Τουρκία και Διεθνές Δίκαιο
Του
ΠΟΛΥΚΑΡΠΟΥ ΑΔΑΜΙΔΗ
Δικηγόρου, LL.M (Harvard’ 95), ΔΝ, αν. Καθηγητή
Κοινοτικού Δικαίου, Προμηθειών και Διεθνών Σχέσεων
στη Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων
Τις τελευταίες ημέρες, ο γάλλος Πρόεδρος αναρωτήθηκε ηχηρά για τη σκοπιμότητα του να είναι μόνη η Τουρκία ο δίαυλος επικοινωνίας της Δύσης με τη Ρωσία. Το ερώτημα είναι πρόδηλα ρητορικό, όπως και η αρνητική απάντηση στον προβληματισμό που θέτει. Ως χώρα δεν θα μπορούσε να απηχεί περισσότερο τις απόψεις μας και να καταδεικνύει τις πρωτοβουλίες που θα έπρεπε από καιρού να είχαμε αναλάβει.
Είναι τουλάχιστον οξύμωρο, αν όχι ξεκάθαρος εμπαιγμός, με την ανοχή και σε πλείστες όσες περιπτώσεις κρατών με την επίνευση και συνδρομή τους, να έχει αναλάβει η Τουρκία τον ρόλο του έντιμου διαμεσολαβητή (honest broker) μεταξύ της Ρωσίας και της Ουκρανίας. Προκαλεί υπαρξιακά ερωτήματα σε σχέση με τη συνέπεια εφαρμογής των κανόνων του διεθνούς δικαίου και υπονομεύει την αξιοπιστία του διεθνούς μετώπου κατά της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία. Πόσο, αλήθεια, λογικό είναι να αναθέτει κανείς σε έναν διαρκή παραβάτη του διεθνούς δικαίου να διαπραγματευθεί και να συζητήσει για λογαριασμό όσων ενεργούν για την αποκατάστασή του; Είναι μια πρακτική που επιβεβαιώνει δυισμό μέτρων και σταθμών, υποκειμενικότητα στην αναγνώριση των παραβιάσεων και την τιμωρία των υπαιτίων και προκαλεί αμφιβολίες ως προς τη δημιουργία προηγουμένων αποτροπής.
Ταυτόχρονα, η ιδιότυπη ασυλία που παρασχέθηκε στην Τουρκία οδήγησε, όπως ήταν αναμενόμενο, στην αποθράσυνση της ηγεσίας της και στην κλιμάκωση των ιταμών απειλών απέναντι στη χώρα μας. Απέναντι στο αρνητικό αυτό υπόβαθρο και ανεξάρτητα από την ενδεχόμενη διόγκωση των κινδύνων που συνιστούν οι τουρκικές προκλήσεις, για εσωτερικούς λόγους, όπως διάφοροι υποστηρίζουν, απαιτείται συστηματική αντίδρασή μας. Η ενημέρωση των συμμάχων μας και εταίρων μας όπως και των διεθνών οργανισμών είναι μια απαραίτητη και αυτονόητη κίνηση, που καμιά επιπόλαιη εκτίμηση περί δήθεν συσχετισμών και διεθνών συγκυριών δεν δικαιολογούσε ούτε την αδράνεια ούτε και την αναβλητικότητα στην υιοθέτησή της. «Λογικές» σε σχέση με τη φερόμενη σπουδαιότητα της Τουρκίας στο διεθνές σκηνικό και το δήθεν αδόκιμο και προκαταβολικά καταδικασμένο των αντιδράσεών μας απλώς αδυνατίζουν τη θέση μας. Όταν ανέξοδα επιτρέπεται στην Τουρκία να χτίσει διεθνές προφίλ, είναι ακόμα πιο δύσκολο να αποδείξουμε στη συνέχεια ότι η χώρα αυτή αμφισβητεί τη διεθνή τάξη, στη σταθερότητα της οποίας δήθεν συνέβαλλε και συμβάλλει.
Σε μια πρόσθετη αλλά και αναγκαία κίνηση, πρέπει να χτίσουμε στη λογική των επιχειρημάτων που οδήγησαν στην επιβολή κυρώσεων στη Ρωσία. Η τουρκική κατοχή –κατά παράβαση του διεθνούς δικαίου– στην Κύπρο συνεχίζεται. Όπως και η άρνηση της γείτονος ως προς τη συμμόρφωση με τις αποφάσεις του ΟΗΕ για το πλαίσιο επίλυσης των παραβιάσεων, που είναι αποτέλεσμα της τουρκικής εισβολής.
Η άρνηση συμμόρφωσης με τις αποφάσεις του ΟΗΕ είναι αφ’ εαυτής μία ακόμα παραβίαση του διεθνούς δικαίου. Επίσης παραβίαση του διεθνούς δικαίου είναι η απειλή πολέμου σε βάρος της χώρας μας, για την περίπτωση ενάσκησης του κυριαρχικού μας δικαιώματος να επεκτείνουμε τα χωρικά μας ύδατα. Είναι πολλές και διαρκείς οι παραβιάσεις που δικαιολογούν επιβολή αντίστοιχων και ανάλογων κυρώσεων από πλευράς των ευρωπαϊκών θεσμών.
Είναι η ώρα που πρέπει να επιβεβαιωθεί από το σύνολο των εταίρων μας ότι η αμφισβήτηση του κυριαρχικού μας δικαιώματος για την επέκταση των χωρικών μας υδάτων είναι και αμφισβήτηση της κυριαρχίας μας. Και να θεωρηθούν οι τουρκικές απειλές πολέμου ως πράξεις τρομοκρατίας, για τις οποίες θα πρέπει να ζητήσουμε εφαρμογή του άρθρου 222 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το πλαίσιο για την εκδήλωση της Κοινοτικής Αλληλεγγύης υπάρχει. Και εμείς πρέπει να θέσουμε κάθε αρμόδιο πρόσωπο και χώρα προ των ευθυνών τους.
ΤΟ ΠΑΡΟΝ
Θερμό επεισόδιο στήνει ο Ερντογάν – Προετοιμάζει “προβοκάτσια” στο Αιγαίο