Γιατί η Τουρκία κλείνει το μέτωπο με τη Συρία; – Λάζαρος Καμπουρίδης

September 18, 2022 στις κατηγορίες ΑΜΥΝΑ - ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΑ,ΑΠΟΨΕΙΣ,Αρθρογράφοι,γράφουν,

Του
ΛΑΖΑΡΟΥ ΚΑΜΠΟΥΡΙΔΗ
Αντιστράτηγου ε.α.*

Το τελευταίο διάστημα, τούρκοι σχολιαστές τονίζουν την ανάγκη η Άγκυρα να κλείσει το μέτωπο με τη Συρία, προκειμένου να υπάρξει μεγαλύτερη ευκολία από τουρκικής πλευράς στη στρατιωτική διαχείριση του μετώπου με την Ελλάδα.

Η Τουρκία είναι εγκλωβισμένη επιχειρησιακά, με την εμπλοκή χερσαίων δυνάμεων, τις οποίες μετέφερε την τελευταία εξαετία κυρίως από την 1η Στρατιά (Θράκη) και τη Στρατιά Αιγαίου, για στρατιωτικές επιχειρήσεις στο Ιράκ και κυρίως στη Συρία, με αποτέλεσμα να δυσκολεύεται να επιχειρήσει στρατιωτικά εναντίον της χώρας μας με όρους γενικής σύρραξης, έχοντας δυνατότητα να προκαλέσει μόνο μία στρατιωτική εμπλοκή περιορισμένου εύρους και χρόνου. Φαίνεται όμως ότι οι εξελίξεις που προκύπτουν από τη διαφαινόμενη επαναπροσέγγιση Άγκυρας – Δαμασκού αλλάζουν τα δεδομένα εις βάρος της χώρας μας.

Πώς το Συριακό επηρεάζει το ισοζύγιο δυνάμεων;
Η Τουρκία, από ενάρξεως του συριακού εμφυλίου, τάχθηκε εναντίον του συριακού καθεστώτος και υποστήριξε πολιτικά αλλά και στρατιωτικά την αντιπολίτευση και άλλες, ακραίες ισλαμικές οργανώσεις. Η Άγκυρα εκπαίδευσε και εξόπλισε τον Ελεύθερο Συριακό Στρατό (FSA), επιδιώκοντας την ανατροπή του Άσαντ αλλά και των σχεδίων των Κούρδων της Ροζάβα για δημιουργία κουρδικού κρατικού μορφώματος στη Συρία. Οι Τουρκικές Ένοπλες Δυνάμεις (ΤΕΔ), στο πλαίσιο αυτό, πραγματοποίησαν τρεις κύριες στρατιωτικές επιχειρήσεις στη Βόρεια Συρία με σκοπό τη δημιουργία ζώνης ασφαλείας σε βάθος 30 χλμ., κατά μήκος της τουρκοσυριακής μεθορίου. Για τον λόγο αυτό, η Άγκυρα προώθησε μονάδες και σχηματισμούς στην περιοχή της τουρκοσυριακής μεθορίου και από το δυτικό μέτωπο (Ελλάδα), με σκοπό όχι μόνο την πραγματοποίηση στρατιωτικών επιχειρήσεων αλλά και τη διατήρηση των συριακών εδαφών που καταλήφθηκαν. Κάθε φορά που οι ΤΕΔ πραγματοποιούσαν επιχείρηση στη Βόρεια Συρία, το συριακό καθεστώς προωθούσε στρατιωτικές δυνάμεις βορειότερα, σε ένδειξη ενόχλησης και ετοιμότητας επέμβασης, ενώ ταυτόχρονα οι υποστηριζόμενες από τις ΗΠΑ Δημοκρατικές Δυνάμεις Συρίας (SDF), οι οποίες ελέγχονται από το κουρδικό YPG (Μονάδες Άμυνας του Λαού), προσέγγιζαν για συνεργασία τις συριακές καθεστωτικές δυνάμεις, αναζητώντας στήριγμα και συνεργασία. Δηλαδή, ο κουρδικός παράγοντας ενεργεί σε συνεργασία με τις Ένοπλες Δυνάμεις του Άσαντ, έναντι κάθε επιχείρησης δημιουργίας – επέκτασης της υπό τουρκικής κατοχής ζώνης ασφαλείας εντός της συριακής επικράτειας.

