Ο Άρειος Πάγος, το χρέος, οι εγγυήσεις, η κυβέρνηση, οι «θεσμοί» και οι… δανειολήπτες – Του Ν. Στραβελάκη

–Οι τελευταίες εξελίξεις στο μέτωπο των πλειστηριασμών

Του
ΝΙΚΟΥ ΣΤΡΑΒΕΛΑΚΗ,
Οικονομολόγου του Εθνικού
και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών

Την εβδομάδα που μας πέρασε έγινε γνωστή η απόφαση του Αρείου Πάγου που απορρίπτει την πρόσθετη παρέμβαση εισπρακτικής εταιρείας (ΑΠ 822/2022). Η απόφαση απαγορεύει στις εισπρακτικές εταιρείες να παίρνουν μέτρα αναγκαστικής εκτέλεσης (πλειστηριασμούς) εναντίον δανειοληπτών, εκτός εάν είναι οι ίδιοι οι αγοραστές και κάτοχοι της απαίτησης (δανείου). Είναι προφανές ότι η απόφαση αναστέλλει διαδικασίες πλειστηριασμών εναντίον πληθώρας δανειοληπτών, ενώ δύνανται να ακυρωθούν πλειστηριασμοί που έχουν ήδη γίνει.

Σύμφωνα με δημοσιογραφικούς κύκλους, το θέμα ανέδειξαν για πρώτη φορά οι «θεσμοί», που βρίσκονται στην Αθήνα για να εξετάσουν τα προαπαιτούμενα για την πληρωμή 760 εκατ. ευρώ. Τα χρήματα αποτελούν κέρδη του «επίσημου τομέα» (κυβερνήσεις και κεντρικές τράπεζες) από τις αγοραπωλησίες ομολόγων του Ελληνικού Δημοσίου. Εν πρώτοις, η παρουσία των «θεσμών» και οι έλεγχοι που διενεργούν αποδεικνύουν ότι οι πανηγυρισμοί για την έξοδο της χώρας από την επιτροπεία δεν ήταν παρά επικοινωνιακά πυροτεχνήματα. Θα μου πείτε, σιγά την πληροφορία, οι περισσότεροι γνωρίζαμε ότι μια υπερχρεωμένη χώρα όπως η Ελλάδα δεν είναι ισότιμη με τις υπόλοιπες χώρες της Ευρωζώνης, όσες selfies και να βγάλει ο κ. Σταϊκούρας με τον κ. Ντομπρόφσκις. Όμως αξίζει να διερευνήσουμε γιατί το συγκεκριμένο θέμα αποτέλεσε σημείο έρευνας από τους «θεσμούς».

Ο λόγος είναι οι εγγυήσεις του Δημοσίου που προβλέπει το Σχέδιο «Ηρακλής» για τους αγοραστές τίτλων «κόκκινων» δανείων. Να θυμίσω ότι το Ελληνικό Δημόσιο, μέσω του συγκεκριμένου σχεδίου, δίνει εγγυήσεις μέχρι του ύψους της αξίας των ενεχύρων που καλύπτουν τα ενυπόθηκα δάνεια κάθε τιτλοποίησης. Αυτό σημαίνει ότι σε περίπτωση που οι πλειστηριασμοί των ενυπόθηκων δανείων γίνουν σε ποσά χαμηλότερα από τις αντικειμενικές αξίες το Ελληνικό Δημόσιο θα χρηματοδοτήσει την ομολογιακή έκδοση με τη διαφορά.

Οι εγγυήσεις δε είναι κάποιο αμελητέο πόσο, φτάνουν κοντά στα 20 δισ. ευρώ, δηλαδή 10% περίπου του αναμενόμενου ονομαστικού ΑΕΠ του 2022. Η αρχική θέση της Κομισιόν ήταν το ποσό να προσμετρηθεί στο δημόσιο χρέος, όπως είναι η πάγια πρακτική στην Ευρωζώνη. Όμως η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας, με την ανοχή των «θεσμών», είχε εξαιρέσει το ποσό αυτό από το δημόσιο χρέος, εμφανίζοντας λόγο χρέους / ΑΕΠ 10% χαμηλότερο του πραγματικού. Το επιχείρημά της είναι ότι οι πλειστηριασμοί θα προχωρήσουν άμεσα και με ταχύτητα και ως εκ τούτου πολύ σύντομα θα μειωθεί σημαντικά το ύψος των σχετικών εγγυήσεων.

