Οι σοφιστείες της Κομισιόν και η τραγωδία των κοινωνιών – Του Ν. Στραβελάκη

–Μια κριτική ματιά στα πέντε σημεία της κ. Φον ντερ Λάιεν

Του
ΝΙΚΟΥ ΣΤΡΑΒΕΛΑΚΗ,
Οικονομολόγου του Εθνικού
και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών

Την Παρασκευή 9 Σεπτεμβρίου όλη η Ευρώπη περίμενε τις αποφάσεις για την από κοινού αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης. Η μέχρι τώρα παταγώδης αποτυχία της ΕΕ να αντιμετωπίσει τη νέα φάση όξυνσης της κρίσης έχει κάνει τα πράγματα ιδιαζόντως πιεστικά.

Παρ’ όλα αυτά, η γραφειοκρατία της Κομισιόν δεν φαίνεται διατεθειμένη να εστιάσει την προσοχή της στις ανάγκες του κόσμου, αλλά στα κέρδη των επιχειρήσεων και στις γεωπολιτικές αντιπαραθέσεις με τη Ρωσία. Αυτό φάνηκε με τον πιο ξεκάθαρο τρόπο στο δελτίο Τύπου της κ. Φον ντερ Λάιεν την Τετάρτη 7 Σεπτεμβρίου και στην τοποθέτηση / χαιρετισμό της Κομισιόν στην ετήσια γενική συνέλευση της δεξαμενής σκέψης «Bruegel» την ίδια ημέρα.

Αμφότερα τα κείμενα λένε ότι η χαλάρωση των δημοσιονομικών κανόνων με την ενεργοποίηση της ρήτρας διαφυγής είναι η διέξοδος για την ανακούφιση των νοικοκυριών από τον πληθωρισμό, που για την ΕΕ βρίσκεται στο 9,1% και για Ελλάδα στο 11,1%. Βασική τους πολιτική είναι η επιδότηση των φουσκωμένων λογαριασμών ρεύματος αλλά και των επενδύσεων για τη σταδιακή υποκατάσταση των ορυκτών καυσίμων από τις εναλλακτικές πηγές ενέργειας.

Αυτό που αποφεύγουν να αναφέρουν είναι ότι οι επιδοτήσεις των φουσκωμένων λογαριασμών των παρόχων θα γίνουν με δανεικά που θα χρηματοδοτήσουν οι φορολογούμενοι των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Μάλιστα τα νέα δάνεια θα είναι σε υψηλά επιτόκια. Την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές η απόδοση (επιτόκιο) του ελληνικού δεκαετούς είναι 4,2%, από 0,8% έναν χρόνο νωρίτερα. Μια τάση που αναμένεται να συνεχιστεί αφού και η ΕΚΤ αυξάνει τα παρεμβατικά της επιτόκια. Αυτό συνέβη την Πέμπτη 8/9, όταν, σε μια ιδιαίτερα επιθετική κίνηση, αύξησε το βασικό της επιτόκιο κατά 0,75%.

Στο σημείο αυτό βέβαια η Κομισιόν πλασάρει μια σοφιστεία. Λέει ότι η επιδότηση των λογαριασμών αλλά και οι όποιες επενδύσεις θα χρηματοδοτηθούν σε μεγάλο ποσοστό από τη φορολόγηση με 90% των υπερκερδών των επιχειρήσεων ενέργειας. Όμως τι σημαίνει αυτή η φαινομενικά αθώα διατύπωση; Σημαίνει ότι μέσω των Χρηματιστηρίων Ενέργειας θα επικρατεί η τιμή του λιγότερου παραγωγικού παρόχου. Αφού τα νοικοκυριά και οι επιχειρήσεις, με την επιδότηση των κρατών, θα πληρώσουν τους φουσκωμένους λογαριασμούς, τότε θα έρχονται οι κατά τόπους Ρυθμιστικές Επιτροπές Ενέργειας να προσδιορίσουν τα επιπλέον κέρδη των παραγωγικότερων παρόχων και τα κράτη θα τα φορολογούν.

