Τι σημαίνουν οι τελευταίες εξελίξεις στον πόλεμο Ρωσίας – Δύσης; – Του Ν. Στραβελάκη
-Μια ανάλυση μακριά από την προπαγάνδα των αντιμαχόμενων
Του
ΝΙΚΟΥ ΣΤΡΑΒΕΛΑΚΗ,
Οικονομολόγου του Εθνικού
και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών
Οι εξελίξεις στον πόλεμο Ρωσίας – Ουκρανίας είναι σημαντικές για να εξαντληθούν στις προπαγανδιστικές αναλύσεις που έχουν κατακλύσει τα ελληνικά συστημικά Μέσα αλλά και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Είναι προφανές ότι ο διαμελισμός της Ουκρανίας δεν συνιστά στρατιωτική ήττα του Πούτιν, όπως διατείνονται τα συστημικά Μέσα. Αντίστοιχα προπαγανδιστική είναι και η ανάλυση των Ρώσων για τις εξελίξεις στο στρατιωτικό πεδίο. Δεν είναι δυνατόν να υποχωρούν σχεδόν άτακτα οι ρωσικές δυνάμεις από το Χάρκοβο και αυτό να θεωρείται ασήμαντο γεγονός.
Το άρθρο του Αλεξάντερ Μπαούνοφ, που φιλοξενείται στην ιστοσελίδα της αμερικανικής «Χορηγίας Carnegie για την Παγκόσμια Ειρήνη», δίνει μια ψύχραιμη ματιά στα γεγονότα, παρόλο που συνδέεται με έναν θεσμό του βαθέως αμερικανικού κράτους. Αυτό μας βοηθά να καταλάβουμε τις εξελίξεις και τις συνέπειές τους.
Ο δημοσιογράφος φαίνεται να έχει σαφή εικόνα των στρατιωτικών εξελίξεων και των πολιτικών πραγμάτων στη Ρωσία. Μας πληροφορεί ότι από την αρχή στο καθεστώς Πούτιν υπήρχαν δύο γραμμές. Η γραμμή της ειδικής επιχείρησης και η γραμμή του πολέμου. Η πρώτη γραμμή, που επικράτησε μέχρι τώρα, ήταν στις πολεμικές επιχειρήσεις να εμπλακούν μόνο επαγγελματίες στρατιώτες, ώστε να μην αποτελέσουν το κεντρικό σημείο της πολιτικής και κοινωνικής ζωής στη Ρωσία. Επιδίωκαν μια χειρουργική επιχείρηση με αρχικό στόχο την κατάληψη του Κιέβου και τη συνθηκολόγηση της Ουκρανίας, ωστόσο, όταν αυτό απέτυχε, έστρεψαν το ενδιαφέρον τους στην κατάληψη του Ντονμπάς, του Λουγκάνσκ, του Χαρκόβου και της Οδησσού. Σε πολιτικό επίπεδο, αυτή η τακτική σήμαινε ότι ο πόλεμος δεν θα μετέβαλλε τη φυσιογνωμία της κοινωνίας. Με άλλα λόγια, η Ρωσία θα συνέχιζε να επιδιώκει τη μετατροπή της σε μια κοινωνία δυτικού τύπου, με τις αξίες, τις συνήθειες και τα καταναλωτικά πρότυπα αυτών των κοινωνιών.
Απ’ ό,τι φαίνεται, αυτή η γραμμή εξάντλησε τις δυνατότητές της με την κατάληψη του 30% των εδαφών της Ουκρανίας. Το καθεστώς Ζελένσκι, με τη στήριξη των Δυτικών, δεν κατέρρευσε και ο πόλεμος συνεχίζεται. Παράλληλα, με τη μεταφορά του πολέμου στις πόλεις οι Ουκρανοί κατόρθωσαν να περιορίσουν τη συντριπτική υπεροχή των Ρώσων σε αεροπορία και πυροβολικό. Οι Ρώσοι δεν μπορούσαν να βάλουν αδιακρίτως κατά στόχων σε κατοικημένες περιοχές. Έτσι ο πόλεμος, απ’ ό,τι φαίνεται, θα κριθεί στους αριθμούς, που έλεγε και ο Φον Κλάουζεβιτς, και εκεί την υπεροχή σήμερα την έχουν οι Ουκρανοί.
Έτσι, η γραμμή της ειδικής επιχείρησης εγκαταλείφθηκε και επικράτησε η γραμμή του πολέμου. Μια γραμμή που δεν μπορεί να λειτουργήσει χωρίς την προσάρτηση των κατακτημένων εδαφών. Η μετατροπή του πολέμου, από κατακτητικό σε πόλεμο υπεράσπισης των συνόρων της χώρας, επιτρέπει την επιστράτευση δυνάμεων και την επίκληση της χρήσης πυρηνικών όπλων. Άσε που οι επαγγελματίες στρατιώτες δεν μπορούν πλέον να επικαλούνται τα συμβόλαιά τους, που αναφέρουν ότι δεν υποχρεούνται να πολεμήσουν σε ιμπεριαλιστικούς πολέμους. Όπως αναφέρει εύστοχα ο κ. Μπαούνοφ, οι Ρώσοι έχουν μόνο στρατιωτικές επιτυχίες σε πολέμους υπεράσπισης των συνόρων τους και πενιχρά κέρδη από ιμπεριαλιστικούς πολέμους.
Όμως το σημαντικότερο είναι ότι οι αλλαγές στη Ρωσία και στον κόσμο, που ξεκίνησαν από το πεδίο της οικονομίας, με τις κυρώσεις, θα επεκταθούν στο σύνολο της ρωσικής κοινωνίας. Το καθεστώς Πούτιν δεν μπορεί να διεξαγάγει έναν μαζικό πόλεμο σε μια κοινωνία τόσο άνιση όσο η ρωσική. Δεν είναι λίγοι οι άνθρωποι του καθεστώτος που εισηγούνται κρατικοποιήσεις ή επίταξη περιουσιακών στοιχείων των ολιγαρχών και απομάκρυνση της κοινωνίας από τον καταναλωτισμό.
Δεν ξέρω αν το καθεστώς Πούτιν έχει κουράγιο να τα βάλει με τους ολιγάρχες, σίγουρα όμως θα επιχειρήσει να συσπειρώσει τη ρωσική κοινωνία σε έναν υποτιθέμενο πατριωτικό πόλεμο. Βέβαια αυτό σημαίνει ότι η αρχική προσδοκία του Πούτιν αποδεικνύεται επιεικώς αφελής, καθώς πίστευε ότι με έναν ελεγχόμενο πόλεμο θα έβαζε «στη θέση τους» Αμερικανούς, Ευρωπαίους και ολιγάρχες. Από την άλλη, οι Αμερικανοί και οι Ευρωπαίοι είναι επίσης αφελείς αν νομίζουν ότι θα ρίξουν τον Πούτιν και θα τον αντικαταστήσουν με ένα ανδρείκελο τύπου Ζελένσκι με έναν πόλεμο δι’ αντιπροσώπου. Αυτό που θα συμβεί είναι η παγίωση του απο-παγκοσμιοποιημένου και διαχωρισμένου κόσμου, που ξεκίνησε με τον πόλεμο. Το επικίνδυνο είναι ότι αυτά συμβαίνουν πέρα από τους σχεδιασμούς των αντιμαχόμενων.
Έντυπη έκδοση ΤΟ ΠΑΡΟΝ