Όπως είναι προφανές, η απόφαση του Αρείου Πάγου ανατρέπει αυτήν την επιχειρηματολογία. Έτσι, το Δημόσιο θα έπρεπε να αναθεωρήσει άμεσα τις εκτιμήσεις για τον λόγο χρέους / ΑΕΠ στον προϋπολογισμό του 2023. Σε αυτό αποσκοπούσε η έρευνα των «θεσμών». Οι τράπεζες από την άλλη πλευρά θα έμπαιναν σε έναν δικαστικό αγώνα με τους κατόχους των ομολόγων που έχουν εκδοθεί έναντι «κόκκινων» δανείων, οι κάτοχοι των «κόκκινων» δανείων και οι εισπρακτικές εταιρείες θα αντιδικούσαν με τους δανειολήπτες και πάει λέγοντας. Έτσι, κυβέρνηση και τραπεζίτες φέρονται να ενημέρωσαν τους «θεσμούς» ότι το θέμα θα λυθεί με νομοθετική τροπολογία, που μάλιστα θα έχει αναδρομική ισχύ, ώστε να καλύπτει και τους ήδη τελεσθέντες πλειστηριασμούς.

Από την τροπολογία βγαίνουν λάδι η κυβέρνηση, οι τράπεζες και οι αγοραστές των δανείων, ενώ οι δανειολήπτες, που χάνουν τα σπίτια τους, μένουν για μια ακόμη φορά στον άσο. Οι τράπεζες δεν θα έχουν προβλήματα με τους ομολογιούχους, οι ομολογιούχοι θα διατηρήσουν την ανωνυμία τους και κανείς δεν θα μπορεί να τους ρωτήσει πόσο αγόρασαν το δάνειο του σπιτιού που βγάζουν στον πλειστηριασμό, ενώ θα συνεχίσουν να απολαμβάνουν την ασφάλεια των κρατικών εγγυήσεων. Οι δανειολήπτες τώρα, ιδιαίτερα οι αυτοί που έχουν σπίτια σε λαϊκές γειτονιές στον αστικό ιστό, θα βρεθούν μπροστά στο φάσμα μαζικών επισπευδόμενων πλειστηριασμών, απέναντι στους οποίους δεν έχουν καμία προστασία ή δυνατότητα παρέμβασης / διαπραγμάτευσης.

Το τραγικότερο όλων όμως είναι η στάση της κυβέρνησης, η οποία, πέρα από την υποστήριξη τραπεζών και ομολογιούχων, ενδιαφέρεται να συντηρήσει το αφήγημα της υπεραποδίδουσας οικονομίας. Η αντίφαση της πολιτικής της είναι τέτοια που θα πανηγυρίζει για τις επιδόσεις της, μαγειρεύοντας τα στοιχεία της μεγέθυνσης και του χρέους, την ώρα που τα σπίτια του κοσμάκη θα βγαίνουν στο σφυρί.

Είναι προφανές ότι οι θεσμοί του αστικού κράτους, όπως η δικαιοσύνη, δεν μπορούν να προστατεύσουν το λαϊκό νοικοκυριό, αφού η όποια θετική απόφαση θα ανατρέπεται από τροπολογίες που θα επαναφέρουν το «δίκαιο των ομολογιούχων». Μόνη ελπίδα είναι η μαζική αντίσταση του κόσμου για τη ματαίωση των πλειστηριασμών, όπως έγινε πρόσφατα στη Λάρισα, ύστερα από κινητοποίηση του εργατικού κέντρου της πόλης.

Έντυπη έκδοση ΤΟ ΠΑΡΟΝ