Με δύο λόγια μας λένε ότι θα πάνε Λαμία μέσω Θεσσαλονίκης. Αντί να δώσουν τη δυνατότητα στη ΔΕΗ, π.χ., να περιορίσει τις τιμές λειτουργώντας τις λιγνιτικές μονάδες και να κερδίσει μερίδιο αγοράς τη βάζουν να πουλάει στην ίδια τιμή με τους ιδιώτες παρόχους και μετά θα τη φορολογήσουν για τα επιπλέον κέρδη. Είναι μια καθαρή πολιτική πριμοδότησης ιδιωτικών συμφερόντων σε βάρος της κοινωνίας. Η ανησυχία της Κομισιόν για τα ιδιωτικά συμφέροντα είναι τέτοια που η κ. Φον ντερ Λάιεν στη δήλωσή της αναφέρει ότι προτίθεται να παρέμβει βάζοντας χρήματα στην αγορά παραγώγων ενέργειας, ώστε να προστατέψει τους παρόχους από τις διακυμάνσεις των τιμών. Δηλαδή, δεν φτάνει η πριμοδότηση των κερδών, αλλά η κοινωνία θα πριμοδοτήσει και τους κερδοσκόπους, που τζογάρουν στις μελλοντικές τιμές της ενέργειας.

Όμως οι σοφιστείες της Κομισιόν και των κυβερνήσεων των χωρών-μελών της ΕΕ δεν σταματούν εδώ. Εδώ και αρκετούς μήνες, οι Ευρωπαίοι παραπονιούνται ότι η Ρωσία περιορίζει την παροχή φυσικού αερίου, προκειμένου να μην έχουν τη δυνατότητα σχηματισμού αποθεμάτων και με αυτόν τον τρόπο να ανεβάσει κι άλλο τις τιμές. Στην τελευταία ανακοίνωση η κ. Φον ντερ Λάιεν δήλωσε αυτάρεσκα ότι αυτή η προσπάθεια των Ρώσων έπεσε στο κενό. Συγκεκριμένα, μας είπε ότι πλέον οι χώρες της ΕΕ έχουν κατορθώσει να συγκεντρώσουν το 82% των αποθεμάτων, που κατά την εκτίμηση της Επιτροπής θα επαρκέσει για την κάλυψη των αναγκών των χωρών-μελών της Ένωσης τον χειμώνα που έρχεται. Όμως, για να έχουν οι χώρες-μέλη πρόσβαση στο κοινό απόθεμα θα πρέπει να τηρούν κάποιους κανόνες εξοικονόμησης ενέργειας που έχει θέσει η Κομισιόν, ώστε το απόθεμα να φτάσει. Αναμένεται λοιπόν ένας νέος γύρος γραφειοκρατικών ενεργειών και αντιπαραθέσεων για το ποιος θα βάλει στο χέρι το απόθεμα. Σε αυτό το πλαίσιο, τολμώ να προβλέψω ότι οι χώρες του πυρήνα της ΕΕ θα βάλουν στο χέρι το απόθεμα, σε βάρος των χωρών του Νότου, που θα παρακαλάνε για μια σταγόνα LNG.

Για την κ. Φον ντερ Λάιεν βέβαια τα πράγματα είναι ξεκάθαρα: Το απόθεμα είναι ένας τρόπος στήριξης και επέκτασης των κυρώσεων κατά της Ρωσίας, γιατί αυτό την απασχολεί. Γι’ αυτό και στην ανακοίνωσή της δεν μιλά για πλαφόν στις τιμές του αερίου αλλά για πλαφόν στις τιμές του «ρωσικού αερίου». Αν η Ρωσία σταματήσει να πουλά αέριο στην Ευρώπη, το πλαφόν που λέει ότι θα βάλει δεν θα μειώσει αλλά θα αυξήσει τις τιμές του φυσικού αερίου, αν το ρωσικό φυσικό αέριο αποσυρθεί από την αγορά.

Κοντολογίς, οι πολιτικές της ΕΕ είναι ένα σύνολο από σκανδαλώδεις και επικίνδυνες σοφιστείες. Η λύση για τη χώρα είναι απλή: Άμεση λειτουργία των λιγνιτικών μονάδων της ΔΕΗ και μονομερές πλαφόν στις τιμές της ενέργειας, χωρίς επιδοτήσεις και νέα δάνεια στους παρόχους. Η επιβολή αυτών των πολιτικών θα πρέπει να γίνει άμεσα τμήμα του διεκδικητικού πλαισίου των συνδικάτων και ιδιαίτερα της ΓΕΝΟΠ-ΔΕΗ.

Έντυπη έκδοση ΤΟ ΠΑΡΟΝ