Προσέγγιση Άγκυρας – Δαμασκού
Είναι εμφανές ότι την τελευταία πενταετία ο Ερντογάν έχει μαλακώσει τη ρητορική του εναντίον του Άσαντ, ενώ ταυτόχρονα είναι γνωστό ότι την τελευταία διετία υφίσταται επαφή στελεχών των Υπηρεσιών Πληροφοριών της Άγκυρας με αυτές της Δαμασκού. Όμως οι δηλώσεις του τούρκου Προέδρου μετά τη συνάντησή του με τον Πούτιν, στις 5 Αυγούστου 2022, στο Σότσι της Ρωσίας, καθώς και οι αντίστοιχες του τούρκου υπουργού Εξωτερικών αποκαλύπτουν ότι η Άγκυρα πλέον δεν επιδιώκει την ανατροπή του Άσαντ, αλλά δρομολογούνται οι διαδικασίες για την έναρξη συνομιλιών μεταξύ των δύο πλευρών και σε κυβερνητικό επίπεδο. Η Άγκυρα, μέσα από μια διαφαινόμενη διαπραγμάτευση με τον Άσαντ, επιδιώκει τη δημιουργία μιας ζώνης ασφαλείας σε όλο το μήκος των συνόρων, εντός της συριακής επικράτειας, με ταυτόχρονη εκκαθάριση των τρομοκρατικών στοιχείων, καθώς και επιστροφή τουλάχιστον του 60% – 70% των σύριων προσφύγων που διαβιούν στην Τουρκία. Το συριακό καθεστώς, από την πλευρά του, αξιώνει την απόσυρση των τουρκικών στρατιωτικών δυνάμεων από τη συριακή επικράτεια. Πολύ δύσκολη η εξεύρεση κοινού τόπου επίλυσης των επιδιώξεων Άγκυρας – Δαμασκού, όμως και μόνο η έναρξη μιας παρατεταμένης διαπραγμάτευσης της Άγκυρας με τον Άσαντ σε υψηλό επίπεδο προσδίδει στην τουρκική πλευρά τις παρακάτω επιχειρησιακές δυνατότητες εις βάρος της χώρας μας:

• Πάγωμα της κατάστασης έντασης και στρατιωτικής αντιπαλότητας μεταξύ Άγκυρας και Δαμασκού.
• Πιθανή αποδόμηση της συνεργασίας Κούρδων της Συρίας με τη Δαμασκό όχι μόνο σε πολιτικό αλλά και σε στρατιωτικό επίπεδο.
• Επιτελική αποφόρτιση του Τουρκικού Γενικού Επιτελείου, αφού πλέον δεν θα διατηρεί στο ίδιο επίπεδο επάνδρωσης και ετοιμότητας το επιχειρησιακό στρατηγείο που είναι επιφορτισμένο για τις επιχειρήσεις στα συριακά εδάφη.
• Απαγκίστρωση τουρκικών στρατιωτικών δυνάμεων από την τουρκοσυριακή μεθόριο και επιστροφή τους στις αρχικές έδρες (1η Στρατιά – Στρατιά Αιγαίου).
• Προσανατολισμός των τουρκικών αεροπορικών δυνάμεων αλλά και του στόλου των Μη Επανδρωμένων Αεροσκαφών (ΜΕΑ) μόνο προς το μέτωπο με Ελλάδα και Κυπριακή Δημοκρατία.
• Απόκτηση δυνατότητας, από πλευράς Άγκυρας, να κλιμακώσει επιχειρησιακά κατακόρυφα την ένταση με τη χώρα μας, αφού θα διαθέτει πλέον τη δυνατότητα να χρησιμοποιήσει με μεγαλύτερη ευχέρεια αλλά και αριθμό χερσαίες δυνάμεις καθώς και μονάδες ειδικών δυνάμεων, σε αντίθεση με κρίσεις του πρόσφατου παρελθόντος, όπου κινητοποιούσε μόνο αεροναυτικές δυνάμεις (κρίση «Oruc Reis»).

Ενδείξεις αλλαγής του σκηνικού κλιμάκωσης από πλευράς Άγκυρας
Για πρώτη φορά την τελευταία δεκαετία φαίνεται ότι το επιχειρησιακό πλαίσιο της αντιπαράθεσης Τουρκίας – Ελλάδας διαφοροποιείται, καθώς πολλές ενέργειες της Άγκυρας συγκλίνουν στον ίδιο αντικειμενικό σκοπό, δηλαδή μια πολεμική ενέργεια εναντίον της χώρας μας. Ειδικότερα, εντύπωση προκαλούν η πρωτοφανής ρητορική τούρκων κυβερνητικών αξιωματούχων, η βελτίωση των σχέσεων της Άγκυρας με άλλες χώρες, η ένταση αλλά και η συχνότητα με την οποία η Άγκυρα προβάλλει και καταθέτει τις αξιώσεις της σε διεθνείς οργανισμούς, η προετοιμασία της τουρκικής κοινής γνώμης για πιθανή στρατιωτική εμπλοκή με τη χώρα μας με συνεχείς δηλώσεις – συνθήματα κυβερνητικών αξιωματούχων, οι μαζικές συγκεντρώσεις προσφύγων στα δυτικά αλλά και η μεθοδευμένη τουρκική επιθετική επικοινωνιακή τακτική εναντίον της χώρας μας.

Θα πρέπει να τονιστεί ότι ένα πιθανό κλείσιμο του μετώπου από πλευράς Άγκυρας με το συριακό καθεστώς, εξέλιξη η οποία θα συνοδευθεί και από απεμπλοκή στρατιωτικών δυνάμεων από την περιοχή των τουρκοσυριακών συνόρων, αποτελεί δυνητικά το κρίσιμο στοιχείο, το οποίο διαφοροποιεί την παρούσα κατάσταση σε σχέση με αντίστοιχες καταστάσεις έντασης του παρελθόντος, και εκτιμάται ότι αποτελεί τη βασική ένδειξη ότι η Άγκυρα οδηγεί νομοτελειακά την κατάσταση σε στρατιωτική σύγκρουση με τη χώρα μας.