Γιατί η Άγκυρα δεν έθεσε στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ το θέμα της αποστρατιωτικοποίησης – Του Λ. ΚΑΜΠΟΥΡΙΔΗ
Του
ΛΑΖΑΡΟΥ ΚΑΜΠΟΥΡΙΔΗ
Αντιστράτηγου ε.α.*
Η Τουρκία την τελευταία διετία έχει αναδείξει κλιμακούμενο το θέμα της αποστρατιωτικοποίησης νησιών του Ανατολικού Αιγαίου, αμφισβητώντας παράλληλα και την ελληνική κυριαρχία επί αυτών των νησιών, προσθέτοντας το τελευταίο τρίμηνο και το εφεύρημα της αυτοάμυνας, αφού η Άγκυρα θέλει να παρουσιάσει τη χώρα μας ως επιτιθέμενη πλευρά.
Η στάση της Άγκυρας στο θέμα της αποστρατιωτικοποίησης αποκτά μεγαλύτερο ενδιαφέρον εάν συνεξετασθεί με το γεγονός ότι η τουρκική πλευρά δεν το έθεσε ούτε στη Σύνοδο Κορυφής στο ΝΑΤΟ (29 – 30 Ιουνίου 2022) ούτε και στη Γενική Συνέλευση (ΓΣ) του ΟΗΕ (20 – 23 Σεπτεμβρίου 2022).
Από το βήμα της ΓΣ του ΟΗΕ ο Ερντογάν απέφυγε να αναφερθεί στην αποστρατιωτικοποίηση, αλλά κατηγόρησε τη Ελλάδα για το θέμα των προσφύγων. Το θέμα γεννά περισσότερα ερωτηματικά, καθώς με την επιστροφή του τούρκου Προέδρου από τις ΗΠΑ φάνηκε ότι η Άγκυρα δεν πρόκειται να υποχωρήσει στα ελληνοτουρκικά θέματα και κυρίως σε αυτό της αποστρατιωτικοποίησης. Αμέσως ακολούθησε η δημοσίευση σε τουρκικά ΜΜΕ φωτογραφιών από τουρκικά ΜΕΑ, για τη μετακίνηση στρατιωτικών οχημάτων του Ελληνικού Στρατού Ξηράς σε δύο ελληνικά νησιά. Συγκεκριμένα αναφέρθηκε ότι στις 18 και στις 21 Σεπτεμβρίου η Ελλάδα, κατά παράβαση του καθεστώτος αποστρατιωτικοποίησης νησιών του Ανατολικού Αιγαίου, μετακίνησε 23 τροχοφόρα τεθωρακισμένα οχήματα στη Λέσβο και 18 στη Σάμο, τα οποία προήλθαν από αμερικανική βοήθεια. Το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών επέδωσε σχετικό διάβημα διαμαρτυρίας στον έλληνα πρέσβη και απέστειλε σχετική επιστολή διαμαρτυρίας και στις ΗΠΑ. Τουρκικές πηγές ανέφεραν ότι η αντίδραση της Άγκυρας προμηνύει πιθανή στρατιωτική ενέργεια εναντίον της χώρας μας με ευθύνη της Ελλάδας.
Γιατί η Τουρκία δεν πρόβαλε το θέμα της αποστρατιωτικοποίησης ούτε στη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ ούτε στη ΓΣ του ΟΗΕ;
Η άκαμπτη στάση της Άγκυρας στο θέμα των αξιώσεων εναντίον της Ελλάδας, παρά τις αμερικανικές πιέσεις, σχετίζεται άμεσα με τον τρόπο που αυτή αντιλαμβάνεται την επίλυση των θεμάτων με τη χώρα μας. Η Τουρκία δεν επιθυμεί ξένη παρέμβαση και εμπλοκή στην επίλυση των διαφορών μας, αλλά επιδιώκει αυστηρά μια διμερή διαπραγμάτευση Αθήνας – Άγκυρας, χωρίς παραπομπή σε διεθνή δικαστήρια ή ρόλο ενδιάμεσου από κάποια χώρα ή διεθνή οργανισμό.
Η ομιλία του τούρκου Προέδρου στη ΓΣ του ΟΗΕ πραγματοποιήθηκε την 21η Σεπτεμβρίου και αυτός είχε κάθε δυνατότητα να παρουσιάσει το φωτογραφικό υλικό από τα τουρκικά ΜΕΑ, που εμφάνιζε ελληνικό πλοίο να μεταφέρει τροχοφόρα οχήματα στη Λέσβο, αφού κάποιες φωτογραφίες είχαν ληφθεί λίγες μέρες πριν, δηλαδή τη 18η Σεπτεμβρίου. Ο τούρκος Πρόεδρος δεν θέλησε να θέσει το θέμα στον ανώτατο οργανισμό ασφάλειας επίλυσης διαφορών (ΟΗΕ) ακριβώς για να δείξει ότι το θέμα των ελληνοτουρκικών διαφορών είναι διμερές και δεν επιθυμεί ξένη διαιτησία-διαμεσολάβηση.
