Χάρης Καστανίδης στο “Π”: Η εποχή του φόβου

Του
ΧΑΡΗ ΚΑΣΤΑΝΙΔΗ
Βουλευτή Α’ Θεσσαλονίκης του ΠΑΣΟΚ – Κινήματος Αλλαγής

Η Ευρώπη δοκιμάζεται. Δοκιμάζεται η συνοχή της, δοκιμάζονται οι θεσμοί και το δημοκρατικό πολιτικό της σύστημα. Εδώ και λίγα χρόνια, ένας ανήσυχος κόσμος έχει προβάλει, γεμάτος προκλήσεις, αμφισβητήσεις, κινδύνους, πελώρια προβλήματα χωρίς απαντήσεις και λύσεις.

Η κλιματική κρίση, οι ατέλειωτες μεταναστευτικές ροές, οι πόλεμοι, η πανδημία, η όξυνση των κοινωνικών ανισοτήτων έχουν διαμορφώσει ένα διάχυτο κλίμα ανασφάλειας και φόβου. Είναι ο φόβος για τον ξένο, ο φόβος για καταστροφές στον πλανήτη, ο φόβος για τις συνέπειες του πολέμου στην Ουκρανία, ο φόβος για την υγεία, ο φόβος για τη φτώχεια και την περιθωριοποίηση.

Μέσα σε αυτές τις συνθήκες, αρκετές από τις οποίες προσομοιάζουν με εκείνες του Μεσοπολέμου, οι δύο μεγάλες ευρωπαϊκές πολιτικές οικογένειες, οι Χριστιανοδημοκράτες και οι Σοσιαλδημοκράτες, αδυνατούν να αφηγηθούν έναν πιο ελπιδοφόρο ορίζοντα για την ευρωπαϊκή ήπειρο και τους λαούς της. Αδυνατούν, μέχρι στιγμής, να διατυπώσουν μια πειστική προγραμματική πρόταση, που θα απαντά στα δραματικά προβλήματα που αντιμετωπίζουμε, που θα διασώζει την ελπίδα για την ανθρώπινη μοίρα και αξιοπρέπεια.

Μέσα σε αυτό το γενικευμένο καθεστώς ανασφάλειας και διακινδύνευσης, ανθούν ακραίες κοινωνικοπολιτικές δοξασίες και ενισχύονται αντισυστημικές πολιτικές δυνάμεις, που φτάνουν μέχρι το κατώφλι της διακυβέρνησης. Απέναντι στην αδράνεια και στην αδυναμία των πολιτικών δυνάμεων που θεμελίωσαν την Ευρωπαϊκή Κοινότητα μετά τον πόλεμο, η Ακροδεξιά και τα φασίζοντα πολιτικά μορφώματα βρίσκουν την ευκαιρία να αυξήσουν τις δυνάμεις τους και να συγκεντρώσουν έναν υπολογίσιμο βαθμό υποστήριξης από απελπισμένες κοινωνικές ομάδες, που τείνουν να κατατάξουν τους Χριστιανοδημοκράτες και τους Σοσιαλδημοκράτες στους συστημικούς παράγοντες που γεννούν τα προβλήματα.

Στον ιστορικό χρόνο, υπήρξαν πολλές περίοδοι όπου τα οικονομικά και τα κοινωνικά προβλήματα παρήγαγαν έναν προοδευτικό κοινωνικοπολιτικό ριζοσπαστισμό, που εκφραζόταν από τη Σοσιαλδημοκρατία και την Αριστερά. Σήμερα, ο παραγόμενος από τον φόβο και την ανασφάλεια ριζοσπαστισμός στην Ευρώπη έχει ακραία δεξιό προσανατολισμό, κάτι που δεν προμηνύει τίποτα καλό για τους πολίτες και την ευημερία τους και, κυρίως, για τους δημοκρατικούς θεσμούς.

Την τάση αυτή μπορεί να την ανακόψει μόνο μια σφριγηλή, οραματική και ριζοσπαστική Σοσιαλδημοκρατία. Δεν ταιριάζει στα κόμματα του Δημοκρατικού Σοσιαλισμού να κατέχουν δευτερεύοντες ρόλους, να αδυνατούν να δημιουργήσουν έναν ορίζοντα βάσιμων προσδοκιών για τους πολίτες της Ευρώπης, να βλέπουν να αυξάνεται το αδιέξοδο, η αδιαφορία και η αποχή. Χρειαζόμαστε ένα νέο πολιτικό υποκείμενο ριζικών οικονομικών, κοινωνικών και θεσμικών αλλαγών. Αυτό δεν μπορεί να είναι η Σοσιαλδημοκρατία του Μπλερ ή του Σρέντερ, η Σοσιαλδημοκρατία του «Τρίτου Δρόμου» ή του «Νέου Κέντρου», δηλαδή η Σοσιαλδημοκρατία των συμβιβασμών με τον Νεοφιλελευθερισμό, που τελικά ιδεολογικά χρεοκόπησε.

Θα χρειαστεί επειγόντως, με αποφασιστικότητα και σταθερότητα, να καθορίσουμε έναν νέο δρόμο, που να οδηγεί στην πραγματική κοινωνική δικαιοσύνη και στην εμβάθυνση της Δημοκρατίας, που να εξασφαλίζει με συμμετοχικούς θεσμούς την αποφασιστική επιρροή των πολιτών στα κέντρα λήψης των αποφάσεων. Έναν δρόμο που να οδηγεί σε μια νέα αρχιτεκτονική των διεθνών σχέσεων, στο εσωτερικό των οποίων η συνεννόηση και οι εξισορροπητικοί μηχανισμοί ασφαλείας θα εγγυώνται περισσότερη ειρήνη και μεγαλύτερη προστασία του πλανήτη.

Η προσπάθεια ανήκει και στους έλληνες και στους υπόλοιπους ευρωπαίους σοσιαλιστές. Δεν θα είναι εύκολη, αλλά αξίζει να την επιχειρήσουμε στο όνομα των τωρινών και των μελλοντικών γενεών.

Έντυπη έκδοση ΤΟ ΠΑΡΟΝ