενόπνευστων ιδεολογημάτων εθνομηδενισμού σε συζυγία με την ανεξέλεγκτη λαθρομετανάστευση δημιουργούν κινδύνους για την εθνική πορεία της χώρας και το εθνικό της μέλλον.
Το μήνυμα της 28ης Οκτωβρίου ας γίνει για όλους μας ευκαιρία εθνικού αναστοχασμού και φρονηματισμού.
Έντυπη έκδοση ΤΟ ΠΑΡΟΝ