Τούρκοι αναλυτές πολύ κοντά στον τούρκο Πρόεδρο έχουν αναφέρει πολλές φορές ότι δύο είναι οι επιλογές στην επίλυση των διαφορών Ελλάδας – Τουρκίας, διμερής διαπραγμάτευση ή στρατιωτική εμπλοκή. Μπορεί η Άγκυρα να προβάλλει – καταθέτει τις αξιώσεις της και να κάνει γνωστές τις θέσεις της ώστε να πείσει τον διεθνή παράγοντα για το «δίκαιο» των θέσεών της, όμως, αντιλαμβανόμενη ότι είναι ο «ισχυρός της γειτονιάς», επιδιώκει μία καζάν – καζάν (win – win) διαπραγμάτευση με τη χώρα μας, χωρίς ενδιάμεσους δρώντες – διαιτητές. Εξάλλου, ο τούρκος Πρόεδρος ανέφερε ξεκάθαρα ότι ένας από τους λόγους που ενοχλήθηκε από την επίσκεψη του έλληνα πρωθυπουργού στις ΗΠΑ και την ομιλία του στο Κογκρέσο τον περασμένο Μάιο ήταν το γεγονός ότι, ενώ είχαν συμφωνήσει οι δύο άνδρες να επιλύσουν τα θέματα Ελλάδας – Τουρκίας στη βάση μιας διμερούς διαπραγμάτευσης, χωρίς ξένους ενδιάμεσους, ο κ. Μητσοτάκης ενέπλεξε τον αμερικανικό παράγοντα.
Θυμίζουμε ότι ενώ η Άγκυρα συμφώνησε το 2016 για τη συμμετοχή των πολεμικών πλοίων της Μόνιμης Ναυτικής Δύναμης Μεσογείου (SNMG-2) του ΝΑΤΟ για τον έλεγχο – διακοπή των γραμμών που χρησιμοποιούσαν οι διακινητές προσφύγων – μεταναστών στο Αιγαίο, η τουρκική πλευρά ενοχλήθηκε όταν τα πλοία αυτά πραγματοποίησαν περιπολίες σε περιοχές τις οποίες η Άγκυρα θεωρούσε ότι είχαν «γκρίζο καθεστώς». Η Άγκυρα δεν επιθυμεί καμιά διεθνή παρουσία ή διαμεσολάβηση σε αμφισβητούμενες περιοχές και θέματα, αφού θεωρεί ότι θα αποκομίσει περισσότερα σε μια διμερή διαπραγμάτευση με την «ανίσχυρη» πλευρά, όπως θεωρεί ότι είναι η χώρα μας.
Αυτό καθιστά ακόμη πιο επικίνδυνη την τουρκική στάση και συμπεριφορά, αφού σε μια τέτοια περίπτωση αποκλείονται οι μηχανισμοί επίλυσης διαφορών στη βάση του διεθνούς δικαίου, καθώς και κάθε άλλη διαμεσολαβητική προσπάθεια από τρίτη χώρα ή οργανισμό.
Τι πρέπει να περιμένουμε;
Ο Ερντογάν εμφανίζεται διστακτικός να αναλάβει την ευθύνη στρατιωτικής ενέργειας εναντίον της χώρας μας και επιδιώκει, με περαιτέρω κλιμάκωση της κατάστασης, να εξαναγκάσει την Ελλάδα να υποχωρήσει στο θέμα της αποστρατιωτικοποίησης, το οποίο θα παρουσιάσει ως εθνική επιτυχία, ρευστοποιώντας το και ψηφοθηρικά, αφού σε κάθε άλλη περίπτωση θα υποστεί πλήγμα αξιοπιστίας, με επίπτωση στα ποσοστά του κόμματός του. Σε περίπτωση που δεν υπάρξει ικανοποίηση των τουρκικών αξιώσεων, θα πρέπει να αναμένουμε ακόμη και στρατιωτική ενέργεια από τον στριμωγμένο Ερντογάν, στην οποία η Ελλάδα θα εμφανίζεται ως η επιτιθέμενη πλευρά (προβοκάτσια).
* Ο Αντιστράτηγος ε.α. Λάζαρος Καμπουρίδης είναι απόφοιτος της Σχολής Εθνικής Άμυνας, κάτοχος MBA από το Nottingham Trend University, Πτυχιούχος του Τμήματος Ιστορίας & Εθνολογίας του ΔΠΘ, και υποψήφιος Διδάκτορας του Παντείου Πανεπιστημίου, ενώ διετέλεσε μέλος της Ελληνικής Διπλωματικής Αντιπροσωπείας στην Κωνσταντινούπολη την περίοδο 1995 – 1999, Ακόλουθος Άμυνας στην Ελληνική Πρεσβεία στην Άγκυρα την περίοδο 2013 – 2017. Αποστρατεύθηκε τον Μάρτιο του 2022.
